14.09.2023 - 15:35 | Son Güncellenme:
On sekizinci ayına çoktan giren Rusya'nın Ukrayna'yı işgaliyle artık neredeyse her gün şimşek yüklü bulutların çarpıştığı Karadeniz'de saklanan gerçek bir yıl sonra ortaya çıktı, BBC dünya savaşının kıyısından dönüldüğünü dünyaya duyurdu.
Ukraynalılar yaz mevsiminin ilk günlerinde başlattıkları karşı taarruzda özellikle Karadeniz'deki Rus hedeflerini vuruyor. Kerç Köprüsü'nden Rus savaş gemilerine, denizaltılardan hava savunma sistemleri ve radarlara birçok hedef imha edilirken, geçtiğimiz yıl sonbahardan bu yana ısınan Karadeniz'de savaş uçaklarının kapışmasının perde arkası aralandı.
BBC, Eylül 2022'de Rus savaş uçaklarının Britanya ordusuna ait bir uçağa düzenlediği füze saldırısının daha önce açıklandığı gibi teknik arıza kaynaklı olmadığını bildiriyor. Rusya söz konusu dönemde olayın teknik bir arıza nedeniyle yaşandığını açıkladı, Birleşik Krallık yönetimi de bu açıklamayı kabul etti. Ancak konuyla ilgili üst düzey üç Batılı savunma yetkilisiyle konuşan BBC, olayın resmi olarak anlatılan versiyonundan farklı bir şekilde geliştiğini ortaya koydu.
Habere göre, Britanya ordusuna bağlı RC-135 Rivet Joint tipi keşif uçağı olay sırasında Rus jetlerinin iletişim sistemlerine sızmayı başararak, pilotların konuşmalarını kaybetti.
Buna göre Rusya'da yer istasyonundan gelen belirsiz bir emrin ardından, Rus pilotlardan biri Britanya ordusuna ait uçağı hedef almasına izin verildiğini düşündü.
Su-27 tipi savaş uçağından ateşlenen füzeler Rivet Joint'i ıskalarken, ikinci Rus pilotun da yer istasyonundan gelen emri yanlış anlayan meslektaşını azarlaması ve küfretmesi ses kayıtlarına yansıdı.
Konuyla ilgili açıklama yapan Birleşik Krallık Savunma Bakanlığı Sözcüsü, "Niyetimiz operasyonlarımızın güvenliğini sağlamak, gereksiz gerilimlerden kaçınmak ve kamuoyunu bilgilendirmek" ifadelerini kullandı.
BBC'nin aktardığı detaylara göre, 29 Eylül'de Karadeniz'de gerçekleşen olayda iki Rus savaş uçağı Britanya ordusuna ait 30 mürettebatlı keşif uçağına yaklaştı.
Bu sırada savaş uçaklarıyla temasa geçen Rus yer istasyonu pilotlara, "Hedef sizin" komutunu yolladı. Belirsiz bir dilin kullanıldığı bu ifadeler pilotlardan biri tarafından ateş izni olarak yorumlandı.
BBC'ye konuşan Batılı kaynaklar, olayın yüksek derecede amatörlük içerdiğini ve benzer durumlarda NATO pilotlarına çok açık kelimelerle ateş izni verildiğini aktardı.
Rus pilotun ateşlediği ilk 'havadan havaya füze' hedefini ıskalarken, ateş izni olmadığını düşünen ikinci pilot duruma tepki gösterdi ve meslektaşını azarladı.
Rus pilot buna karşın ikinci füzeyi de ateşledi ancak bu füze de uçağın kanadından aşağıya doğru düştü. Savunma kaynakları bunun bir arıza ya da ateşleme sisteminin durdurulmasından kaynaklanmış olabileceği bilgisini paylaştı.
Üç hafta sonra olayın yaşandığını doğrulayan Birleşik Krallık hükümeti, Rusya'dan gelen 'teknik arıza' açıklamasını kabul ettiklerini duyurdu. Ancak birkaç ay sonra Pentagon'dan sızan belgelerde, ABD'nin olayı 'düşürmeye yakın' olarak tanımladığı ortaya çıktı.
New York Times'ta yer alan haberde, "Olay daha önce anlatılandan çok daha ciddi ve bir savaş sebebi olarak sayılabilirdi" değerlendirmesi yapıldı.
Gazeteye konuşan ABD'li savunma yetkilileri, Rus pilotun yerden gelen emri yanlış anladığını belirtirken, olayı 'gerçekten korkutucu' olarak yorumladı.
BBC'nin yaklaşık bir yıl sonra açığa çıkardığı olayın hem Moskova hem Londra hem de Washington tarafından kamuoyuna duyurulmamasının belirli sebepleri olduğu düşünülüyor. Bunlardan en önemlisi tarafların doğrudan çatışmaya neden olabilecek bir gerginlikten uzak durma çabası.
Ancak BBC'ye göre olay, sadece basit bir hatanın ya da yanlış hesaplamanın dünyayı nasıl savaşa sürükleyebileceğini ortaya koyuyor.
Birleşik Krallık yönetiminin olayı gizleyerek, Rus uçaklarını dinleme kabiliyetini ve istihbarat toplama boyutunu açığa çıkarmamayı hedeflemiş olabileceği de düşünülüyor.