Haaretz: ABD sonunda buldu, İsrail itiraf etti! 'Panik atmosferi var'
02.05.2024 - 09:47 | Son Güncellenme:
milliyet.com.tr
Türkiye'nin ilan ettiği kararla aynı gün yayımlanan bir analiz, İsrail'in başını ağrıtan asıl sorunu tüm ayrıntılarıyla deşifre etti. Haaretz'teki analize göre, 'çok ciddi' olarak görülen kararın etkisi şimdiden savaşta ve müzakerelerde görüldü bile.
Orta Doğu'yu bir kez daha ateşe atan savaş 7 Ekim tarihinde başladı, yarın yedinci ayı doluyor. İsrail işgal ordusu dünyanın gözü önünde Gazze Şeridi'ni yakıp yıktı, çoğunluğu çocuk ve kadın 35 bin insanı katletti, şimdi de Mısır sınırındaki Refah'a saldırmaya hazırlanıyor.
Arabulucu ülkeler ABD, Katar ve Mısır'ın ateşkes çabaları henüz sonuç vermedi, İsrail ve Hamas hafta başında Kahire'de buluşup yeni teklifi müzakere ettiler. Silahların 40 gün boyunca susmasını sağlayacak teklif Hamas tarafından halihazırda inceleniyor.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve radikal koalisyon ortakları, savaşın başında ilan ettikleri hiçbir hedefe şimdiye kadar ulaşamadı. Hamas yenilgiye uğratılamadı, Gazze Şeridi'nde tutulan rehinelerden yalnızca biri kurtarılabildi. Halihazırda Hamas'ın elinde 129 rehine olduğu tahmin ediliyor.
İsrail uluslararası arenada ilk olarak Güney Afrika'nın açtığı soykırım davasıyla yüzleşti. Güney Afrika'nın Birleşmiş Milletler'in en yüksek yargı organı Uluslararası Adalet Divanı'nda 29 Aralık 2023 tarihinde açtığı davada, İsrail'in Gazze'deki askeri operasyonlarını derhal durdurması isteniyor. Halen devam eden davanın dilekçesinde İsrail'in BM Soykırım Sözleşmesi'ni ihlal ettiğini belirtiliyor, 'Gazze'deki Filistinlileri daha geniş bir ulusal, ırksal ve etnik grubun parçası olarak yok etmeye yönelik özel bir niyete' sahip olduğu kaydediliyor.
Hem İsrail hem de Güney Afrika Birleşmiş Milletler (BM) Soykırım Sözleşmesi'ni imzalayan ülkeler arasında. Çünkü 1948’de imzalanan BM Soykırım Sözleşmesi, taraf ülkelere 'soykırım suçunu önleme ve cezalandırma' yükümlülüğü getiriyor.
TÜRKİYE DÜNYAYA DUYURDU
Türkiye, 1 Mayıs Çarşamba günü Uluslararası Adalet Divanı'ndaki davaya müdahil olacağını dünyaya ilan etti. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Türkiye’nin daha fazla ülkenin davaya müdahillik başvurusunda bulunması için çalışmalara devam edeceğini söyledi, bazı ülkelerin bu konuda tavır almaya hazır olduklarını dile getirdi. Uluslararası Adalet Divanı (UAD) Statüsü'nün 62. ve 63. Maddeleri, davaya taraf olmayan ülkelerin müdahil olmasını sağlıyor. Türkiye, hangi maddeden müdahil olursa olsun davada sözlü ve yazılı beyanda bulunma hakkına sahip olacak.
Türkiye'nin yanı sıra Kolombiya, Nikaragua, Bangladeş ve Ürdün'ün de Güney Afrika lehine davaya katılma talebinde bulundu.
ARALARINDA BİRKAÇ YÜZ METRE VAR
Uluslararası Adalet Divanı, Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin aksine, bireysel suçlar yerine sadece devletler arasındaki ihtilafları ele alıyor. Soykırım davası bu nedenle Uluslararası Adalet Divanı’nda açıldı.
İsrail'in bugünlerde en çok başını ağrıtan davalar ise, yine Hollanda'nın Lahey kentinde bulunan ve yalnızca gerçek kişileri yargılayan Uluslararası Ceza Mahkemesi'nde görülüyor. Başbakan Netanyahu'nun yanı sıra Savunma Bakanı Yoav Gallant ve Genelkurmay Başkanı Herzi Halevi için yakalama kararı çıkabilir.
