İki dünya devine aşı piyangosu!

Kovid-19 aşılarının temin edilmesi konusunda dünyada yaşanan sıkıntılar devam ederken, Rusya ve Çin gibi ülkelerin uyguladıkları ‘aşı diplomasisi’ dikkat çekiyor. Kovid-19’a karşı başarılı aşılar geliştiren iki ülke, bu aşıların pazarlanması konusunda Batı’da sıkıntı yaşarken, dünyanın önemli kısmında bu aşılara yönelik yoğun ilgi var. Özellikle gelir durumu düşük ülkelerin BioNTech-Pfizer, Moderna ve AstraZeneca tarafından üretilen aşıları elde etmesinin zor olduğu bir dönemde ortaya çıkan Rusya ve Çin, ciddi bir atağa kalkmış durumda.

YILLIK SİLAH SATIŞININ İKİ KATI

Nitekim Rus basınında yer alan haberlere göre Rusya’nın dünyaya aşı satışından elde edeceği gelir, silah satışı gelirlerini bile ikiye katlayacak duruma geldi. 50’den fazla ülkenin ‘Sputnik V’ aşısı almak için Rusya’ya başvurduğu ifade edilirken, Rus yetkililere yabancı ülkelerden ulaşan aşı talebi 1,2 milyar dozun üzerinde. Rusya’nın aşı satışından elde edeceği potansiyel gelirin 24 milyar dolara yakın olduğu iddia edilirken, bu, Rusya’nın bir yılda silah satışından elde ettiğinin iki katından daha fazla bir gelir anlamına geliyor. Değişik verilere göre Rusya 2020’de 10 ila 13 milyar dolar arasında silah satışı geliri elde etmişti. Bugüne kadar Rus aşısına ruhsat veren ülke sayısı 30 kadar ülkede ruhsat verildi. Rus aşısı özellikle Latin Amerika, Doğu Avrupa, Asya ve Afrika’da tercih ediliyor.

MECBURİ YÖNELİM

Kovid-19 aşılarının temini Avrupa Birliği (AB) ülkeleri başta olmak üzere birçok ülkede tartışma yaratıyor. Son olarak İtalya, Astrazeneca firmasının ürettiği Kovid-19 aşısının Avustralya için ayrılan 250 binden fazla dozun ihracatını durdurma kararı almıştı. Söz konusu durdurma kararının, Avrupa Komisyonu’nun 30 Ocak’ta kabul ettiği 2021/111 sayılı AB Yönetmeliği uyarınca aşının da olduğu belirli ürünlerin ihracatına yönelik getirilen izin şartı çerçevesinde alındığı ifade edilmişti.

AB, yeni tip koronavirüse karşı geliştirilen ‘Sputnik V’ aşısının satın alınması amacıyla Rusya ile şu an için görüşme yapmadıklarını bildirmişti. AB, şu ana kadar sadece Batılı ülkelerin firmaları tarafından üretilen BioNTech-Pfizer, Moderna ve AstraZeneca’nın aşılarına onay verdi. Öte yandan Avrupa Komisyonu, AB’ye üye ülkelerin Rus veya Çin malı aşıyı, bağımsız olarak satın almalarına izin vermişti. AB ülkelerinde aşıların dağıtımı ve aşılamalar yavaş devam ettiği için bazı AB üyeleri Çin ve Rusya’da geliştirilen aşılara yönelmeye başladı. Şu an için Slovakya, Macaristan ve Çekya, AB’nin portföyünde olmayan aşıları alan ülkeleri oluşturuyor. AB’nin bugüne kadar Pfizer ile 600 milyon, AstraZeneca ile 400 milyon, Sanofi-GSK ile 300 milyon, Johnson and Johnson ile 400 milyon, CureVac ile 405 milyon, Moderna ile 460 milyon doz aşı için sözleşmesi bulunuyor.