SON DAKİKA Suriye'de 1 milyon captagon hap yakıldı!

Şam yakınlarında 22 Aralık'ta görüntülenen haplar. Fotoğraf: AFP

Suriye'nin yeni yetkilileri Çarşamba günü büyük bir uyuşturucu stokunu yaktıklarını duyurdu. Suriye yeni yönetiminden iki güvenlik görevlisi AFP'ye yaptığı açıklamada devrik Beşar Esad döneminde ticareti yapıldığı ortaya çıkan amfetamin benzeri bir uyuşturucu türü olan captagon'un endüstriyel ölçekte olduğunu ve hapların büyük bölümünün yakıldığını bildirdi.

Tam ismini vermeyen ve sadece ilk adının Usame olduğunu söyleyen görevli "Büyük miktarda captagon bulduk, yaklaşık bir milyon hap" dedi. Habere göre bölgedeki bir AFP muhabiri de yeni yönetime ait güçlerin başkentin güvenlik kompleksinde bir esrar deposuna yakıt döküp ateşe verdiğini gördüğünü aktardı. AFP muhabiri yakılan haplar arasında, ağrı kesici tramadol ve yaklaşık 50 torba pembe captagon hapı olduğunu söyledi.

DEVRİK REJİMİN GELİR KAYNAĞI

1960'larda Almanya'da narkolepsi, depresyon ve dikkat eksikliği bozukluğunu tedavi etmek üzere üretilen bir ilaçken, 1986'da çoğu ülkede yasaklanan captagon, Bulgar suç çetelerince 1990'larda Lübnan'ın Bekaa Vadisi'nde üretilmeye başlandı.

Esad döneminde ülkeyi "narko devlet"e çeviren bu yasa dışı uyuşturucu, uluslararası yaptırımlar nedeniyle ekonomik zorluklarla karşı karşıya kalan rejimin başlıca gelir kaynaklarından biri haline geldi.

Suriye'de 2011'deki gelişmeler ile Lübnan'daki siyasi ve ekonomik düzenin çöküşü, captagon ticaretinin bölgede yayılmasına yol açtı. İç savaş ve uluslararası yaptırımların ortasında nakit sıkıntısı çeken rejim uyuşturucunun üretimi artırdı.

KÜRESEL PAZARI 5,7 MİLYAR DOLAR

Washington merkezli düşünce kuruluşu New Lines Institute, küresel captagon pazarının yaklaşık 5,7 milyar dolar değerinde olduğunu tahmin ediyor. Arap dünyasındaki captagon ticaretini takip eden Observatory of Political and Economic Networks de 2020 ile 2022 yılları arasında Esad rejiminin, bu gelirden yıllık ortalama 2,4 milyar dolar elde ettiğini hesapladı. Bu miktar Suriye'nin gayrisafi yurt içi hasılasının (GSYİH) yaklaşık dörtte birine denk geliyordu.

Çoğunlukla Lübnan üzerinden kaçakçılığı yapılan uyuşturucudan sağlanan kazancın, Suriye'nin yasal ihracat gelirinin neredeyse iki katına ulaştığı öngörülüyordu. ABD'nin Yabancı Varlıkları Kontrol Ofisinin (OFAC) captagon üretiminde "küresel bir lider" olarak tanımladığı Suriye'de bu uyuşturucu maddenin yüzde 80'inin üretildiği ve devrik rejime büyük maddi destek sağladığı biliniyor.

Anadolu Ajansı (AA) ekipleri, rejim güçlerinin saldırılarıyla yerle bir olan Deyrizor şehrinde, Fırat Nehri'nin doğu yakasıyla batısını birbirine bağlayan önemli köprü ve geçitlerdeki yıkımı görüntüledi. Rejim güçleri ve ABD öncülüğündeki koalisyon güçlerince farklı zamanlarda düzenlenen hava saldırıları ve topçu atışları sonucu şehirdeki bina, köprü ve geçitler tamamen harabeye döndü.

Deyrizor il merkezinin rejim güçlerinin elinden alınmasıyla kent genelindeki büyük yıkım ve yıllardır temizlenmeyen enkaz yığını, bölge sakinlerinin yaşadığı trajediyi gözler önüne seriyor.

