Moskova çalkalanıyor! Birbirlerine düştüler
05.10.2022 - 12:25 | Son Güncellenme:
milliyet.com.tr BBC Türkçe
Harkov ve Liman'ın ardından Herson'da da hezimete sürüklenen Rus ordusu, radikal Putinseverleri birbirine düşürdü. Wagner'in kurucusunun başını çektiği grup isyana katıldı, Putin'in general Lapin'i kovması için kavga var. Moskova'daki derinleşen çatlak artık gizlenemez halde, bölünme Putin rejimini bile tehlikeye sokabilir.
Rusya sınırındaki Ukrayna'nın en büyük ikinci şehri Herson çevresini birkaç günde kaybeden Rus işgalciler, şimdi hem Donbas'ta hem de Herson'da köşeye sıkıştı. Vladimir Putin'in 2014'te el koyduğu Kırım'ın hemen kuzeyinde yer alan Herson'daki karşı taarruz, özellikle bölgenin kuzeydoğusunda haritayı değiştirdi. Yalnızca Ekim ayının ilk günlerinde onlarca yerleşim birimi işgalcilerden temizlendi, kurtarılan yerler arasında kilit önemde bir köy de var.
Ukrayna askerlerinin yıldırım baskını, Rusları tıpkı Liman'daki gibi geri çekilmeye zorlaması bekleniyor. Bölgenin başkenti olan Herson kenti halen Rus güçlerin kontrolünde olsa da, Dinyeper Nehri'nin kuzeyindeki bölgede tutunmakta zorlandıkları görülüyor.
Ukrayna lideri Vladimir Zelenskiy, Salı gecesi yaptığı ulusa seslenişte askerlerinin güney Ukrayna'da 'hızlı ve güçlü bir şekilde hareket ederek', sadece bu hafta içinde 'onlarca yerleşim birimini geri aldığını' açıkladı. Zelenskiy; Lyubimivka, Khreshchenivka, Zolota Balka, Bilyaivka, Ukrainka, Velyka Oleksandrivka ve Mala Oleksandrivka köylerinin geri alındığını ve tam listenin bundan çok daha uzun olduğunu belirtti. Ukrayna İçişleri Bakan Yardımcısı Yevhen Enin de, zaman belirtmeden, Herson bölgesinde 50 köyün geri alındığını, yaklaşık 3500 kişinin Rus işgalinden 'özgürleştirildiğini' söyledi.
Ukrayna Savunma Bakanlığı'nın paylaştığı bir videoda 35. Deniz Piyade tugayının Davydiv Brid köyüne Ukrayna bayrağı diktiği görüldü. "Davydiv Brid köyünün üzerinde yeniden Ukrayna bayrağı dalgalanıyor" mesajıyla birlikte, Ukraynalı askerlerin köyde yürürken çekilen görüntüleri paylaşıldı.
MOSKOVA'DAN ÇIT YOK
Rusya Savunma Bakanlığı'ndan Herson'daki kayıplara ilişkin resmi bir açıklama yapmadı. Herson'daki işgal valisi Kirill Stremousov ise paniği bastırmak için çırpınıyor. Stremousov, kent sakinlerine "Panik olacak bir durum yok" dedi.
Vladimir Putin tarafından 'resmen' ilhak edilen dört bölge arasında yer alan Herson, işgalin ilk günlerinde Rus ordusunun eline geçti. Ukrayna ordusu ise, tüm yaz mevsimi boyunca hazırlandığı karşı taarruzu ilk olarak Herson çevresinde başlattı. Uzun menzilli füzelerle Kırım ve Herson'u birbirine bağlayan Dinyeper Nehri üstündeki köprüler vuruldu ve birçoğu devre dışı bırakıldı.
Rusların Harkov ve Donetsk'teki askerlerini Herson'a kaydırması üzerine Ukraynalılar büyük bir sürprize imza atarak Harkov bölgesinde de karşı saldırıya geçti. Harkov bölgesi birkaç günde Rus işgalciler için kabusa dönüştü, Ukraynalıların ilerleyişi o kadar hızlıydı ki cephe hattı bir günde 50 kilometre geriye çekildi. Harkov'un ardından İzyum ve Kupyansk gibi kilit şehirler kurtarıldı, son olarak tüm sevkiyat hatlarının kavşak noktasındaki Lyman geri alındı.
