ABD seçimlerinde en güncel anket sonuçları geldi: Kritik farklar

ABD'de yarın yapılacak başkanlık seçimlerine saatler kala ülke genelinde yapılan son anketlere göre, Demokrat Kamala Harris ile Cumhuriyetçi Donald Trump yüzde 48,5 ile aynı düzeyde oya sahip gözüküyor.

ABD'de 5 Kasım'da yapılacak 60. başkanlık seçimleri için geri sayım sona ererken, ülke geneli anketler Harris ile Trump'ın kafa kafaya olduğuna işaret ediyor.

Ülke genelinde yapılan ulusal anketleri derleyen Real Clear Politics (RCP) adlı haber portalında yer alan son 14 anketin ortalamasına göre, hem Harris hem de Trump yüzde 48,5 desteğe sahip.

Seçim kampanya süreci boyunca birbirine oldukça yakın seyreden iki adayın seçime başa baş girmesi, birçok uzmana göre 2024 seçimlerinin "tahmin edilmesi en zor seçimlerden biri" olduğunu gösteriyor.

Söz konusu anketlerden NBC News, New York Post, Emerson ve New York Times anketlerinde iki rakip eşit puanda çıkarken, Reuters ve Forbes gibi yayın organlarında Harris'in az farkla, Wall Street Journal ve CNBC gibi yayın organlarının anketlerinde ise Trump'ın az farkla önde olduğu gözüküyor.

Seçim gecesi Türkiye saati ile şöyle ilerleyecek:

TSİ 02.00: Toplam sekiz eyalette sandıklar kapanacak. Seçim süreci normal ilerlerse Kentucky gibi rekabetin daha az olduğu eyaletlerde sonuçlar belli olmaya başlayacak.

TSİ 02.30: Demokratların adayı Kamala Harris’in büyük umutlar beslediği North Carolina da dahil olmak üzere üç eyalette sandıklar kapanıyor. Demokratlar 2008 seçimlerinden bu yana North Carolina’yı Cumhuriyetçi Parti’ye kaybediyor.

TSİ 03.00: Geçen seçimde sonucu netleştiren Pennsylvania dahil 15 eyalette daha sandıklar kapanacak.

TSİ 04.00: Michigan, Arizona ve Wisconsin gibi kritik eyaletler dahil 12 eyalette daha oylama sona erecek.

ABD'nin bu seçimlerde hiç olmadığı kadar önemli olacak yedi salıncak eyaletinden son anket sonuçları geldi.

FiveThirtyEight'in günlük takip sistemine göre Harris Michigan ve Wisconsin'de oldukça az bir farkla öndeyken, Trump ise Arizona, Kuzey Carolina ve Georgia'da önde görünüyor.

Trump ayrıca Nevada ve salıncak eyaletler arasındaki en kritik eyalet olarak görülen Pennsylvania'da yüzde 0,2'lik bir farkla önde. New York Times/Siena anketine dayanan bu sonuçlarda yaklaşık %2'lik bir hata payı olabileceği de not düşüldü. İşte salıncak eyaletlerden en güncel anket sonuçları:

Arizona: Trump %49,1 Harris %46,5
Georgia: Trump %48,6 Harris %47,1
Michigan: Trump %47,1 Harris %47,9
Nevada: Trump %47,9 Harris %47,3
Pennsylvania: Trump %47,9 Harris %47,7
Wisconsin: Trump %47,4 Harris %48,2

Stratejist ve seçim analisti Jim Messina, hem Harris hem de Trump kampanyalarının verilerin kazanacaklarını gösterdiğine inandığını söyledi. 2012'de Obama'nın yeniden seçilme kampanyasını yürüten Messina, 2012'den beri verilerde bu tür bir uyumsuzluk görmediğini söylüyor. Messina, Radio 4'un Today programında "Bu yüzden seçim sonuçlarının çok yakın olacağını düşünüyorum," dedi.

Erken oy verenlerin yüzde 50'sinden fazlasının kadın olduğunu belirten Messina, "Bu, kadınların oy kullanma konusunda ne kadar hevesli olduğunu gösteren tarihi bir sayı. Ve eğer Harris kampanya ekibinde olsaydım, bu sayı bana büyük güven verirdi" dedi.

Trump tarafından bakılınca ise erken oy verileri Cumhuriyetçilerin Demokratlardan daha fazla oy kullandığını gösteriyor. Messina, eski başkanın geleneksel olarak Demokrat olan genç erkek seçmenlerden rekor seviyede oy aldığını söylüyor.

ABD'de ve sınır ötesinde yaşayan Amerikan vatandaşlarından Trump'ı destekleyen bazı seçmenler ABD Başkanı Joe Biden'ın sözlerine tepki olarak sandık başına çöp poşeti giyerek gitmeye başladı. Erken oy kullanmayı seçenlerden Manhattanlı stilist Sophie Sassoon, oy kullanmaya parlak kırmızı kemerle bağlanmış siyah bir çöp torbası gitti. ve ona uygun kırmızı bir ayakkabı tercih etti. Aslen İngiliz vatandaşı olan kadın, sırf oy verebilmek için ABD vatandaşlığına geçtiğini söylerken, Trump'ı "şimdiye kadar sahip olduğumuz en iyi başkanlardan biri" olarak tanımladı.

