Şişmanlıkta bir ‘tabu’ yıkılıyor

Günümüzde şişmanlık ölçümlerinde “Vücut Kitle İndeksi” (VKİ) temel alınıyor. VKİ 25’i geçerse şişman sınıfına giriyorsunuz ve genellikle “sağlıksız” olarak değerlendiriliyorsunuz. Obez kişilerin zayıflaması için yapılan mide kelepçesi ameliyatlarında da VKİ’ye bakarak karar veriliyor. Ancak şimdi bazı uzmanlar, bir şişmanın sağlıklı olup olmadığına dair VKİ odaklı bakarak karar vermenin yanıltıcı olduğunu ve bunun modasının geçtiğini savunuyor. ABD’de Augusta ve Georgia üniversiteleri tarafından yapılan araştırmanın raporunda, “VKİ’nin sınırlamaları var; kas ile yağ arasında ayrım yapmaz ve yaş, cinsiyet, vücut kompozisyonu gibi faktörleri dikkate almaz” deniliyor. 

‘Yanıltıcı olabiliyor’ 

Bu akademisyenlere göre, VKİ ile hareket edildiğinde kas kütlesi yüksek olan bir kişi fazla kilolu veya obez olarak sınıflandırılabilirken, kas kütlesi düşük ancak vücut yağı yüksek olan biri “sağlıklı kilo” kategorisine girebiliyor. Bu basitleştirme de kişinin sağlığına ilişkin yanıltıcı değerlendirmelere yol açabiliyor. Uzmanlar, kişilerin sağlığı konusunda VKİ tespitinden daha önemli olan kan basıncı, kolesterol seviyesi ve insülin direnci gibi daha kapsamlı sağlık kriterlerine göre hareket edilmesi gerektiğini söylüyor. Akademisyenler, “Odak noktası VKİ’den tansiyonu, insülin direncini ve kolesterol seviyesini içeren kardiyometabolik sağlığın objektif ölçümlerine yönelmeli. Bu göstergeler, sağlık risklerini çok daha iyi tahmin ediyor” dedi. 

Ölümcül ‘kokteyl’

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) aşırı işlenmiş gıdalar, alkol, tütün ve fosil yakıt kirliliğinin her yıl ortalama 2,7 milyon Avrupalıyı öldürdüğünü açıkladı. DSÖ’nün uzmanları, ‘güçlü endüstrilerin’ hükümet politikalarına ve kanser, kalp hastalığı, diyabet vakalarını azaltma çabalarına müdahale etmeleri nedeniyle sağlık sorunlarıyla erken ölümlere yol açtığını söyledi. Açıklamada, “Avrupa’da her gün ortalama 7.400’den fazla kişi endüstrinin yönlendirdiği zararlı ürün ve uygulamalar nedeniyle ölüyor. Endüstriyel ürünler, başta kalp hastalıkları ve kanser olmak üzere ölümlerin yüzde 24’ünde etkili oluyor” denildi. Eleştirilenler ise DSÖ’yü ilkellikle suçladı.

VKİ nedir?

Vücut Kitle İndeksi (VKİ) vücut ağırlığının boy uzunluğunun karesine bölünmesiyle (kg/m²) hesaplanıyor. Sonuç 25’ten büyükse, fazla kilolu kabul ediliyorsunuz. 18,5 ile 24,9 arasındaki VKİ, normal kiloyu gösteriyor. 18,5’in altındaki VKİ ise zayıflığın göstergesi oluyor. Yeni araştırmayı yapan ekipten Doç. Dr. Kearney Gunsalus, “Doktorların VKİ’ye bakarak hastalarının sağlıklı olup olmadığına karar verme konusunda değişiklik yapması gerekiyor. Ana akım tıp, hâlâ kiloyu sağlıkla ilişkilendiriyor. Ama VKİ’yi aşsa da kişi sağlıklı olabilir. Herkes sağlıklı olabilir, tek ölçü VKİ değil” dedi.

Çevreci beslenme insanı yaşatıyor

Çevre dostu beslenmenin erken ölüm riskini üçte bir oranında azalttığı bildirildi. Araştırmanın yazarı olan Harvard Üniversitesi’nden epidemiyolog Prof. Dr. Walter Willett, “Gezegen dostu beslenme şekliyle, etin az, sebzenin çok olduğu bir diyet kastediliyor. Sebze - meyvenin bir kişinin günlük gıda alımının yarısını oluşturması, hem iklimin bozulma sürecini yavaşlatmaya yardımcı olur hem de sağlığımızı korur. Bitki ağırlıklı beslenme kalp hastalığı ve kanser riskini azaltıyor” dedi.