Lyman'da bulunan BBC muhabiri Orla Guerin kentte çok az sivil kaldığını ve kentin dış bölgelerinde sokaklarda Rus askerlerin cesetlerine rastladıklarını anlatıyor. Amerikan Associated Press (AP) haber ajansı ise, Salı günü yol kenarlarında çürümeye başlamış onlarca Rus askerinin cesedinin bulunduğu fotoğraflar servis etti.
Stratejik ilçe Lyman Rusların bölgede lojistik merkez olarak kullandığı yerlerden biriydi ve Luhansk bölgesine giden koridor üzerinde yer alıyor.
WAGNER'İN KURUCUSU: RAMAZAN SEN BİR YILDIZSIN!
Ukrayna ordusunun kuşatması sonrası Rus birliklerinin 'utanç verici' bir şekilde Liman'dan çekilmesi, kısmi seferberlik tartışmalarının dinmediği Moskova'da depreme yol açtı. Çekilme, Rusya'nın önde gelen isimleri ve etkili sosyal medya hesaplarının nadir görülen eleştirilerine hedef oldu. Ancak eleştiriler, savaş karşıtı seslerden değil, Savunma Bakanlığı’nın Ukrayna’daki savaşı sürdürme yöntemine karşı çıkan savaş yanlılarından geldi.
Lyman’ın kaybına verilen en sert tepkilerden biri, Çeçenistan lideri ve Putin'in kuklası Ramazan Kadirov'a ait. Kadirov 1 Ekim’de Telegram’da paylaştığı mesajda, Rusya Merkez Bölgesi Komutanı General Alexander Lapin’i ve Rus Genelkurmay Başkanlığı’ndaki üst düzey subayları hedef aldı.
Kadirov 7,6 milyon kereden fazla görüntülenen mesajında “Bana kalsaydı Lapin’in rütbesini er yapar, tüm ödüllerini elinden alır, utancını kanla yıkaması için eline bir tüfek verip, cepheye gönderirdim” dedi.
Kadirov’un Rus Ordusu’na karşı yönelttiği eleştirilere Kremlin’in müttefiklerinden medya baronu ve özel paralı asker şirketi Wagner’in kurucusu Yevgeni Prigozhin de katıldı. Prigozhin şirketi Konkord’un sosyal medya platformu VK’deki hesabında yaptığı açıklamada “Kadirov’un açık sözlü ifadeleri pek benim tarzım değil. Ama Ramazan sen bir yıldızsın, olduğu gibi söyle!” dedi.
MOSKOVA'DA SİYASİ MANZARA DEĞİŞİYOR MU?
Rusya’da medya sıkı bir şekilde kontrol ediliyor. Dolayısıyla üç büyük televizyon kanalının Lyman’dan çekilmeyi 2 Ekim’deki bültenlerinde önemsiz göstermesi ve 3 Ekim sabahındaki bültenlerinde tamamen görmezden gelmesi şaşırtıcı değil. Ancak YouTube gibi video paylaşım platformları ve sosyal medya kanalı Telegram, Rusya’nın Facebook, Instagram ve Twitter gibi platformları yasaklamasıyla daha popüler oldu ve Rus komuta kademesine yönelik eleştiriler buralarda bulunabiliyor.
Kremlin’in propagandacılarından Vladimir Solovyov’un YouTube kanalındaki programına 1 Ekim’de katılan milletvekili ve emekli general Andrey Gurulyov “Lyman’dan çekilmeyi açıklayamıyorum” deyip ekledi: "Bu büyük olasılıkla bir dönüm noktası, sadece askeri değil aynı zamanda siyasi olarak da” dedi.
Gurulyov daha sonra Kadirov’un Lyman’ın kaybına yönelik eleştirilerine destek vermeye başlayınca, sunucu sözünü kesti ve Kadirov’un sözlerine yorum getirmenin yetkililerin işi olması gerektiğini söyledi.