ABD seçimlerine damgasını vuran çöp tarıtşması, Cumhuriyetçi aday Trump'ın mitingine katılan komedyen Tony Hinchcliffe'in Porto Riko ile ilgili "Yüzen çöp adası" diye şaka yapmasıyla başladı. Bunun üzerine Başkan Biden, "Burada gördüğüm tek çöp onun (Trump'ı kastediyor) destekçileri" dedi.
Cumhuriyetçi aday ve eski başkan Trump, bunun üzerine kıvrak bir hamle yaparak, çöp kamyonunun direksiyona geçti ve mitinglerini belediye çöp işçilerinin üniformasıyla yaptı.

ABD'de 50 eyalet var ancak bunların çoğu neredeyse her zaman aynı partiye oy verdiği için, gerçekte her iki adayın da kazanma şansının olduğu sadece bir avuç eyalet var. Bu seçimlerde yedi salıncak eyalet bulunuyor.

Şu anda salıncak eyaletlerindeki farklar o kadar küçük ki anket ortalamalarına bakarak kimin gerçekten önde olduğunu bilmek imkansız fakat ABD'deki en güvenilir anketlerden olan ABC News'ın anketinden aşağıdaki en güncel duruma bakabilirsiniz.

Pennsylvania: Fark %1, Trump önde
Nevada: Fark %1, Trump önde
Michigan: Fark %1, Harris önde
Wisconsin: Fark %1 Harris önde
Kuzey Carolina: Fark %1, Trump önde
Georgia: Fark %1, Trump önde
Arizona: Fark %3, Trump önde

ABD'de, bir seçmene oy kullanmadan önce şapkasını çıkarmasının söylenmesi üzerine kavga çıktı.

Güney Carolina'nın Orangeburg kentindeki bir oy verme merkezinde şapkasını çıkarması için ısrar edilen bir adam sandık görevlileriyle tartıştı. Seçmenin taktığı şapkanın üzerinde “Defol git Biden” ifadesinin karşılığı için kullanılan “Let's Go Brandon” yazıyordu.

Bir görevli kendisine eyalet yasalarının oy verme merkezlerinde siyasi kıyafet giyilmesini yasakladığını bildirdi. Adama şapkasını çıkarmasını söyledi. Hararetli bir tartışmanın ardından adam şapkasını çıkarıp yere fırlattı. Ancak tartışma bu hareketle daha da şiddetlendi..
Kadın sandık görevlisi adama vurdu. Çevredekiler araya girdi.

Güney Carolina Emniyet Müdürlüğü olayla ilgili soruşturma başlattı.

Amerika Birleşik Devletleri'nde seçim günü yani Salı günü Türkiye saatiyle akşam 22.00'da sandık çıkış anketleri sonuçlarla ilgili fikir vermeye başlar. Ancak Amerika'daki sandık çıkış anketleri Avrupa'daki sandık çıkış anketleri gibi gerçeğe yakın bir sonuç vermez.

Bu ilk sonuçlar tahmin etmekten çok, insanların öncelikleri ve görüşleri hakkında bir fikir verir. Anketörler, seçim günü görüşmelerini hem ulusal düzeyde hem de yedi kararsız eyalette telefon anketleriyle birleştirir. ABD'deki televizyon yorumcuları gece boyunca salıncak eyaletlerdeki durumla ilgili bir şey söylemekten kaçınır. Genellikle, kazanan aday Doğu saatiyle akşam 11:00'de (İstanbul saati ile sabah 06:00) batı eyaletlerindeki sandıklar kapandıktan sonra belli olmaya başlar. Yani Türkiye'de seçim sonuçları bizim için Çarşamba sabahı netleşmeye başlar.

2020'de istisnai bir durum oldu ve yoklama oylarındaki artış nedeniyle, bazı kritik eyaletlerde sayım ve sonuçların açıklanması gecikti. Bir web sitesi, Biden'ın zaferini Doğu saatiyle sabah 09.00 civarında duyurdu. Seçimden ancak üç buçuk gün sonra, yani 7 Kasım’da, büyük Amerikan televizyon ağları Biden’ın zaferini ilan edebildi. Sonucu ilk açıklayan saat 11:24’te CNN oldu, ardından kısa sürede NBC, CBS, ABC ve Associated Press (AP) geldi. Fox News, sonucu saat 11:40’ta onayladı.

ABD’deki başkanlık seçimini kazanan, halen Ukrayna, Filistin ve Lübnan başta olmak üzere bazı savaşların kaderini belirleyecek. Uzmanlar, Kamala Harris’in kazanması halinde “şu anki yönetimde bir devamlılık olacağını”, Donald Trump gelirse, İsrail’in “Gazze ve Lübnan’da elinin daha da rahatlayacağını, ayrıca Cumhuriyetçi Trump’ın “Kiev’i saf dışı bırakıp Moskova’yla Ukrayna anlaşması yapabileceğini ima ettiğini” vurguluyor.

