İkinci Kongre baskını

ABD’de 2020’deki seçimi kaybeden Donald Trump’ın destekçilerinin Kongre binasını bastığı tarihi görüntülerin bir benzeri Brezilya’da yaşandı. Ülkede Ekim ayındaki devlet başkanlığı seçimlerini kaybeden Jair Bolsonaro’nun destekçileri Kongre, Yüksek Mahkeme ve Başkanlık Sarayı’nı (Planalto Sarayı) bastı. Devlet binalarına giren yüzlerce gösterici, odalara girerek büyük zarar verdi, yaklaşık 70 kişi yaralandı. Biber gazıyla müdahale eden polis, göstericileri binalardan çıkararak, kontrolü sağladı. Polisin açıklamasında, bin 500 kişinin gözaltına alındığı ve incelemelerin sürdüğü bildirildi. Başkent Brasilia’da bu çapta bir olayı bastıracak polis gücünün olmaması dikkat çekerken, düzeni yeniden sağlamak için Ulusal Muhafızlar devreye sokuldu.

OHAL ilan etti

Brezilya Devlet Başkanı Lula da Silva, yaptığı açıklamada, “fanatik faşistler” olarak nitelendirdiği eylemcilerin tespit edilip yargılanarak cezalandırılacaklarını söyledi, ülkede olağanüstü hâl ilan etti.

Baskın sırasında bulunduğu Sao Paolo’dan başkente gelen Lula, ayrıca, eski başkanın yaşananları tahrik eden birkaç konuşması olduğunu ifade etti, “terör ve vandalizm” olarak nitelendirdiği olaylarla ilgili Bolsonaro ve taraflarını suçladı. Bolsonaro’nun yeğeni Leonardo Rodrigues de Jesus’un da baskınlara katıldığı tespit edilirken, Bolsonaro’nun müttefiki olarak bilinen Brasilia Federal Bölge Valisi Ibaneis Rocha ise 90 gün süreyle görevinden uzaklaştırıldı. Yaşananlar hem Brezilya’da hem de dünyada büyük ses getirirken, Brezilya basınında manşetlerde “Terör” ve “Vandallık” gibi ifadeler kullanıldı.

Neden yaşandı?

Brezilya’da Ekim ayında yapılan seçim sonuçlarını kabul etmeyen Bolsonaro taraftarları, aylardır Kongre binası önünde eylemdeydi. Seçimlere hile karıştığı ve asıl kazananın Bolsonaro olduğu yönündeki sahte haberler ile komplo teorilerine derinden inanan bu kişiler, orduya da darbe çağrısı yapıyordu. Yaşanan baskının ardından dün polis eylemcilerin kamplarının etrafını çevirdi. Devlet binalarının güvenliğe alınmasının ardından, polisin bu kamplara müdahalesi bekleniyor. Zira Yüksek Mahkeme’den kampların toplatılması yönünde karar çıktı. Kamplarda bulunanların bir kısmının eşyalarını toplayarak ayrıldığı görüldü.

Dünya liderlerinden baskına tepki

Brezilya’da yaşanan olaylara dair açıklama yapan ABD Başkanı Joe Biden, “Brezilya’da demokrasiye ve iktidarın barışçıl şekilde devrine yönelik saldırıyı kınıyorum. Brezilya’nın demokratik kurumları tam desteğimize sahip ve Brezilya halkının iradesi baltalanmamalıdır” ifadelerini kullandı.

İngiltere Başbakanı Rishi Sunak “Brezilya halkının barışçıl güç transferini ve demokratik iradesini baltalamaya yönelik her türlü girişimi kınıyorum” derken, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da, “Brezilya halkının iradesine ve demokratik kurumlara saygı gösterilmelidir!” ifadelerini kullandı. Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ise, “Brezilya’da demokrasiye yönelik saldırıyı şiddetle kınıyorum. Bu, demokrasi savunucuları olarak hepimiz için büyük bir endişe kaynağıdır” dedi. 

Türkiye’den açıklama geldi

Dışişleri Bakanlığı da,     Brezilya’daki şiddet olayları hakkında açıklama yaptı. Açıklamada, “Brezilya’da Devlet Başkanı Luiz Incio Lula da Silva liderliğindeki Hükümet, Kongre ve Anayasa Mahkemesi’ne yönelik şiddet eylemlerini kınıyoruz. Ülkede halkın iradesini yansıtan seçimlerin sonuçlarına ve demokratik süreçlere saygılı olunması önem taşımaktadır. Bu eylemler karşısında Devlet Başkanı Lula da Silva Hükümeti ve Brezilya halkıyla dayanışma içerisinde olduğumuzu ifade ediyoruz” denildi.

Bolsonaro suçlamaları reddetti

Eski devlet başkanı Bolsonaro, yaşananların doğru olmadığını belirtirken, Lula’nın kendisine yönelik suçlamalarını ise reddettiğini söyledi. Seçim sonrası ABD’ye giden Bolsonaro, “Görevim boyunca her zaman anayasanın dört satırına bağlı kaldım ve yasalara, demokrasiye, şeffaflığa ve kutsal özgürlüğümüze saygılı ve savunucusu oldum” dedi. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price ise, kongre baskını sonrası Brezilya’nın ABD’den Bolsonaro’nun iadesiyle ilgili resmi talepte bulunmadığını açıkladı. Bu arada Bolsonaro’nun 2018’de uğradığı bıçaklı saldırıdan kaynaklanan karın ağrısı nedeniyle dün ABD’de hastaneye kaldırıldığı belirtildi.