Son dakika... İngiltere'de Boris Johnson istifa etti!

Beş bakan dahil 50'yi aşkın hükümet görevlisinin istifası sonrası görevi bırakma konusunda büyük bir baskı altında kalan İngiltere Başbakanı Boris Johnson, iktidardaki Muhafazakar Parti'nin liderliğinden istifa etti. Johnson, Parti yeni liderini seçene kadar görevinin başında kalacağını açıkladı.

Kameralar karşısına geçen Johnson'ın istifa konuşması haber televizyonları tarafından canlı yayınlandı, İngiltere Başbakanı "Muhafazakar Parti'nin kararı bu partinin yeni bir liderinin ve dolayısıyla yeni bir başbakanın olması gerektiği yönündedir" dedi ve ekledi:

"GELECEĞİMİZ ALTIN"

Görev süresinin sona erdiğini doğrularken iyimser bir tonda konuşmaya çalışan Johnson, eşi Carrie, bebek Romy ve yardımcıları tarafından izlendi. İngiliz siyasetçi, hedefinde olduğu eleştirilerin yanı sıra elde ettiği başarılara dikkat çekti. Ailesine 'her şeye katlandıkları' için teşekkür eden Johnson, "Geleceğimiz altın" diyerek sözlerini bitirdi.

Johnson'ın yerine sonbahara kadar yeni bir liderin seçilmesi, ardından Johnson'ın başbakanlık koltuğunu yeni lidere devretmesi bekleniyor.

İngiltere'de yayın yapan ITV kanalı, Boris Johnson'ın sabah saatlerinde görevi bırakmadan önce Kraliçe 2. Elizabeth'i telefonla aradığını duyurdu.

NE OLMUŞTU?

Önceki gün kabineden ilk istifa eden Maliye Bakanı Rishi Sunak'ın yerine getirilen Nadhim Zahawi dahil kabineden üst düzey isimler, Johnson'a istifa çağrısında bulundu.

Johnson'ın en yakın çalıştığı bakanlardan İçişleri Bakanı Priti Patel de Başbakan'a istifa etmesini tavsiye etti.

Perşembe sabahı iki gün önce koltuğu devralan Eğitim Bakanı'nın istifasıyla görevden ayrılan bakan sayısı da beşe ulaştı.

Bakan ve bakan yardımcılarının bulunduğu 50'den fazla hükümet görevlisinin istifası ile İngiltere hükümeti birçoklarına göre işlerliğini yitirme noktasına geldi.

BBC'ye konuşan siyasi analistler, Johnson'ın bu koltukları dolduramayacağını anlaması sonrası istifa etmeye karar verdiğini söyledi.

Johnson dün Avam Kamarası'nda yaptığı konuşmada, istifa çağrılarına karşılık olarak "devam edeceğim" yanıtını vermişti.

Ana muhalefetteki İşçi Partisi lideri Keir Starmer da Johnson'ın bırakma kararının "ülke için iyi haber" olduğunu söyledi.

Johnson'ın parti liderliğinden istifası sonrasında Ekim ayındaki parti konferansına kadar Muhafazakar Parti'de liderlik yarışı olması bekleniyor.

JOHNSON'IN GEÇİCİ BAŞBAKANLIĞI DA TEHLİKEDE Mİ?

Johnson'ın Muhafazakar Parti liderliğinden istifa kararı alması sonrası, başbakanlığı sonbahara kadar devam ettirip ettiremeyeceği de tartışılıyor.

BBC'ye konuşan eski bir bakan yardımcısı 'temel sorununun' bu olduğunu söylüyor.

Muhafazakar Parti milletvekilleri, geçici başbakan konumuyla hareket edeceği güvencesini vermesi şartı ile Johnson'ın sonbahara kadar görevde kalabileceğini dile getiriyor.

Şu ana kadar istifasını açıklayan bakanlar:

• Maliye Bakanı Rishi Sunak
• Sağlık Bakanı Sajid Javid
• Galler'den Sorumlu Devlet Bakanı Simon Hart
• Kuzey İrlanda'dan Sorumlu Devlet Bakanı Brandon Lewis
• Eğitim Bakanı Michelle Donelan

'DURUN BİR DAKİKA'

BBC Politika Editörü Chris Mason'ın analizi:

"Sonunda yaptı. Boris Johnson istifa ediyor. Ama durun bir dakika; Johnson sonbahara kadar başbakanlığa devam edeceğini de söylüyor.

Başbakanlık koltuğu her zaman dolu olacak. Onun istifa ettiği görev, Muhafazakar Parti liderliği… Şimdi Parti içinde bir liderlik yarışı başlayacak.

Yaklaşık 100 bin Muhafazakar Parti üyesi tarafından yeni lider seçildiğinde, Boris Johnson istifasını Kraliçe'ye sunacak. Kraliçe de partinin yeni liderine hükümeti kurma görevi verecek.

Muhafazakar Parti'nin yeni lideri, yeni başbakan olacak. Başbakanlık Ofisi'nde olayların bu şekilde gelişeceği değerlendiriliyor. Ancak Johnson'ın sonbahara kadar başbakan olarak kalması ne kadar sürdürülebilir?

İskoçya Özerk Yönetimi Başbakanı Nicola Sturgeon gibi ona karşı olanlar, hükümetteki makam boşluğu nedeniyle, bu durumun sürdürülebilir olmadığı görüşünde.

Ana muhalefetteki İşçi Partisi de onun başbakanlığı hemen bırakması ve sonbahara kadar geçici bir başbakan olması gerektiğini düşünüyor. Bu da başka bir soruyu gündeme getiriyor: Bir sonraki başbakanım kim olacak?"

SON KRİZ NASIL BAŞLADI?