Fırat Nehri'nin doğu ve batı yakalarını birbirine bağlayarak il merkeziyle kırsal arasındaki ulaşımını sağlayan köprülerin yıkılmasıyla bölge halkı, geçişlerini sınırlı sayıda feribot ve teknelerle yapıyor.

'HAYAT DAMARLARI KESİLDİ'

Deyrizor sakinlerinden Vesim el-Ahmed, AA'ya yaptığı açıklamada, bölgede El-Muallak Köprüsü olarak bilinen tarihi asma köprünün, şehirle kırsalı birbirine bağlaması nedeniyle bölge sakinleri için önem arz eden bir geçit olduğunu belirtti.

Ahmed, köprünün, koalisyon güçleri tarafından hedef alınıp yıkılmasıyla şehir merkezi ile kırsal arasındaki bağlantının kesilmesinin amaçlandığını söyleyerek "Deyrizor'un hayat damarları kesildi. Kentin bu kısmı tamamen bağlantısız bir hale geldi. Karşı tarafa geçmek neredeyse imkansız." ifadelerini kullandı.

Milli Savunma Bakanlığı'ından yapılan açıklamada Türkiye'nin terör örgütü PKK/YPG'nin saldırı girişimlerine önleyici ve yok edici tedbirler almaya devam ettiği belirtildi.
Açıklamada "Kahraman Türk Silahlı Kuvvetlerimiz, Suriye’nin kuzeyindeki Fırat Kalkanı ve Barış Pınarı bölgelerinde saldırı hazırlığı yapan 20 PKK/YPG’li teröristi ve Irak’ın kuzeyindeki Pençe-Kilit bölgesinde tespit edilen 1 PKK’lı teröristi etkisiz hâle getirdi. Operasyonlarımız, etkin ve kararlı şekilde sürecek" ifadeleri yer aldı.

Suriye geçici hükümetinin Dışişleri Bakanı Esaad Hasan Şeybani, "İran, Suriye halkının iradesine, ülkenin egemenliğine ve toprak bütünlüğüne saygı duymalı" açıklaması yaptı. Şeybani, X hesabındaki paylaşımında, İran'ı, Suriye halkının iradesine, egemenliğine ve toprak bütünlüğüne saygı duymaya davet etti.

Bakan Şeybani, "İran, Suriye halkının iradesine, ülkenin egemenliğine ve toprak bütünlüğüne saygı duymalı. İran'ı, Suriye'de kaos yaymaktan kaçınmaları yönünde uyarıyor ve son açıklamaların sonuçlarından sorumlu tutuyoruz" ifadelerini kullandı.

İran yerel medyası, uzun süredir Tahran'ın müttefiki olan Beşar Esad'ın devrilmesinden sonra, İran'ın Suriye'ye uçuşlarının Ocak sonuna kadar askıya alınacağını bildirdi.

İran Sivil Havacılık Örgütü Başkanı Hüseyin Pourfarzaneh, "Bir ülkeye uçmak için, varış ülkesinin giriş ve kabul izinleri vermesi gerekir" ifadeleri kullandı.

Şam'daki Zeytin Kilisesi'nde Noel Arifesi ayini. Fotoğraf: AFP

Şam'daki tarihi Emevi Camii 61 yıllık Baas rejimi sonrası 13 Aralık'ta ilk Cuma namazına ev sahipliği yapmıştı. Suriyeliler sembolik camide namaz kılmak için Şam merkeze akın ederken önce şükür namazı kılınmıştı. Şimdi dünyanın gözü ülkedeki çeşitli din ve mezheplerden gruplar arasında Hristiyanlar'ın dini bayramı Noel kutlamalarına izin verilip verilmeyeceğindeydi ki dün akşam saatlerinde yeni Suriye yönetimi Noel bayramı olan 25 ve 26 Aralık'ı resmi tatil ilan ettiğini açıkladı.

