Facebook'a şok suçlama! Meta, İsrail yerleşimlerini tanıtan reklamlardan kar ediyor
01.04.2025 - 11:46 | Son Güncellenme:
DIŞ HABERLER SERVİSİ
Al Jazeera tarafından yapılan bir araştırmaya göre Facebook, çeşitli insanlık dışı faaliyetlerden gelir elde etti. Bu durum sosyal medya devinin uluslararası hukuku ihlal edebilecek içeriklerden kazanç sağladığı yönündeki endişeleri artırdı.
Habere göre Facebook, Batı Şeria'da yasadışı yerleşimleri ve aşırı sağcı yerleşimcilerin faaliyetlerini teşvik eden 100'den fazla ücretli reklam yayınlandı.
Tespit edilen reklamlar arasında Filistinlilere ait evlerin, okulların ve oyun alanlarının yıkılması çağrılarının yanı sıra Gazze'de faaliyet gösteren İsrail askeri birlikleri için bağış toplama çağrıları da yer alıyor.
Facebook'un ana şirketi Meta, Al Jazeera'ye yaptığı açıklamada platformlarında yayınlanan tüm reklamların şirket tarafından incelendiğini söyledi. Şirket, bazı reklamların “sosyal konular, seçimler ve siyaset politikalarını ihlal ettiği” gerekçesiyle kaldırıldığını kabul ederken, çalınan Filistin toprakları üzerine inşa edilen yasadışı yerleşimlerin tanıtımının bu standartları ihlal edip etmediğini belirtmedi.
Al Jazeera'ye konuşan hukuk uzmanları, Meta'nın bu reklamları onaylayarak, ödemeyi kabul ederek ve yayınlayarak uluslararası hukuk ihlallerine ortak olabileceğini söyledi. Birleşik Krallık parlamentosunda milletvekili olan Brian Leishman bulguları “son derece endişe verici” olarak nitelendirdi.
FACEBOOK'TA REKLAMI YAPILAN YASADIŞI YERLEŞİMLER
İşgal altındaki Batı Şeria 'daki yerleşim yerlerinde mülk satışlarını tanıtan en az 52 İsrailli emlak şirketinin ücretli reklamı bulundu. Bu reklamlar, İsrail'in dört bir yanından alıcıların yanı sıra İngiltere ve ABD'deki bazı kullanıcıları hedefliyordu. Bu reklamlar ilk olarak Mart 2024'te yayınlandı. Birçoğu Facebook'ta aktif olmaya devam ediyor.
Al Jazeera'ye konuşan Meta, “Reklamları incelemek için güçlü süreçlerimiz ve ekiplerimiz var ve reklam inceleme sistemimiz reklamları yayınlanmadan önce incelemek üzere tasarlandı,” dedi. “Bu sistem, Reklam Standartlarımızı uygulamalarımızda yayınlanan milyonlarca reklama uygulamak için öncelikle otomatik teknolojiye dayanırken, bu sistemleri oluşturmak ve eğitmek ve bazı durumlarda reklamları manuel olarak incelemek için ekiplerimize güveniyor.” ifadelerini kullandı.
Al Jazeera tarafından tespit edilen reklamlar arasında, işgal altındaki Batı Şeria'da Yeşil Hattın 20 km (12 mil) doğusunda yer alan yasadışı İsrail yerleşimi Ariel'de mülk satışını teşvik eden en az dört reklam yer alıyordu. İbranice yazılan ve İsrailli Facebook kullanıcılarını hedef alan ilanların ödemesi, kendisini “mükemmel bir yaşam kalitesi için çatı katları” sunmakla tanımlayan “Ramat Aderet” adlı bir Facebook sayfası tarafından yapıldı.
ŞİRKETİN DEĞERİ 300 MİLYON DOLAR
Web sitesine göre Ramat Aderet (Hillside Crown) projesi “4 ila 8 katlı toplam 27 binadan oluşan kuzey ve güney olmak üzere iki mahalleden oluşmakta. Daireler mükemmel bir mahallede eksiksiz bir kentsel yaşam deneyimi sunuyor.” Bir araştırma firması ve finansal veri sağlayıcısı olan PitchBook'a göre şirketin değeri 300 milyon dolar.
Ramat Aderet Al Jazeera'nin yorum talebine yanıt vermedi.
Ariel'de daire ve ev satan emlak şirketi Ram Aderet, First International Bank of Israil'den finansman alıyor.
Boykot, Tecrit ve Yaptırımlar (BDS) hareketi uzun süredir yasadışı yerleşimlerin finansmanındaki rolü nedeniyle bankanın boykot edilmesi çağrısında bulunuyor. Baskıların ardından Ocak 2014'te Hollanda emeklilik fonu PGGM bankadan yatırımlarını çekmiş, sigorta devi AXA ise 2022'de elden çıkarmıştı.
YASADIŞI PAZARLAMA
Gabai Real Estate tarafından, işgal altındaki Batı Şeria'nın Ma'ale Adumim ve Efrat yerleşimlerindeki evlerin reklamını yapan 48 ilan daha yayınlandı.