PUTİN ÖRNEĞİ
Uluslararası Ceza Mahkemesi, Ukrayna'ya saldıran Rusya'nın lideri Vladimir Putin hakkında 2023 yılında yakalama kararı verdi. Şimdi görülen davada benzer bir karar çıkmaması için Netanyahu yoğun çaba harcıyor. Zira, yakalama kararı verilirse, 74 yaşındaki İsrail Başbakanı Filistinlilere karşı işlediği soykırım, savaş suçu, insanlığa karşı suçlar veya saldırı suçlarından biri ya da birkaçından yargılanabilir.
İsrail medyası, Binyamin Netanyahu'nun hafta başında ABD lideri Joe Biden'la yaptığı telefon konuşmasında Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin tutuklama kararının görüşüldüğünü yazdı. Duyduğu kaygıyı Washington'a ilettiği belirtilen Netanyahu'nun ABD'den yardım istediği aktarılırken, Haaretz gazetesinde bugün yayımlanan bir analiz gözden kaçacak gibi değil.
'ABD SONUNDA BULDU'
'ABD sonunda İsrail ve Netanyahu için etkili bir baskı gücü buldu' başlığını taşıyan Anshel Pfeffer imzalı yazı, Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin henüz tutuklama kararı çıkarmadığını ancak bunun etkisinin şimdiden Gazze Şeridi'nde ve rehine takası müzakerelerinde görülebildiğini kaydetti.
'PANİK ATMOSFERİ'
Mahkemenin tutuklama kararı vermesini 'çok ciddi' ihtimal olarak değerlendiren analiz, Dışişleri Bakanlığı'nın soğukkanlı ve sakin diplomatlarının 'panik atmosferi'nden söz etmesinin yeterince ciddi olduğunu bildirdi. Ancak yazıya göre, paniğin merkezi İsrail başbakanlığı ve Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin muhtemel kararı en önemli endişe kaynağı ve bir numaralı gündem.
KORİDORLARDAKİ GİZLİ SAKLI KONUŞMALAR
Tutuklama kararının Refah'a kara saldırısı, Hamas'ın Gazze'nin kuzeyine geri dönmesi ya da rehine takası anlaşmasının önüne geçtiğini dile getiren analiz, Netanyahu'nun en sonunda kendisinin çıkıp bir video mesaj yayınladığını hatırlattı. Yazıdaki en dikkat çekici bölümde, Tel Aviv'deki ilgili hükümet yetkililerinin tutuklama emirlerinin hazırlandığına ilişkin belirtiler hakkında gizli saklı konuştukları kaydedildi.
İsrail'in savaş boyunca Gazze Şeridi'ne yardım için sınır kapılarını ilk kez açmasının da Lahey'den gelecek karardan bağımsız olmadığını vurgulayan analiz, "İsrailli yetkililer, şimdi bunların hükümetin tutuklama emirlerini savuşturmak amacıyla gösterdiği telaşlı çabalarla doğrudan bağlantılı olduğunu itiraf ediyor" dedi.
AXIOS: MİSİLLEME TEHDİDİ
Amerikan Axios yayın organı ise, İsrail'in bir tutuklama kararı çıkması halinde Filistin Yönetimi'nin çöküşüne yol açacak misilleme hamlelerine girişeceğini ABD'ye ilettiğini yazdı. Haberini İsrailli ve ABD'li yetkililere dayandıran Axios, misilleme adımlarından birinin vergi gelirleri transferinin dondurulması olabileceğini aktardı. Haberde sözü edilen Filistin Yönetimi, işgal altındaki Batı Şeria'da Mahmud Abbas liderliğindeki hükümet. Axios, Netanyahu'nun Biden'dan telefon görüşmesinde yardım istediğini de haberinde yineledi.
Roma Statüsü'nün 86. maddesi uyarınca Uluslararası Ceza Mahkemesi'ne taraf ülkeler alınan kararları eksiksiz şekilde uygulamak zorunda. Taraf olan 124 ülke arasında Avrupa kıtası özellikle dikkat çekici. Avrupa'daki tüm ülkeler Uluslararası Ceza Mahkemesi'ne taraf, yanı sıra Güney Amerika kıtasının tamamı da aynı listede. Kanada, Avustralya, Japonya gibi ülkelerin de bulunduğu listede Afrika kıtasının çoğunluğu var.
Taraf olmayan ülkeler arasında ABD, Rusya, Çin, İsrail, Mısır, Hindistan ve Pakistan bulunuyor.
