Macquiare Sözlüğü'nün yılın kelimesi seçtiği 'enshittification' ne demek?

DIŞ HABERLER SERVİSİ- Macquaire Sözlüğü komitesinin 'yılın kelimesi' adayları "right to disconnect" (bağlantıyı kesme hakkı) ve "rawdogging" (plansızlık) oldu. Fakat komitenin yılın kelimesi hepsinden daha iddialı.

Yazar Cory Doctorow bu yılın başlarında kelimeyi "Şu anda hepimiz enshittocene (yozlaşma) çağından geçiyoruz, büyük bir enshittening (çürüme) içinde yaşıyoruz. Hayatımızda önemli olan ve güvendiğimiz hizmetler devasa birer pislik yığınına dönüşüyor" olarak tanımlamıştı. Zaten Türkçe'ye "yozlaşma süreci" olarak çevrilebilecek "enshittification" kelimesi de 2022 yılında Doctorow tarafından ortaya atılmıştı.

Macquarie Sözlüğü yılın kelimesi seçtiği "enshittification" (Türkçe'ye çürüme süreci olarak çevrilebilir) kelimesini şöyle tanımlıyor: "Kar amacıyla bir hizmetin ya da ürünün veya bir çevrimiçi platformunkalitesinin düşürülmesi sonucunda aşamalı olarak bozulması."

Sosyal medya kullanıcıları, bu kelimeyi bilmeseler bile konsept onlar için tanıdık. Guardian gazetesi "troller, aşırılık yanlıları, palavracılar ve gereksiz yere vakit çalanların sosyal medya platformlarına hakim olmasını" buna örnek gösteriyor.

'ELON MUSK BATAKLIĞI'

Eski adıyla Twitter, yeni adıyla X'ten yakın zamanda çıkan gazete, "Bir zamanlar yararlı ve eğlenceli bir mikroblog sitesi olan Twitter'ı düşünün. Şimdi bir teknoloji gurusu tarafından 'X' adlı, post-truth (gerçek ötesi) bir bataklığa dönüştü" ifadeleri kullandı.

Guardian ayrıca diğer platformları da şu sözlerle eleştirdi "Ya da Facebook, artık bir arkadaşınızın hafifçe övündüğü bir gönderiden çok, deliksiz örgü pantolonları görebileceğiniz bir yer. Veya Instagram: Eskiden sevimli köpek videolarının hüküm sürdüğü bir platformdu. Şimdi ise anlaşılmaz bir algoritma size güvenilmez yatırım danışmanlıkları, spor salonu takıntılıları ve uwu kızlarla (anime karakterine benzeme akımı) dolu bir içerik sunuyor." 

ÇÜRÜMENİN AŞAMALARI

Doctorow, bu çürümenin üç aşamalı bir süreç olduğunu yazıyor:

"İlk olarak sosyal medya platformları kullanıcılarına iyi davranır; ardından işleri iş müşterileri için iyileştirmek amacıyla kullanıcılarını suistimal eder; son olarak ise iş müşterilerini suistimal ederek tüm değeri kendilerine geri çekmeye çalışırlar. Bu sinir bozucu. Moral bozucu. Hatta korkutucu."

Sözlük komitesi ise "Bu kelime, şu anda dünyada ve hayatımızın birçok yönünde yaşadığımız şeyi yakalıyor,” diye ekliyor. Doctorow ise tüm bunların nereye varacağı konusunda şaşırtıcı şekilde iyimser.

Piyasa hakimiyetini önlemek için rekabetle ilgili alınacak önlemler, dijital gizlilik gibi konularda düzenlemeler, kullanıcıların platformları nasıl kullanacaklarına daha fazla karar verebilmesi ve çalışanların sömürülmesinin önlenmesi süreci tersine çevirebilir" diyen yazar ekliyor "Büyük teknoloji tamir edilemez, ancak belki de yok edilebilir." Ayrıca teknoloji platformlarının kullanıcılarına iyi davranmaktan başlayarak kendini sabote eden sürecine dördüncü bir aşama daha ekliyor:

"Kendilerini sabote ederler. Sonra ölürler" diyor.

İLGİNİZİ ÇEKEBİLİRİsrail ateşkesi kabul etmeye hazırlanıyor, yerel medya perde arkasını yazdıHaberi Görüntüle