Kıvılcım mı? Taviz mi?

Ukrayna’daki ve Gazze’deki savaşlar ile küresel çapta artan kamplaşma, yükselen gerginlik ve çatışma ortamı, yeni bir dünya savaşının kapıda olduğuna ilişkin iddiaların ilham kaynağı oluyor.

Rusya ve Çin’in, İran’ı da yanlarına alarak, ABD, Avrupa ülkeleri ve NATO müttefiklerinden oluşan diğer cepheye karşı savaşa girişme ihtimali bir süredir uzmanlarca daha sık dile getirilir oldu. NATO’nun 75. Yıl Zirvesi sonuç bildirisinde, Çin, ilk kez Ukrayna’daki savaş için kullanılmak üzere Rusya’ya silah tedariki yapmakla suçlandı. İran’ın da Rusya’ya SİHA sağladığı biliniyor.

Bununla birlikte dünyada mevcut durumda yaşanan gelişmelerin farklı şekilde yorumlandığını görmek mümkün. Nitekim “New York Times” gazetesindeki makalede, Ukrayna savaşına yönelik iki farklı bakış olduğuna dikkat çekildi. Buna göre ilk bakış, Ukrayna’daki savaşı 1914’te Saraybosna’da Arşidük Franz Ferdinand’ın öldürülmesine benzetiyor. Bir kıvılcımla ateşlenen olaylar 1.Dünya Savaşı’nı başlatmıştı. Bu görüş, Ukrayna’daki savaşın, ileride başlayacak daha büyük bir savaşın kıvılcımı olabileceğine dikkat çekip, savaşın mümkün olan en kısa sürede sona erdirilmesini öneriyor.

‘İzin verilmemeli’

Diğer görüşe göreyse, Ukrayna’daki durum, 1938’de Almanya’daki Hitler yönetiminin Çek toprakları üzerinde hak talep etmesiyle benzerlik gösteriyor. Hitler’in Çek topraklarını istemesi, daha büyük bir savaşın başlamasının engellenmesi amacıyla kabul edilmişti. Ancak bu, savaşı önlememekle birlikte, Hitler’in daha da güçlenmesine ve 2. Dünya Savaşı’nın başlamasına neden olmuştu.

Benzer biçimde, Rusya’nın artan toprak taleplerine sessiz kalınması ve Ukrayna’nın kısmen de olsa Rusya’nın eline geçmesi durumunda, benzer bir durumun yaşanabileceğini öngören görüş, buna da izin verilmemesi gerektiğini belirtiyor.

Polonya hazırlanıyor

Avrupa’nın doğusunda ise, savaşa hazırlık konusuna daha büyük önem verildiği görülüyor. Rusya’nın taleplerine izin verilmemesi gerektiği görüşü, en çok Polonya’da hakim. Baltık ülkeleri Finlandiya, Romanya ve Moldova gibi, Rusya’yı “yakından tanıyan” ülkelerde de benzer görüşler hakim.

Nitekim Polonya, yeni bir savaşa karşı en sıkı hazırlığı yapan ülke olarak dikkat çekiyor. Rusya’nın Ukrayna’dan sonra kendisine saldırmasından korkan ve savaş hazırlıkları yapan Polonya’da, siviller de askeri eğitimden geçerek gerektiğinde orduya katılmak üzere harekete geçti. Ayrıca Polonya, Avrupa’nın en güçlü kara ordusunu kurmak için de ciddi mesafe katetti. Ülkenin savunma harcamaları artık NATO’daki en yüksek seviyede.

Almanya’ya Tomahawk Rusya’yı kızdırdı

ABD’nin 2026’dan itibaren “Tomahawk” uzun menzilli seyir füzelerini Almanya’ya konuşlandıracağı bildirilmesi Rusya’yı rahatsız etti. Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Ryabkov, “Yanıtımızın niteliği sakin bir şekilde, profesyonelce belirlenecektir. Duygusal davranmadan, yeni tehdide karşı askeri yanıt geliştireceğiz” dedi. ABD bu tür uzun menzilli silahları Almanya’ya en son 1990’larda konuşlandırmıştı.

Moskova tepkili 

Rusya ise, NATO Zirvesi’nde alınan kararların ‘ulusal güvenlik için ciddi ve kabul edilemez bir tehdit oluşturduğunu ve Moskova’nın koordineli ve etkili misilleme önlemleri alması gerektiğini’ açıkladı. Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Moskova’nın İttifak’ı ‘dizginlemek için’ misilleme önlemleri alması gerektiğini ifade etti. Peskov, Ukrayna’nın NATO’ya girmesinin bir tehdit olduğunu öne sürerken, NATO’nun genişlemesini durdurmak için alınacak karşı önlemler konusunda düşünmeleri gerektiğini belirtti.