Kırılgan koalisyon...

İsrail’de Yesh Atid (Gelecek Var) ile Yamina Partisi’nin liderliğindeki muhalefet partilerinin koalisyon hükümetini kurma konusunda anlaşmaya varması büyük ses getirirken, koalisyonun kırışgan yapısı dikkat çekiyor. Gelecek Var lideri Yair Lapid, önceki gece Yamina lideri Naftali Bennett ve diğer partilerle anlaşmaya vardı, Cumhurbaşkanı Reuven Rivlin’e hükümeti kuracak sayıya ulaştığını bildirdi.

Bennett ile Lapid liderliğinde kurulacak koalisyon hükümetinde 8 parti yer alacak. Başbakan Binyamin Netanyahu’yu 12 yıl sonra koltuğundan edecek koalisyon hükümetinin kurulabilmesi için, en geç 14 Haziran’a kadar güvenoyu alıp yemin etmesi gerekiyor. Koalisyon hükümeti kurulursa, anlaşma gereği ilk 2 yıl başbakanlık görevini Naftali Bennett yürütecek, daha sonraki 2 yıl içinse görevi Yair Lapid’e devredecek.

İsrail’de koalisyon hükümetini kurmak için 61 milletvekiline ihtiyaç duyulurken, söz konusu koalisyonda yer almayı kabul eden partilerin toplam milletvekili sayısı 62. Ancak Yamina Partisi milletvekili Nir Orbach, Lapid ile yapılacak koalisyona güvenoyu vermeyeceğini açıklamıştı. Orbach’ın yanı sıra koalisyonu kurmakta anlaşan partilerden bir başka milletvekilinin daha güvenoyuna destek vermemesi halinde, söz konusu hükümet yeterli sayıya ulaşamıyor. İşte bu nedenle koalisyon hükümetinin kurulduğuna henüz kesin gözüyle bakılmıyor.

Netanyahu’dan atak

Nitekim dün Netanyahu, hükümetin güvenoyu almaması için yoğun bir çalışmaya başladı. Netanyahu “sol koalisyonun” ülke için bir tehdit olacağını söylerken, “sağ seçmenin oylarıyla seçilmiş siyasetçilere” güven oylamasında “Hayır” oyu verme çağrısı yaptı. Netanyahu ayrıca meclisteki sağ parti temsilcileriyle acil bir toplantı gerçekleştirdi. Netanyahu ve destekçileri güven oylamasını mümkün olduğunca geciktirmeye çalışırken, Yair Lapid, İsrail Meclisi Başkanı Yariv Levin’den oylamanın kısa zamanda yapılması için çağrıda bulundu.

Netanyahu’nun partisi Likud’da milletvekili olan Levin’in oylamayı geciktirmesi halinde, koalisyon hükümetindeki partilerin yeni Meclis Başkanı seçilmesi için harekete geçeceği kaydedildi. Nitekim dün Lapid-Bennett ortaklığında yer alan partiler, Levin’in yerine yeni bir başkan seçmek için 61 milletvekilinin imzasının yer aldığı dilekçeyi Meclise sundu.

Yerel basında çıkan haberlerde, Levin’in özellikle aşırı sağcı görüşleriyle öne çıkan Yamina milletvekillerinin üzerindeki baskıyı artırmak için güven oylamasını 14 Haziran’a kadar engellemeyi amaçladığı belirtiliyor. Böylece Lapid’in başını çektiği sol blokta yer alan partiler ve İsrail vatandaşı Filistinlileri temsil eden Ra’am ile koalisyona sıcak bakmayan Yamina milletvekillerinin güvenoyuna destek vermesinin önlenmeye çalışıldığı yorumları yapılıyor.

YENİ LİDERLERİN TÜRKİYE’YE BAKIŞI NASIL?

Koalisyonun önde gelen iki ismi, merkezdeki Yesh Atid (Gelecek Var) lideri Yair Lapid ve aşırı sağcı Yamina lideri Naftali Bennett, geçmişte Türkiye’ye karşı sert söylemleriyle dikkat çekiyor. Kudüs ve Ankara’nın geçmişteki dostane ilişkilerine geri dönmeyeceğini pek çok kez dile getiren Yair Lapid, İsrail’in Türkiye’ye karşı daha saldırgan bir politika yürütmesini savunuyor. Lapid muhalefetteyken ABD’nin ardından İsrail’in de sözde Ermeni Soykırımı’nı ve hatta Kürt devletini tanıması gerektiğini savunmuştu. Geçmişte hayatında pek çok Arap öldürdüğünü ve bunun bir sorun olmadığını belirten Naftali Bennett de Türkiye’ye karşı sert açıklamalarıyla ön plana çıkıyor. ABD’nin Kudüs’ü İsrail’in resmi başkenti olarak tanıması konusu gündeme geldiğinde Eğitim Bakanı olan Bennett, “Her zaman eleştiren birileri çıkacak, fakat günün sonunda Erdoğan’ın sempatisinden ziyade birleşik bir Kudüs’e sahip olmak daha iyi” ifadelerini kullanmıştı. Bennett, Binyamin Netanyahu’nun Mavi Marmara baskını konusunda Türkiye’den özür dilemesine baştan sıcak bakmadığını belli etmiş ve 2013’de Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, “İsrail’in özür dilemesinden pişmanlık duymasını sağlamak için elinden geleni yaptığını” öne sürmüştü.

Koalisyonda kimler var?

İsrail’de kurulacak yeni hükümet, siyasetin sağ ve solundaki en uç aktörlerden farklı partileri bulunduruyor. Çoğunluğu merkez ve sol partilerin oluşturduğu koalisyon, bir aşırı sağ ve bir Arap partisine de yer veriyor. Koalisyonda yer alan partiler şu şekilde:

- Yesh Atid (Gelecek Var): Merkez, liberal

- Yamina: Siyonist, aşırı sağ

- Yeni Umut: Merkez sağ, milliyetçi

- Yisrael Beiteinu (İsrail Evimiz): Milliyetçi, merkez sağ

- Meretz: Sol, laik

- İşçi Partisi: Sol, sosyal demokrat

- Mavi Beyaz: Merkez, liberal

- Birleşik Arap Listesi (Ra’am): İslamcı

ARAPLAR İÇİN BİR İLK!

İsrail’de ilk kez bir Arap partisi hükümete katılacak. İsrail vatandaşı Filistinliler tarafından kurulan Filistin 1948 İslami Hareketi’nin güney kanadının siyasi uzantısı olan ve İsrail Meclisinde 4 milletvekili bulunan Birleşik Arap Listesi (Ra’am) lideri Mansur Abbas, 8 partiden oluşacak koalisyon hükümetine katılmak için tarihi bir imza attı. Mansur, İsrail

Kamu Yayın Kuruluşuna (KAN) yaptığı açıklamada, koalisyon hükümetinin kurulmasıyla ilgili anlaşmanın özellikle Negev bölgesindeki Arapların yararına birçok madde içerdiğini ve büyük bütçe tahsisleri olduğunu söyledi. İlk kez bir Arap partisinin, hükümete katılacağını belirten Mansur, “Zor bir karardı. Pek çok tartışma var ama biz hükümetin kurulması için iyi bir fırsat olduğuna inanıyoruz” dedi.

Başbakan Binyamin Netanyahu yeni kurulacak hükümetin güvenoyu alamaması için çalışmalar yürütüyor.