24.04.2023 - 10:13 | Son Güncellenme:
BBC Türkçe
Rus paralı asker şirketi Wagner'in Sudan ile çeşitli ticari ve askeri ilişkileri olduğu öne sürülüyor. İddiaları ve suçlamaları reddeden şirket ise Sudan'da halen yaşananlarla ilgisi olmadığını vurguluyor.
Wagner'in kurucusu Yevgeny Prigozhin, Sudan'da iki yıldır "Bir tane bile Wagner savaşçısı olmadığını" söyledi. Prigozhin, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'e yakın bir isim.
Ancak Wagner'in Sudan'da geçmişteki faaliyetlerine dair kanıtlar var. Zaten bu nedenle ABD ve Avrupa Birliği, Prighozin'in ülkedeki operasyonları nedeniyle yaptırım kararı almıştı ve yaptırımlar doğrudan onu hedef alıyordu.
2017'de Sudan'ın o dönemki lideri Ömer el-Beşir, Moskova gezisi sırasında Rusya ile bir dizi anlaşma imzaladı.
Anlaşmalardan biri, Rusya'nın Kızıldeniz kıyısındaki Port Sudan'da bir donanma üssü kurmasını öngörüyordu. Ayrıca "Rus şirketi M Invest ile Sudan Mineraller Bakanlığı arasında altın madenciliğine yönelik imtiyaz sözleşmeleri" imzalandı. Sudan, Afrika'nın en büyük üçüncü altın üreticisi.
ABD Hazine Bakanlığı, M Invest ve ona bağlı bir şirket olan Meroe Gold'un, Wagner Grubu'nun Sudan'daki faaliyetlerinde ön cephede olduğunu iddia ediyor.
2020'de dönemin ABD Hazine Bakanı Steven Mnuchin, "Yevgeniy Prigozhin ve şebekesi, Sudan'ın doğal kaynaklarını kişisel çıkar için kullanıyor ve tüm dünyaya habis bir etki yayıyor" demişti.
ABD Hazine Bakanlığı'na göre Wagner Grubu, "paramiliter operasyonlar yürüttü, otoriter rejimlere destek verdi ve doğal kaynakların sömürülmesine yönelik faaliyetlere girişti."
İngiltere merkezli Kraliyet Birleşik Hizmetler Enstitüsü'nden Dr Joana de Deus Pereira, "Başlangıçta 2018'de, Wagner'in Sudan ordusunu aktif olarak eğiten yaklaşık 100 askeir vardı. İlişki bu noktadan itibaren arttı" diyor.
Sudan medyasında, bu sayının 500'e çıktığına, paralı askerlerin büyük oranda ülkenin güneybatısında, Sudan-Orta Afrika Cumhuriyeti sınırı yakınındaki Um Dafuq'ta konuşlandıklarına dair haberler yayımlandı.
Sık sık Wagner savaşçılarının yıllardır Orta Afrika Cumhuriyeti'nde faaliyet gösterdikleri ve ülkenin elmas madenlerini koruduklarına yönelik haberler yayımlandı. Wagner'in Afrika'da faal olduğu diğer ülkeler ise Libya ve Mali.
BBC 2021'de yaptığı bir araştırmada, bir Wagner savaşçısının bıraktığı dijital cihaz sayesinde, Rus paralı asker şirketinin Libya'da iç savaşa müdahil olduğuna dair kanıt bulmuştu. BBC'ye konuşan Libya askerleri ve siviller de Wagner'in ülkedeki varlığını teyit etmişlerdi.
Mali'de ise İslamcı militanlarla mücadele eden hükümet, Wagner'den yardım istemişti. Ancak grubun ülkede varlık gösterdiği hiçbir zaman resmen doğrulanmadı.