Bu evler, 2023'ten bu yana genişleme planları için artık siyasi veya askeri onaylara ihtiyaç duymayan aşırı sağcı Maliye Bakanı Bezalel Smotrich tarafından denetlenen İsrail'in “Yüksek Planlama Komitesi” tarafından Mart 2024'te onaylanan genişlemenin bir parçası.
Gabai Real Estate'in ortaklarından Yaniv Gabbay Al Jazeera'ye konuştu: “Ne yazık ki bütçemiz sınırlı olduğu için sadece 48 ilan yayınlayabildik ve birçok farklı platformda reklam veriyoruz. Ancak Yahudiye'ye dönen Yahudilere daha fazla ev sattıkça reklam bütçemiz artacak ve daha fazla ilan verebileceğiz.” dedi.
Bazı İsrailliler işgal altındaki Batı Şeria'yı Judea ve Samaria olarak adlandırıyor ve aşırı sağcı hükümet Filistin topraklarını ilhak etmek için çaba sarf ediyor.
"KUDÜS'E SADECE 20 DAKİKA UZAKLIKTA RÜYA GİBİ BİR EV! KAÇIRMAYIN!”
Reklamlar yerleşim yerlerinde yaşamayı cennet gibi göstermeye çalışıyor. İlanlardan birinde “büyük bir bahçesi, geniş succah alanı (50+ kişilik), yer üstü havuzu, jakuzisi, saunası, soğuk dalma havuzu ve nefes kesici çöl dağ manzarası olan sekiz yatak odalı bir malikane listeleniyor." Kudüs'e sadece 20 dakika uzaklıkta rüya gibi bir ev! Kaçırmayın!” ilanı yazılıyor.
Northumbria Üniversitesi Dijital Vatandaşlar Merkezi'nde platform yönetişimi araştırmacısı olan Carolina Are, Al Jazeera'ye yaptığı açıklamada, “emlak ilanlarının ustalıkla standart emlak ilanları olarak çerçevelendiğini ve böylece moderasyondan kaçabildiklerini” söyledi.
“Moderatörler de uluslararası hukukun nüanslarının farkında olmayabilir” diye ekledi.
Uluslararası hukuka göre Batı Şeria'daki tüm İsrail yerleşimleri yasadışı. İşgalci bir gücün sivil nüfusunu işgal altındaki topraklara nakletmesi, Uluslararası Ceza Mahkemesi Roma Statüsü uyarınca savaş suçu olarak kabul edilmekte.
Belfast Queen's Üniversitesi'nden uluslararası hukuk uzmanı Profesör Aoife O'Donoghue şunları söyledi “Batı Şeria'da mülkler özel olarak alınıp satılabilir. Ancak, bu araziyi satmak için yasal haklara sahip olup olmadıkları oldukça tartışmalı.
“Eğer İsrail hükümeti bunu kolaylaştırıyorsa ve bunlar yerleşim yerleri ise, o zaman Üçüncü Cenevre Sözleşmesi'ni ihlal etmiş olurlar. Burada İsrail hükümetinin yasadışı yerleşimleri önleme görevi vardır.”
YERLEŞİMCİ GRUPLAR YIKIMLAR İÇİN BASTIRIYOR
Al Jazeera ayrıca 2006 yılında Smotrich tarafından kurulan ve Filistinlilere ait evlerin, okulların ve bir çocuk su parkının yıkılması çağrısında bulunan aşırı sağcı bir yerleşimci grubu olan Regavim tarafından yayınlanan 50 ilan tespit etti. Grup, Batı Şeria yerleşim konseyleri aracılığıyla İsrail hükümetinden ve ayrıca İngiltere ve ABD hükümetleri tarafından onaylanan bir başka yerleşim yanlısı kuruluş olan Amana'dan fon alıyor.
GAZZE'DEKİ İSRAİL ASKERLERİ İÇİN FACEBOOK'TA BAĞIŞ TOPLANIYOR
Meta, yerleşimlerin genişletilmesinin ötesinde, ateşkes ilan edildikten sonra bile Gazze'de faaliyet gösteren İsrail askeri birlikleri için bağış toplama reklamları yayınladı.
Hukuk uzmanları bu tür reklamlara izin verilmesinin işgal altındaki topraklarda askeri operasyonları teşvik ederek uluslararası insancıl hukuku ihlal edebileceğini söylüyor.
İsrailli şarkıcı Mayer Malik tarafından finanse edilen dokuz reklamda Gazze'de konuşlandırılan keskin nişancı timleri, insansız hava aracı birimleri ve özel kuvvetler taburları için bağış istendi. Facebook'ta hala aktif olan bir ilanda şöyle yazıyor: “Jabalia'daki görevimizi tamamlamak için acilen atış tripodlarına ihtiyacımız var.”
Diğer ilanlarda Yaşar Taburu ve Refah'taki seçkin bir İsrail ordu birimi için insansız hava araçları ve Golani Tugayı için gece görüş gözlükleri için fon talep edildi.
