İsrail'de kaos: 'İç savaşın başlangıcındayız!'
20.07.2023 - 13:00 | Son Güncellenme:
milliyet.com.tr
Netanyahu ve fanatik koalisyon ortaklarının geri adım atmaması üzerine aralarında pilotların da bulunduğu yüzlerce yedek asker görevini bıraktığını duyurdu. İç güvenlik servisi Şin Bet'in bir önceki direktörü Argaman'ın sözleri ise, depreme yol açtı.
İsrail'de seçimlerde ipi göğüsleyip beşinci kez başbakanlık koltuğuna oturan Binyamin Netanyahu'nun ülke tarihinde eşi benzeri görülmemiş bir siyasi kaosa yol açan hamlesi, gizli servis ve ordu tarafından yakından izleniyor.
Tel Aviv yönetimi ve Washington'ı açık şekilde karşı karşıya getiren radikal değişiklik, İsrail gündemine 2023'ün ilk haftalarında girdi. Netanyahu ve fanatik koalisyon ortaklarının 'yargı reformu', muhaliflerin ise 'yargı bağımsızlığına darbe' olarak tanımladığı değişiklikler, İsrail'i kelimenin tam anlamıyla alt üst etti. 73 yaşındaki tecrübeli siyasetçi Netanyahu değişikliğe karşı çıkan Savunma Bakanı Yoav Gallant'ı görevden aldı. Bunun üzerine yüzbinlerce insanın sokağa döküldüğü gösteriler gerçekleşti, protestoları Cumhurbaşkanı Isaac Herzog'un düzenlemenin derhal durdurulmasını isteyen mesajı izledi. Sendikaların genel grev çağrısı yaptığı ülkede, protesto dalgası başkent Tel Aviv'deki Ben Gurion Havalimanı'nda uçuşlar durmasına yol açtı.
BİR SÜRE ERTELEDİ
İsrail'in tarihinin en sağcı hükümetinin başbakanlığını yapan Likud Partisi'nin lideri Binyamin Netanyahu, ülkeyi derinden sarsan protestoların ardından düzenlemeyi parlamentoya taşımayı erteledi.
Mart ayında başbakanın görevden alınmasını zorlaştıran yasa tasarısı parlamentodan geçirmeyi başaran Netanyahu, yolsuzlukla yargılanıyor. Milyonlarca İsraillinin söz konusu değişiklikleri kendisi için hazırladığını düşündüğü Netanyahu'nun yargı paketinde öne çıkan maddeler şunlar:
- Yargıtay'ın kanunları gözden geçirme veya reddetme yetkisi, Parlamento'da salt çoğunluğun mahkeme kararlarını geçersiz kılabilmesiyle zayıflatılacak
- Yargıçları atayan komisyon tamamen hükümetin kontrolünde olacak
- Bakanların, başsavcı tarafından yönlendirilen hukuk danışmanlarının tavsiyelerine uymaları zorunlu olmayacak
- Görev için uygun olmadığı düşünülen makam sahiplerinin görevden alınması zorlaşacak
GELECEK HAFTA KRİTİK
Bibi lakaplı Netanyahu ve koalisyon ortakları, yargı-hükümet ilişkilerini kökünden değiştirecek düzenlemeyi birkaç aylık aranın ardından yeniden İsrail parlamentosu Knesset'e gelecek hafta sunmaya hazırlanıyor.
Netanyahu'nun geri adım atmaması üzerine göstericiler de yeniden sokaklara indi, protestolar hafta başından bu yana giderek daha kalabalıklaştı ve şiddetlendi.
BAKANLIK KARŞISINDA İSTİFA İMZALARI
Yanı sıra, geçtiğimiz aylarda yedek askerlerin göreve gitmeyi reddedip protestolara katıldığı, savaş pilotlarının eğitimlere girmeyi reddettiği ülkede, bir kez daha ordudaki rahatsızlık gün yüzüne çıktı. Haaretz gazetesi, bugün 'Yüzlerce Hava Kuvvetleri yedek askeri göreve gitmeyecek' manşetiyle okurlarının karşısına çıktı.
