Hafter gözünü Giryan'ın alternatifi Beni Velid'e dikti

Libya'nın başkenti Trablus ve çevresinde yaşanan çatışmaların, stratejik öneme sahip Beni Velid kentine yönelmesi, çatışma bölgesini doğuya doğru genişletirken şu ana kadar kısmen tarafsızlığını koruyan Beni Velid kenti sakinlerini, bir seçim yapmaya zorlayabilir.

Ülkenin doğusundaki silahlı güçlerin lideri Halife Hafter'in, Trablus'u ele geçirmek için 4 Nisan'da emrini verdiği saldırı karşısında, başkentteki uluslararası tanınırlığa sahip Ulusal Mutabakat Hükümetine (UMH) bağlı birlikler de "Burkan el-Gadab" adı altında operasyon başlattı.

Aradan geçen üç ayı aşkın sürede taraflar arasında üstünlük sağlanmadı ancak 26 Haziran'da UMH'ye bağlı birlikler, Hafter güçlerinin Trablus saldırısında ikmal ve harekat noktası olarak kullandığı kritik öneme sahip Giryan kentini ele geçirdiklerini açıkladı.

Giryan kontrolünden çıkan Hafter güçlerinin, başkentin güneydoğusundaki Beni Velid kentinde yer alan havalimanını askeri amaçları için kullandığına ilişkin haberlerin yayılmasının ardından UMH birlikleri olası birhava saldırısına işaret ederek, Beni Velid Havalimanı'ndaki uçuşları durdurdu.

Beni Velid, Libya'nın batısında başkentin 180 kilometre güneydoğusunda yer alan stratejik önemi haiz bir kent.

Beni Velid'in önemi sadece konumundan kaynaklanmıyor. Ülkenin batısındaki en önemli kabilelerden ve devrik lider Muammer Kaddafi yanlısı El-Verfele'nin kalesi kent, 2012'de ablukaya alınıp, Misrata Tugayları tarafından baskın düzenlendi. Kent sakinleri ise o dönemlerde ülkede oluşan farklı siyasi ve askeri güçler karşısında tarafsız kalmayı tercih etti.

Tarafsız ve uzlaşmacı yaklaşım

Beni Velid sakinleri; 2012'den bu yana herhangi bir tarafta yer almadığı gibi bölgenin ileri gelenleri de batı kentleri arasında zaman zaman ara bulucu rol üstlendi.

Ancak bölge, ülkede Kaddafi sonrası şekillenen yönetimlere idari ve askeri açıdan bağlılığı konusunda bazı farklılıklar gösteriyor.

Beni Velid, idari olarak UMH'nin yönetiminde olmasına rağmen doğu ve batı arasında kalan konumu nedeniyle Hafter'e bağlı idari yönetim ve silahlı güçleriyle de çalışmak zorunda kaldığı durumlar yaşandı.

Hafter için Terhune'ye açılan kapı

Beni Velid ileri gelenleri tarafsız kalarak UMH'ye tabi olmayı savunurken kent, Hafter'in Trablus'a 4 Nisan'da başlattığı saldırıdan bu yana Hafter güçlerinin gıda, su ve yaralıların nakli için kullandığı Terhune'ye ulaşan ikmal hattıydı.

Trablus'un 100 kilometre güneyindeki Giryan'ın Hafter güçlerinin denetiminden çıkmasının ardından Trablus'a güneyden açılan ikinci kapı Terhune, Hafter güçleri için yeni komuta merkezi adayı oldu.

Ne var ki Hafter güçleri, Terhune 9'uncu Tugayına pek güvenemiyor. Hafter güçlerinin, tugay unsurlarını El Kaide mensubu olmakla suçlamasının yanı sıra Hafter'in subaylarından birine düzenlenen suikasttan da 9'uncu Tugay sorumlu tutuluyor.

Yerel basında da 9'uncu Tugay ile Terhune'nin ileri gelenlerinin; kentte Hafter'in doğu bölgesi kuvvetlerinin varlığını reddettiği, 9'uncu Tugayın, Hafter güçleriyle bağlılık değil müttefiklik ilkesiyle çalışmak istediklerine ilişkin haberler yer aldı.

Giryan kentinde halkın ayaklanmasıyla karşı karşıya kalan Hafter güçleri, Terhune'de yeni bir ihanetten endişe ediyor.