Johnson'a yönelik son eleştirilerin temelinde Muhafazakar Parti'nin Parlamento'daki Grup Yöneticisi Chris Pincher hakkında son dönemde ortaya atılan iddialar yatıyor. Pincher, The Sun gazetesinde hakkında çıkan taciz haberlerinden sonra görevinden istifa etmişti.

Başbakan Johnson Chris Pincher hakkında geçmişte çıkan benzer iddialardan haberdar olmasına karşın onu bu göreve getirmekle suçlanıyordu.

Başbakanlık Ofisi'nden daha önce yapılan açıklamada taciz iddialarından haberdar olunmadığı belirtilmişti. Ancak Başbakan Johnson, Pincher hakkında üç sene önce böyle bir suçlamanın kendisine ulaştığını kabul etmişti.

Johnson konu ile ilgili son açıklamasında bu kararından 'büyük pişmanlık' duyduğunu söylemişti. Kabindeki istifalar Johnson'un bu açıklamaları ile eş zamanlı olarak geldi.

Önce Salı günü Rishi Sunak ve Sağlık Bakanı Sajid Javid istifa etti. Ardından bakan yardımcısı ve özel sekreter dahil en az 36 hükümet görevlisi istifa etti.

YENİ BAŞBAKAN KİM OLACAK?

Boris Johnson'ın Muhafazakar lider olarak istifa etmesi, onun yerine kimin geçebileceği konusunda çok sayıda tartışmaya yol açtı. Bahisçiler - sadece iki gün önce Şansölyelikten ayrılan - Rishi Sunak ve Başbakan Yardımcısı Dominic Raab'ı favorilerine ekledi bile. Ancak Penny Mordaunt ve Ben Wallace gibi isimlerin adının da geçmesiyle Başbakan olacak kişiyle ilgili tahminler daralmak yerine çoğalıyor.

Listedeki diğer isimler arasında İçişleri Bakanı ve Şansölye olarak görev yapan en deneyimli aday olan Sajid Javid ve ışişleri Bakanı Liz Truss yer alıyor. Nadhim Zahawi ve Jeremy Hunt ise adı geçen diğer isimler arasında.

Rishi Sunak bir zamanlar bazıları tarafından Muhafazakar Parti'nin gelecek lideri olarak görülüyordu. Ancak son birkaç ay içinde, Hindistanlı varlıklı eşinin İngiltere'de vergi ödememesiyle ilgili tartışmanın ardından itibarı zedelendi. Bir süre sonra da Covid salgını döneminde Başbakanlık'ta partiye katılıp tecrit kurallarını ihlal ettiği için para cezası aldı.

2015'te Kuzey Yorkshire'daki Richmond bölgesinden milletvekili seçildi. Parlamento dışında adını çok az kişi duymuştu ama Şubat 2020'de Maliye Bakanı oldu.

Televizyonda yayınlanan Covid brifingleri sırasındaki sakin ve ölçülü konuşmasıyla Sunak ile Arkadaşı Sağlık Bakanı Sajid Javid'le birlikte kabineden ayrılmak için yaptığı ilk hamle, sonunda Boris Johnson'ı istifaya zorlayan istifaların yolunu açtı denebilir.

Eski Sağlık Bakanı Sajid Javid, Salı günü görevinden istifa konuşmasında, "sorun en tepede başlıyor" sonucuna vardığını söyledi ve Başbakan'a seslenerek "dürüstlük" ihtiyacını vurguladı. Javid daha önce 2019'da liderlik için aday olmuş, son dört aday arasında kalınca Johnson'ı desteklemek üzere adaylıktan çekilmişti.

Johnson bu destek için onu maliye bakanlığı göreviyle ödüllendirdi. Ama burada danışmanlarıyla yaşadığı sorunlar nedeniyle altı ay sonra istifa etti. 2021'de sağlık bakanı olarak yeniden kabineye dönüş yaptı.

Javid, artan enflasyon ve ulusal borcun tehlikeleri konusunda uyarılarda bulunan bir mali muhafazakar olarak değerlendiriliyor.

TRUMP ÖRNEĞİ

Başbakan Johnson, istifalarla boşalan bakanlık koltuklarına yeni isimler getirdi. Çarşamba günü Parlamento'da yaptığı konuşmada da göreve devam edeceğini söyledi. Ancak Çarşamba akşam saatlerinde kendi kabinesinin üyeleri tarafından istifa baskısı altına alındı.

Başbakan Johnson'a görevi bırakma çağrısı yapan isimler arasında Maliye Bakanlığı'na 24 saat önce oturan Nadim Zahawi de vardı. Çarşamba gecesi tüm bu baskıya karşı istifa etmemesi nedeniyle Johnson'un "Donald Trump gibi" hareket ettiği yorumları yapılmaya başladı.

GÜVENOYUNU BÜYÜK FİRE İLE KAZANMIŞTI

Özellikle Covid kısıtlamaları döneminde Başbakanlık Konutu'nda verilen partiler nedeniyle yoğun istifa baskısı altında olan Başbakan Boris Johnson ara seçimleri kaybetse de görevi bırakmayacağını söylemişti.

Johnson 6 Haziran'da partisinin meclis grubunda yapılan güven oylamasını 148'e karşı 211 oyla kazanmıştı. Ancak Muhafazakar Parti'nin 359 milletvekilinden yüzde 40'tan fazlasının Johnson'ın görevi bırakmasını istemesi, İngiltere Başbakanı'nı önümüzdeki dönemde iç siyasette çok zor günlerin beklediği şeklinde yorumlanmıştı.

İngiltere Başbakanı Boris Johnson, 48 saatlik siyasi krizin sonunda istifa ediyor.