BLOG YAZARI: ARMATA TANKLARI NEREDE? HİÇ VAR OLDULAR MI?
Milliyetçi Rus Telegram kanallarında da Lyman’ın kaybından sonra ateşli bir tartışma başladı. Burada özellikle blog yazarı Anastastasiya Kaşevarova öne çıkıyor. Kaşevarova, 1,2 milyon kezden fazla görüntülenen Telegram paylaşımında, Kadirov’un sözleri karşısında General Lapin’i savunanlara ve Savunma Bakanı Sergey Şoygu ile Genelkurmay Başkanı Valeri Gerasimov’un “yanıtlaması gereken sorular” olduğunu kabul etmeyi reddedenlere çattı.
Kaşevarova “Erkek misiniz, değil misiniz? Cesaretiniz var mı, yok mu? Neden başımıza kötü bir şey gelmesin diye sözünüzü sakınıyorsunuz? Korkak paylaşımlarınızda hala Lapin’i savunuyorsunuz” dedi. Blog yazarı sonra şöyle devam etti:
"Devlet başkanının neler olduğundan haberi var mı? Onu bilgilendiren var mı? İkmaller nerede? Armata tankları nerede? Her şey nerede? Nasıl bu noktaya gelindi? Hepsi çalındı mı? Satıldı mı? Hepsi nereye gitti? Hiç var oldular mı?"
Ancak Kremlin yanlısı Readovka Telegram haber kanalı, ordunun kamuoyu önünde eleştirilmesine karşı çıktı. 1,4 milyon kezden fazla görüntülenen mesajda "Aramızdaki sinirli tipler bazen düşman komandoları ve sabotajcılarından daha kötü olabiliyor" denildi ve Rus 'turbo vatanseverlerin' suçlamalarıyla düşmanın işini yaptığı savunuldu.
PUTİNSEVERLER BİRBİRİNE GİRDİ
Savaş Araştırmaları Enstitütüsü (ISW) ise, cephede alınan ağır mağlubiyetler ve kısmi seferberlik kararının Putin'in fanatik destekçileri arasında bile bölünmelere yol açtığını belirtiyor. ISW, askeri bloggerlar ve gazeteciler, eski ordu mensupları ile Kadirov ve Prigozhin gibi bazı yöneticilerin açıklamalarını mercek altına aldı.
ISW'ye göre, Vladimir Putin'in halihazırda tabloda tüm radikal grupların desteğine ihtiyaç duyduğunu ancak Ukrayna'dan peş peşe gelen hezimet haberlerinin üç grup arasındaki mücadeleyi ortaya çıkardığını kaydediyor. Son aylarda askeri bloggerları sık sık devlet televizoynuna çıkaran Kremlin, emekli askerlerin uzun süredir talep ettiği seferberlik kararını da en sonunda verdi. ISW, Putinsever üç hizbin savaşın gidişatına dair farklı fikirlere sahip olduğunu, özellikle gazeteciler ve askeri bloggerlar arasında bir bölünmenin Putin rejimini tehlikeye sokabileceğini vurguluyor.
DERİNLEŞEN ÇATLAK GÖRÜNÜR OLDU
"Putin bu üç grubun desteğini kaybetmeyi göze alamaz ve aynı zamanda savaşın tüm hızıyla sürdüğü dönemde Rus birlikleri kayıp vermeye devam ederken hepsini birlikte memnun edemez" denilen ISW uzmanlarının günlük raporunda, şok etkisi yaratan Harkov ve Liman yenilgilerinin radikal Putinseverler arasındaki derinleşen çatlağı görünür kıldığı aktarıldı.
Ukrayna'da bataklığa saplanan Vladimir Putin, 21 Eylül sabahı kısmi seferberlik ilan etti ve 300 bin yedek askerin cepheye sürüleceğini duyurdu. Ardından kısmen işgal altında tutulan Zaporijya, Herson, Donetsk ve Lugansk'ı 'resmen' ilhak ettiğini açıkladı. Kremlin'in aldığı ilhak kararırının uluslararası hukukta bir geçerliliği yok ve Zelenskiy de 'ülkesinin tüm toprağı yeniden özgür olana dek' savaşma sözü verdi.