Meryem Ana'nın Göğe Kabülü Katedrali. AFP/Şam

AFP'nin haberine göre başkent Şam'da yaşayan Sarah Latifa, Hristiyan topluluğunun Noel kutlamalarında zorluk yaşamasından endişe ediyordu. Ajans "Ancak Salı günü, Şam'ın tarihi merkezindeki bir kilisede, Noel arifesinde ilahiler söyleyen yaklaşık 500 inançlı kişiyle çevrili olan Latifa, rahat bir nefes aldı" ifadelerini kullanırken, Latifa, AFP'ye Süryani Ortodoks Aziz George Katedrali'nde "Tanrı’ya şükür ki bunu başardık," dedi.

Ajans "8 Aralık'ta Esad'ı deviren Suriye'nin yeni yöneticileri, o zamandan beri dini ve etnik azınlıkların haklarının korunacağını temin etmeye çalışıyor" notu düşerken ülkedeki birkaç yüz bin kişilik Hristiyan topluluğunun bir Noel ağacının yakılmasıyla gelen tedirginliğine yer verdi. Noel ağacının ateşe verilmesinin ardından yüzlerce kişi Şam sokaklarına dökülerek haçlarla protesto gösterisi düzenledi.

Şam'da Noel ağacını yakanlar protesto edildi. AFP

Öte yandan Hayat Tahrir el-Şam'ın (HTŞ) ismi verilmeyen yerel liderlerinden biri de AFP'nin haberine göre Noel ağacına yönelik kundaklamayı kınadı.

2011 ÖNCESİ HRİSTİYAN NÜFUS

Savaşın 2011’de başlamasından önce Suriye, analist Fabrice Balanche’a göre, yaklaşık bir milyon Hristiyan’a, yani nüfusun yüzde beşine ev sahipliği yapıyordu. Şimdi, Balanche’ın AFP’ye söylediğine göre, sadece 300 bine kadar Hristiyan ülkede kaldı.

SURİYE'DEKİ DİNİ KESİMLER

2021 verilerine göre:

-%74 Sunni Müslüman
-%13 Şii Müslüman
-%10 Hristiyan
-%3 Dürzi

AFP "Nusayri azınlıktan gelen ve ülkeyi demir yumrukla yöneten Esad, uzun süre Suriye'deki azınlık gruplarının koruyucusu olarak kendini tanıtmıştı" ifadelerini kullandı ve ekledi: "HTŞ tarafından atanan yeni yönetim, El Kaide bağlantısı iddialarına karşın çok inançlı ve çok etnik yapılı ülkedeki gruplara güvence vermeye çalışan kapsayıcı bir söylem benimsedi.Bu değişen siyasi manzarada, Suriyeli Hristiyanlar seslerini duyurmakta kararlı."

Şam'da bir restoranda, Hristiyanlar ve Müslümanlar dahil onlarca kişinin katıldığı bir Noel partisi düzenlendi. 42 yaşındaki Emma Siufji "Kutlama güzeldi, hayal ettiğimiz gibi değildi," dedi.

Siufji’nin bu tatil sezonundaki tek dileği, AFP’ye söylediğine göre, savaş sırasında milyonlarca kişinin başına geldiği gibi hiçbir Suriyelinin ülkeyi terk etmek zorunda kalmamasıydı

ŞAM VE LAZKİYE

Lazkiye'deki İsa'nın Kutsal Kalbi Kilisesi.

Hristiyanlar, 24 Aralık 2024'te Şam'daki Zeytin Kilisesi olarak da bilinen Meryem Ana'nın Göğe Kabulü Katedrali'nde Noel Arifesi Ayinine katıldılar.

Suriyeli Hristiyan ibadet edenler, 24 Aralık 2024'te Lazkiye liman kentindeki İsa'nın Kutsal Kalbi Kilisesi'nde Noel Arifesi ayinine katıldı.

8 Aralık'ta Esad hükümetini deviren Suriye yöneticileri, o zamandan beri dini ve etnik azınlıklara haklarının korunacağı konusunda güvence vermeye çalıştı.

Suriye’de yeni yönetim, rejimi deviren muhalif silahlı gruplarla “kendilerini feshetme ve Savunma Bakanlığı çatısı altında birleşme” konusunda anlaşmaya vardı. Uzmanlar; YPG’nin zorunlu dönüşüme gireceğini aksi takdirde çatışma yaşanacağını belirtiyor.