Sosyal medya hesaplarında, "Terhune'nin ileri gelenlerinin, maddi imtiyazlar ve kenti saldırılardan uzak tutma çerçevesinde UMH birlikleriyle görüşmeler yaptığına" ilişkin haberlerden sonra bu endişenin daha da artacağı tahmin ediliyor.

Beni Velid'in Hafter'in yeni askeri operasyon merkezi olma ihtimali

Hafter güçlerinin Beni Velid’de hakimiyet sağlaması halinde bölgeyi, Trablus’ta düzenleyeceği askeri operasyonların komuta merkezi olarak kullanabileceği öngörülüyor. Bu bağlamda Beni Velid kenti, Kaddafi güçlerinin büyük bir kısmını kendi saflarına çeken Hafter için en uygun seçenek.

Kaddafi'nin son kalelerinden Beni Velid, 17 Ekim 2011’de Hafter'in başını çektiği güçler tarafından düşürülmüştü. Bu nedenle 90 bin kişilik nüfusu olan kentte Hafter pek de memnuniyetle karşılanmıyor.

2012'den sonra Misrata ile uzlaşı anlaşması imzalandı. Dolayısıyla Hafter'e katılmak, anlaşma taahhütlerine ihanet etmek anlamına geliyor. Bu nedenle kentten, Hafter'in tarafını tutanlar ile tarafsızlığı savunanlar arasında ciddi bir şekilde bölünme olduğu haberleri geliyor.

Beni Velid Havalimanı'nın önemi

Beni Velid kentinin en önemli özelliklerinden biri de askeri amaçlarla kullanılabilecek sivil bir havaalanına sahip olması. Hafter güçleri söz konusu havaalanını ele geçirdiğinde başkent Trablus'u bombalamak için insansız hava araçları ve askeri sevkiyat için kullanabileceği gibi Şuveyrif ile Cufra hava üssünü birbirine bağlayan kara yolunu kullanmak zorunda da kalmaz.

UMH'nin güney eksenindeki güçleri, bu hattı Şuveyrif'te kesmiş ve Hafter güçlerinden birçok kişiyi gözaltına almıştı. UMH güçleri ayrıca Trablus'un güneyindeki savaş cephesine mühimmat ulaşımını engellemişti. Yolun güvenliğinin ise Beni Velid geçiş taburu tarafından sağlanacağı belirtildi.

Beni Velid'in aksine Terhune kenti havaalanına sahip değil. Ancak kent 2014'te kullanım dışı kalan eski Trablus Havalimanına yakın. Bu nedenle 2012'den bu yana kentte kontrolü sağlama çabaları mevcut.

Terhune kentinde, 2016 yılında özel imkanlarla uluslararası havalimanı yapılmasına karar verilmişti. UMH Başkanlık Konseyi Başkanı Fayiz es-Serrac'ın temel atma törenine katıldığı havalimanı henüz hayata geçirilemedi.

UMH'nin, Beni Velid Havalimanı'nı bombalama ihtimali

Beni Velid Havalimanı'nın; onlarca asker ve mühimmatın Trablus'un güneyindeki cephelere gönderilmesinin yanı sıra Hafter güçlerine bağlı operasyon birimi komutanlarından Tuğgeneral Abdusselam el-Hasi'nin Giryan'dan Bingazi'ye kaçışında kullanıldığına ilişkin haberler bulunuyor.

Bu söylentiler UMH hükümetine bağlı "Burkan el-Gadab" operasyonlar odası komutanı Tümgeneral Usame el-Cüveyli'yi Beni Velid Havalimanı'ndaki uçuşların tamamen durdurulması kararını almaya sevk etti.

Bu da Hafter güçlerinin Trablus cephesine hava tedarik hattını kesmek için UMH'nin Beni Velid Havalimanı'nı hedef alabileceğini gösteriyor.

Hafter güçleri yanlılarının Beni Velid kentini ele geçirmesi durumunda UMH birlikleri havadan havalimanını bombalarken karadan Misrata Tugaylarını harekete geçirerek kenti çember içine alabilir.

Öte yandan Beni Velid ileri gelenleri, kentte Hafter mensubu silahlı grupları ya tarafsız yaklaşıma dönmeleri ya da kentten çıkmaları konusunda ikna edebilse herhangi bir savaşa girmekten kaçınabilir. Ancak böyle bir durumda Giryan'daki ikmal hattını kaybettikten sonra geride kalan tek ikmal noktasını teminat altına almak isteyen Hafter güçlerini de kente saldırı düzenlemeye sevk edebilir.