Bazı yedek askerlerin şimdi, bazılarının da 'yargı darbesi'nin ardından görevlerini bırakacağını duyuran gazete, İsrail ordusunun (IDF) Çarşamba akşamı yaptığı açıklamaya yer verdi. Buna göre, aralarında pilotların da bulunduğu yüzlerce yedek Hava Kuvvetleri personeli Netanyahu hükümetinin girişimi nedeniyle artık görevlerini yerine getirmeyecek.
Savunma Bakanlığı binasının karşısındaki Tel Aviv Sanat Müzesi önünde Çarşamba günü toplanan yüzlerce asker, ordudan ayrıldıklarını dile getiren dilekçeleri imzaladı. Haaretz'de Amos Harel imzasıyla yayımlanan analizin başlığı, İsrail yedek pilotları protestolarıyla son kozunu oynuyor' oldu.
GENELKURMAY BAŞKANI VE HALEFİNE ÇAĞRIDA BULUNDU
Gazetede 'Eski Şin Bet Şefi: IDF ve Şin Bet yöneticileri Netanyahu'ya yargı düzenlemesini durdurmasını söylemeliler' başlığıyla yer alan röportaj büyük yankı buldu. İsrail iç güvenlik servisi Shin Bet'in eski direktörü Nadav Argaman'a göre, ordu komutanları ve gizli servis yöneticileri Başbakan Netanyahu'ya yasal düzenlemeyi derhal geri çekmesini dile getirmeli.
Ordu radyosuna konuşan Argaman, "Başbakan İsrail demokrasisini yok etmek için demokratik yoldan seçilmedi. Onu tanıdığım zamanki gibi İsrail Devleti'ne bağlı olmadığını, bence bugün imkansız bir koalisyona bağlı olduğunu düşünüyorum" deyip ekledi:
"Pazartesi günü bir yasa tasarısının geçmesi bekleniyor, ardından farklı bir ülke olacağımızdan endişeleniyorum. Kapı bekçilerimizin bağımsızlığından korkuyorum ve İsrail için korkuyorum."
Netanyahu'ya isyan eden yedek askerlere açık şekilde desteğini sunan İsrail iç gizli servis ağı Şin Bet'in eski yöneticisi, Genelkurmay Başkanı Herzl Halevi ve Şin Bet'teki halefi Ronen Bar'ı düzenlemenin hayati sonuçlarının ne olacağını Başbakan Bibi'ye göstermeye çağırdı.
"Bu siyasi bir söz değil, profesyonel bir bakış açısı" diyen Argaman'ın düşüncesine göre, 'bu onların görevi.'
NEDEN İKİ YIL SONRA KONUŞMAYI SEÇTİ?
Röportajda en dikkat çekici yanıt ise, Nadav Argaman'ın Şin Bet Direktörü olarak görevinin sona ermesinin üzerinden iki yıldan daha kısa bir süre sonra neden şimdi konuşmayı seçtiği sorusuna verdiği yanıt oldu.
"Bir iç savaşın başlangıcındayız ve bu yüzden son derece endişeliyim" diyen eski istihbarat şefi, 13 Ekim 2021 tarihinde Şin Bet direktörlüğü görevini devretmişti. Argaman'ı 11 Şubat 2016 tarihinde Şin Bet'in başına getiren imzanın altında ise, Binyamin Netanyahu'nun imzası vardı.
62 yaşındaki eski istihbaratçı, geçtiğimiz aylarda verdiği bir televizyon röportajında yargıdaki muhtemel değişiklikleri 'hızla uçuruma doğru yol alan bir otomobil'e benzetmişti.
İsrail'i tepetaklak eden düzenlemenin hayata geçmesi halinde, sayıları 4 bini aşan yedek askerin ordudaki görevlerini bırakması bekleniyor. Söz konusu grup içinde savaş pilotları, denizaltı subayları, hava trafiği kontrolörleri, elit komandolar da var.
