Güzellik algısını aileler belirliyor 

Teknolojinin yaygınlaşması ve sosyal medyanın hayatımızın bir parçası olmasıyla, dış görünüşümüzle daha fazla ilgilenmeye başladık. Özellikle sosyal medya fenomenlerinin ergenlik çağındaki çocukları ve gençleri nasıl etkilediği konusunda endişe duyan ebeveynler aslında yanılıyor olabilir. Araştırmalar, dış görünüş algısının, sosyal medyanın çocukların hayatına girmesinden çok önce, hatta erken çocukluk yıllarında, bir başka deyişle ilk birkaç yılda şekillenmiş olabileceğini gösteriyor. Yapılan pek çok araştırmada, çocukların küçük yaşlardan itibaren ebeveynlerin fiziksel görünüm hakkındaki görüşlerinden doğrudan etkilendiği ve ileriki yaşlarda yaşadığı, örneğin kilo probleminin arkasında bu görüşlerin olduğu ortaya çıktı. 

Özgüvene zarar  

BBC’nin “Aile Ağacı” adlı serisinde bu konudaki çeşitli araştırmaların yer aldığı makalede, ailelerin çocuklarının dış görünümü veya vücut şekillerine ister iltifat ister eleştirileriyle odaklanmasının, ileriki yaşlarda değiştirilmesi çok zor inançları ve güvensizlikleri ortaya çıkarabileceği belirtildi. Araştırmalarda, ailenin örneğin kilo hakkındaki tutumu ve aşağılayıcı yorumlarının zihinsel sağlık sorunları ve yeme bozukluklarıyla bağlantılı olabileceği ortaya konuldu. Bununla birlikte, günümüzdeki toplumların çoğu tarafından aşırı kilolu çocukların “damgalanması” ve kötü görülmesinin, çocukların özgüvenlerini ve beden algısını olumsuz etkilediği de belirtildi. 

Önyargı oluşuyor 

Bir araştırmada, yaşları 3 ila 5 arasında değişen çocuklardan, ince ve büyük beden aralığında figür seçmeleri ve farklı bedenlerdeki çocukların olumlu veya olumsuz özelliklerinin tanımlanması istendi. Örnek olarak hangi çocuğun kötü ya da nazik olduğu, hangisini doğum günlerine davet etmek isteyecekleri soruldu. Çocukların, negatif özellikleri daha büyük bedenli figürlerle eşleştirmeleri dikkat çekti. Araştırmayı gerçekleştiren uzmanlar, bu eşleştirmelere neden olan önyargıların ailelerin etkisiyle gerçekleştiğini tespit etti. Öte yandan daha büyük yaştaki çocukların, küçüklere kıyasla daha güçlü bir önyargıya sahip olduklarının görülmesi, söz konusu durumun doğuştan gelmediği, öğrenilmiş olduğunu ortaya çıkardı. Elde edilen bulgular, “çocukların sosyal ortamlarının kiloya karşı olumlu ve olumsuz bakış açılarında ne kadar önemli olduğunu” gösterdi. Northeastern Üniversitesi’nden psikolog Rachel Rodgers ebeveynlerin kendi dış görünüşüyle ilgili kaygısı olduğunda, gösterdikleri davranışların çocukları için “bu önemli” mesajı verdiğini söyledi.

5 yaşında diyet yapmak istiyor

3 yaşındaki çocukların bile kiloya dair bakış açıları şekillenirken, erkek çocukların babalarının görüşlerinden, kızların ise annelerin tutumundan çok etkilendiği görüldü. 5 yaşındaki kız çocuklarında bile kilo kontrolü için diyet yapma eğilimi raporlarda yer aldı. Burada aile ve yakın çevreden kastın, dış görünüşle ilgili konuşmalar ve televizyon gibi medyadan edindikleri bilgiler olduğu düşünülüyor. 5 - 8 yaş arası çocuklarda “beden memnuniyetsizliği ve diyet farkındalığını” değerlendiren araştırmalar da, “zayıflık isteğinin 6 yaş civarındaki kız çocuklarında ortaya çıktığı” bulgusuna ulaştı. 6 yaşından itibaren kız çocuklarının ideal vücudu “kendi vücutlarından daha ince” olarak tanımlaması dikkat çekti.

Alay etmek zarar veriyor

Aile içinde kilonun espri konusu yapılmasının da çocukların güzellikle ilgili önyargıları geliştirmesinde önemli rol oynadığı tespit edildi. Aile üyeleri tarafından dalga geçme veya alay etmenin, dış görünümden memnuniyetsizlik ve yeme bozuklukları üzerindeki etkilerini araştıran bir çalışma yapıldı. Bu çalışmada, katılımcıların yüzde 23’ü bir ebeveyn tarafından dış görünüşüyle ilgili alay edildiğini, yüzde 12’si ise yine bir ebeveyn tarafından kilolu olduğu konusunda alay edildiğini bildirdi. Çalışmada, babaların, annelere kıyasla daha fazla alay etme eğiliminde olduğu tespit edildi. Yaş ilerledikçe ailenin dışındaki sosyal çevrenin de dış görünüş algısında büyük öneme sahip olduğunu belirten uzmanlar, erken yaşlarda oluşan bu olguların yetişkinlik döneminde ciddi psikolojik sorunlar ve travmalara neden olabileceğine de dikkat çekti.