‘PFAS’lar insanın soyunu tüketebilir
24.10.2023 - 07:00 | Son Güncellenme:
“Sonsuz kimyasallar” denilen ve çok sayıda üründe kullanılan PFAS’lar ile gıda katkı maddelerinin erkek ve kadın cinsel sağlığı üzerinde yıkıcı etkisi olduğu ortaya çıktı.
ABD, Yeni Zelanda, Hindistan ve Vietnam’dan bilim insanları, insanların sağlık verilerini ve hayvanlarla ilgili çalışmaları içeren 300’den fazla bilgi kaynağını inceledi. Çalışma sonunda kalıcı oldukları için “sonsuz kimyasallar” denilen PFAS’lar ile gıda katkı maddelerinin, kadın ve erkek cinsel sağlığı üzerinde yıkıcı etkisi olduğu görüldü.
Bu yıkıcı etkinin sperm hasarından küçük testislere, erken menopoza ve yumurtalık kistlerine kadar uzandığı belirtildi. Endokrin bozucu kimyasalların (EDC) kanser oluşumunda rol oynadığı zaten biliniyor.
DOĞURGANLIK PROBLEMİ
Ayrıca üreme sağlığına da zarar verdikleri ortaya çıktı. Bu maddelerin kısırlığa, sperm azalmasına ve kalitesinin düşmesine neden olabildiği bulundu. Aynı kimyasal grubundan plastik üretiminde kullanılan BPA’ların (Bisfenol A) da kadınlarda yumurta azlığına ve kalitesizliğine, hamilelerde düşüğe neden olduğu ifade edildi.
NELER BİZİ TEHDİT EDİYOR?
* PFAS’lar, 4.700’den fazla kimyasal içeren ve 5 bin çeşidi bulunan perflorlu ve poliflorlu alkil maddelerdir.
* Vücutta ve çevrede birikip kalıcı olduğu için PFAS’lara “sonsuz kimyasallar” deniliyor.
* Suya, yağa, lekeye dayanaklı olması nedeniyle sanayide tencereden ambalaja kadar birçok üründe kullanılıyor.
* Endokrin bozucu kimyasallar (EDC) arasında PFAS’ın yanı sıra birçok kimyasal yer alıyor.
* Bu kimyasallar, oyuncaklardan diş ürünlerine, dezenfektanlardan antimikrobiyal sabunlara, plastik yiyecek kaplarına, makyaj malzemelerine kadar çok sayıda üründe yer alıyor.
NASIL ÖNLEM ALABİLİRİZ?
Dünyanın iletişim ve ulaşım araçlarıyla global bir köye döndüğü bu çağda, mevcut hayat tarzından uzaklaşabilmek çok zor. Ama yine de kimyasallardan korunmak için yapılabilecek bazı minimal tavsiyeler şunlar:
* Mümkünse organik gıdayı tercih edin.
* Plastikten, konserveden, fast food’dan, ucuz kişisel bakım ürünlerinden uzak durun.
* Paslanmaz çelik, cam şişe, karton ambalaj kullanmaya çalışın.
* Plastik mutfak eşyalarını ve yapışmaz pişirme kaplarını tercih etmeyin.