Harris, Biden’ın İsrail’in “kendini savunma hakkına verdiği desteği” tekrarlarken, “Filistinlilerin öldürülmesi durmalı” vurgusunu da yaptı. Trump ise “Barışa geri dönülüp, insanların öldürülmesinin durması zamanının geldiğini” söylese de, İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu’ya “ne gerekiyorsa yapmasını” söylediği belirtiliyor.

Avrupa Birliği, Trump’ın ilk döneminde yaşananlar nedeniyle Harris’in kazanmasını tercih ederken, NATO’da Trump’ın yeniden gelmesi konusunda endişe hakim. Trump, “Rusya’nın NATO’ya borcu olan üye devletlere saldırmasını teşvik edeceğini” söylemişti.

Ülkedeki seçim sistemi, en fazla oyu alanın değil, en fazla delegeye ulaşan adayın başkan olmasına imkan veren Seçiciler Kurulu yöntemiyle çalışıyor. Buna göre ABD halkı, başkanlarını doğrudan kendi oylarıyla değil, seçtikleri delegeler üzerinden dolaylı olarak belirliyor. 50 eyalet ile başkent Washington DC’yi temsilen toplam 538 delegeden oluşan “Seçiciler Kurulu” sisteminde, her eyaletteki delege sayısı, o eyaletin Senato ve Temsilciler Meclisi’ndeki üyelerinin toplamına eşit oluyor. Bu sistemde adayın, başkanlık için 538 sayısının yarıdan bir fazlası olan 270 delegeye ulaşması gerekiyor.

Aynı sistemle, eyaletlerde yarışı kazanan aday, o eyaletin tüm delegelerini alıyor. Bu kural, o eyalette kaybeden adaya verilen oyları yok saymış oluyor. ABD seçim sisteminde toplamda daha fazla oy almasına rağmen kritik eyaletleri kaybettiği için delege sayılarında geride kalıp yarışı kaybeden adaylar bulunuyor. Hillary Clinton buna en yakın örnek.

Beyaz Saray’a giden yol, seçim gününde büyük rol oynayan birkaç kritik ‘salıncak eyaletten’ geçiyor. Bu eyaletler Demokratlar ve Cumhuriyetçiler arasında çok az bir farkla el değiştiriyor. 270 delege sayısının 93’ünü teşkil eden Arizona, Nevada, Wisconsin, Michigan, Pennsylvania, Kuzey Carolina ve Georgia salıncak eyalet konumunda. Güncellenen sayılara göre, Arizona 11, Nevada 6, Wisconsin 10, Michigan 15, Pennsylvania 19, Kuzey Carolina 16 ve Georgia 16 delege sahibi. Kaliforniya’nın 54, Texas’ın 40, Florida’nın 30 ve New York’un 28 delegesi bulunuyor ancak delege sayısı fazla olan bu eyaletlerin parti eğilimleri uzun yıllardır pek değişmediği için toplamda sonuca etkileri büyük olmuyor.

Dini azınlıkların, seçim sonuçlarını belirlemede fazla etkili olduğu düşünülmüyor. Nitekim Müslüman seçmenler ABD nüfusunun sadece yüzde 1’ini, Yahudi azınlıksa yüzde 2.5’ini oluşturuyor.  Irk ve etnik kimliklerin rolü ise büyük. Beyaz Amerikalılar genelde Cumhuriyetçileri, siyahi seçmenler de Demokratları tercih ediyor. Ancak siyahi erkek seçmenlerin, bir kadın adayı destekleme konusunda çekingen davrandığı söyleniyor. Asyalı Amerikalılar, Hispaniklerin oyları da hayli etkili olacağa benziyor.

Seçimin galibinin aynı gün ortaya çıkması oldukça güç. Özellikle kıran kırana geçecek ve birkaç bin oyun belirleyici olabileceği eyaletlerde sonuçlar muhtemel itirazlara açık olacak. Oy farkının az olduğu eyaletlerde gecikmeler yaşanabilir. Trump, 2020’de bu gecikmeyi ‘seçimin çalındığı’ söylemini yaymakta kullanılmıştı. Oysa geç gelen ya da geç sayılan oyların çoğu Demokratlara aitti, çünkü Demokrat Parti oy sayımının uzun sürdüğü şehirlerde daha fazla desteğe sahipti.

Dünyanın gözü 5 Kasım’da ABD’deki başkanlık seçimlerinde. Amerikalılar, salı günü hem ülkeyi 4 yıl yönetecek yeni başkan için Cumhuriyetçi Donald Trump ile Demokrat Kamala Harris arasında tercih yaparken, yasaların çıkarılmasında kilit rol oynayan Senato ve Temsilciler Meclisi’nin yeni üyelerini belirleyecek. Temsilciler Meclisi üyeleri 2 yıllığına göreve gelirken, 100 sandalyeli Senato üyeleri 6 yıllığına seçiliyor. Böylece her 2 yılda bir yapılan Kongre seçimlerinde Temsilciler Meclisi’nin tamamı, Senato’nun ise 3’te 1’i değişmiş oluyor.