Kaza mı yoksa komplo mu bilinmiyor! 18 dakikada batan gemiyi kim kurtarabilir?
05.02.2023 - 06:59 | Son Güncellenme:
ABD, I. Dünya Savaşı'na katılacaktı. Bardağı taşıran son damla ise tarihin en büyük deniz 'kazalarından' birine yol açtı. Alman 'U-bot'u RMS Lusitania'yı 18 dakikada Atlantik'in karanlık sularına gömdü. Normal şartlarda bu imkânsızdı. İşte yıllarca kaza mı yoksa komplo mu tartışması süren olayın ardındaki gizem.
Derleyen: Zeynep Dilara Akyürek - RMS Lusitania tıpkı Titanic gibi bir transatlantik gemisiydi. Titanic’ten sonra inşa edilmiş en büyük gemilerden biriydi ve ancak buna rağmen hızlı hareket edebiliyordu. 1908'de en hızlı Atlantik geçişini yapan İngiliz okyanus gemisi 'Blue Riband' (rekor düzeyde en yüksek ortalama hızla Atlantik Okyanusu'nu geçen yolcu gemisine verilen ödül) unvanını taşıyordu. Cunard Line şirketinin gururu olan Lusitania, yolcu ve kargo taşımakla görevli diğer gemiler gibi savaş zamanı dokunulmazdı. Silahsız olana saldırmak savaş kuralları dışındaydı. Ancak Lusitania’nın kaderinde tüm bunların aksine üzücü ve gizemli bir son vardı. Savaşta Almanlar 'U-bot' olarak adlandırılan denizaltılarıyla torpido atabiliyor ve İtilaf Devletleri'nin gemilerini batırabiliyordu. Bu gemiler arasında Titanic’in kız kardeşi HMHS Britannic de vardı. 'Hastane gemi' olarak kullanılan 269 metrelik dev, 21 Kasım 1916’da Alman deniz mayınlarıyla batırılmıştı.
KURAL DIŞI MI HAREKET ETTİ?
Lusitania’nın 7 Mayıs 1915’te Almanlar tarafından sebepsiz yere batırılmadığı da iddialar arasındaydı. Tarihçi ve eski İngiliz deniz istihbarat subayı Patrick Beesly Lusitania ile ilgili araştırmalarında İngiliz okyanus gemisinin batışını şöyle yorumladı:
"Yeni bilgiler gün ışığına çıkmadıkça, Lusitania'ya yönelik başarısız bir saldırının bile ABD'yi savaşa sokacağı umuduyla kurulan bir komplo olduğu sonucuna istemeden varıyorum. Böyle bir komplo Winston Churchill'in açık izni ve onayı olmadan hayata geçirilemezdi."
Patrick Beesly İngiliz Hükümeti’nin gemiyi, ABD’yi savaşa sokmak için bir araç olarak kullanıldığını düşünüyordu. Lusitania’ya gizlice silah yüklenmiş olabileceği, Alman istihbaratına bilerek sızdırılmıştı. 2009 yılında Lusitania'ya yapılan insansız dalışta, patlamamış bir derinlik bombası bulundu. Bu silah denizaltılarla mücadele için kullanılıyordu.
O dönem yolcu gemisinin kaçak şekilde savaş malzemesi taşıdığı iddiaları Alman denizaltısı 'U-20' kumandanı Walter Schwieger’e de iletilmişti. 5 ve 6 Mayıs tarihlerinde toplamda 3 ticari gemiyi batıran Schwieger, bunun üzerine İtilaf Devletleri'ne gidecek silah yardımının önüne geçmek gerekçesiyle Lusitania’yı torpilleme emri verdi. Alman kumandanın bu emri 240 metrelik yolcu gemisinin sonu olacaktı. 1907 yılında en hızlı okyanus gemisi unvanını kazanan Lusitania, takvimler 7 Mayıs 1915’i gösterdiğinde İrlanda’nın 19 kilometre açığında, içindeki bin 198 kişiyle birlikte sadece 18 dakikada suya gömüldü. Kurtulanların sayısı ise tıpkı Titanic’teki gibi çok azdı. Lusitania ile tarih tekerrür etmişti. Yine yetersiz sayıda filika, yüzlerce kişinin ölümüne sebep oldu.
18 DAKİKADA BATMASININ NEDENİ
Lusitania sadece 18 dakikada karanlık sulara gömüldü. Titanic, batmadan önce ikiye bölünmesine rağmen suyun üzerinde 2 saat 40 dakika durmayı başarmıştı. Lusitania’da ise ölümcül bir tasarım hatası olabileceği gündeme geldiğinde araştırmacılar geminin tasarımını incelemeye başladı. Gemide sağlamlıkla ilgili bir sorun yoktu. Ancak olası bir su sızıntısında yüzlerce yolcunun hayatını kurtaracak açılar doğru ayarlanmamıştı. Bu hata geminin kısa sürede batmasına ve filikaların suya indirilememesine sebep oldu.
Daha sonra yapılan incelemelerde geminin birkaç derecelik açılarla battığı ortaya koyuldu. Yolcu sayısına oranla az filika taşınması ise o dönem için genel bir uygulamaydı. Ticari bir hat olduğundan 'Nasıl olsa yakınlarda yardım edecek bir gemi bulunur' düşüncesiyle filikaların herkese yetmesi değil, geminin görselliği ön planda tutulmuştu.
GEMİNİN BATACAĞINI TAHMİN EDİP İSTİFA ETTİ
Daniel Dow, Cunard şirketi imzalı birçok gemi için önemli bir isimdi. Lusitania’nın kız kardeşi Mauretania ile 20 yıldan fazla süre kırılamayan bir hız rekoru kırmıştı. Titanic’i kurtarmaya giden Carpathia’nın kaptanlığını da yapmıştı. Ancak Lusitiania’dan ayrılmak için sunduğu gerekçe oldukça dikkat çekiciydi. Daniel Dow görevli olduğu geminin 'Alman U-bot’u tarafından batırılacağını’ iddia ederek son seferine çıkmadan önce terk etti. Kaptan gemiden ayrıldıktan birkaç ay sonra da William Thomas Turner kaptanlığındaki Lusitania torpidolarla vuruldu. Gemi bugün hala İrlanda açıklarında 91 metre derinlikte yatıyor.
