Ermenistan karıştı!

Dağlık Karabağ savaşının ardından siyasi olarak sıkıntılı günler geçiren Ermenistan’da dün şok bir gelişme yaşandı. Ermenistan Genelkurmay Başkanı ve üst rütbeli komutanlar, Başbakan Nikol Paşinyan’ı istifaya çağıran bir bildiri yayımladı. Genelkurmay Başkanlığı açıklamasında, “Ermenistan Başbakanı ve hükümeti, Ermeni ulusu için kritik önem taşıyan mevcut kriz durumuyla ilgili makul kararlar alabilecek durumda değildir” denildi. 

Paşinyan, Çarşamba günü Genelkurmay İkinci Başkanı Tiran Kaçaryan’ı görevden almıştı. Ermeni basınındaki haberlere göre, Genelkurmay Başkanlığı, Kaçaryan’ın görevden alınmasına “net şekilde karşı çıktığını” söyledi. Ermenistan Genelkurmay Başkanlığı, gün içinde yaptığı ikinci açıklamada da, Paşinyan’a yönelik istifa çağrısına ilişkin pozisyonlarının değişmediğini bildirdi.

İstifa talebine ret

Paşinyan ise, ordu komutanlarının kendisine yönelik istifa çağrılarını “darbe girişimi” olarak nitelendirdi ve destekçilerini sokağa çağırdı. Paşinyan, Genelkurmay Başkanı Onik Gasparyan’ı da görevden aldığını duyurdu. Ancak Paşinyan’ın Gasparyan’ın görevden alma talebi Ermenistan Cumhurbaşkanı Armen Sarkisyan tarafından reddedildi. Paşinyan ise, bu durumun Sarkisyan’ın devlet darbesine dahil olacağını gösterdiğini vurguladı.

Paşinyan, Erivan’da destekçileriyle birlikte yürüyerek, kendisine yönelik istifa çağrısı yapan ordu yetkililerini eleştirdi. Hükümet binası yakınlarında toplanan destekçileriyle bir araya gelen Paşinyan, “Ordu, halka ve başbakana bağlıdır. Ermenistan’da zor bir durum var ancak çatışmaların yaşanmaması konusunda hemfikir olmalıyız” dedi. Ermenistan’daki durumu tüm taraflarla konuşmaya hazır olduğunu savunan Paşinyan, “Mevcut durum kontrol altında ve ordu tarafından yapılan açıklamaların duygusal bir tepki olduğunu düşünüyorum” diye konuştu. Paşinyan, “Erken seçim fikrini masadan kaldırıyorum” dedi.

Görevden aldığı ordu yetkililerinin, kendisi için hala “kardeş” olduğunu savunan Paşinyan, kendisi ve ailesinin ülkeden kaçacağı yönündeki iddiaları reddetti. Bu arada Ermenistan muhalefeti ordudan yana tavır aldı. Eski cumhurbaşkanı Robert Koçaryan, vatandaşları orduyu desteklemeye çağırdı ve “Savaşı kaybeden ve toprağı teslim eden yetkililer gitmeli” dedi.  Paşinyan destekçileri Cumhuriyet Meydanı’nda toplanırken, muhalefet partileri de Özgürlük Meydanı’nda orduya destek gösterisi düzenledi.

İskender füzeleri fitili ateşledi!

Ermenistan’da Paşinyan ve ordu arasındaki gerilimden önce, Rus yapımı “İskender” kısa menzilli balistik füze sistemlerinin kullanıma ne kadar uygun olup olmadığı tartışması gündeme gelmişti. Paşinyan, Rusya’nın ürettiği “İskender” füze sistemiyle ilgili açıklamalarda bulunmuş, Eski Ermenistan cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan’ın, Dağlık Karabağ savaşında İskender’in kullanılması gerektiği yönündeki açıklamasını değerlendirerek, söz konu füzelerin kullanım için uygun olmadığını belirtmişti. Rus yapımı İskender füzelerinin sadece yüzde 10’unun patladığına işaret eden Paşinyan, bu silahların 80’lerin teknolojisi olduğunu söylemişti.

Paşinyan’ın görevden aldığı Genelkurmay İkinci Başkanı Tiran Kaçaryan ise, Başbakan’ın İskender füzelerinin geçen yıl Dağlık Karabağ’daki çatışmalar sırasında hedefleri vurmadığı yönündeki iddialarıyla alay etmişti.

‘Ermenistan acınası durumda!’

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, bir törende yaptığı konuşmada, Ermenistan’da neredeyse her gün iç çatışmaların yaşandığını, demokrasi ilkelerinin hiçe sayıldığını ifade etti. “Ermenistan hiçbir zaman bu kadar acınası durumda olmamıştı. Onları bu duruma sokan liderleridir, hem ülkeyi 20 yıl yöneten Koçaryan-Sarkisyan rejimi hem de onlardan sonra gelen yönetim” diyen Aliyev, Ermenistan’da iç karışıklıkların, toplu tutuklanmaların yaşandığını hatırlattı.

Putin, Paşinyan ile konuştu

Öte yandan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Paşinyan ile telefonda görüştü. Kremlin’den yapılan açıklamada, “Putin, yasalar çerçevesinde durumun  çözülmesi için Ermenistan’da sükunetin ve düzenin korunmasından yana olduğunu vurguladı” ifadesi kullanıldı. Putin, tarafları itidale çağırdı. Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov da “Yaşananlar Ermenistan’ın iç işleridir. Tüm tarafları itidale çağırıyoruz” dedi.

ABD Dışişleri Sözcüsü Ned Price ise Ermenistan’da ordunun siyasete karışmaması gerektiğini ve Ermenistan’ın demokrasisini desteklediklerini açıkladı.

Ankara darbe girişimini kınadı

Ermenistan’da yaşanan gelişmelere ilişkin Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, “Biz, dünyanın neresinde olursa olsun darbe ya da darbe girişimlerine kesinlikle karşıyız. Dolayısıyla Ermenistan’daki bu darbe girişimini de şiddetle kınıyoruz” dedi. Çavuşoğlu, “Elbette demokrasilerde halk, vatandaş yönetimle ilgili eleştiri yapabilir, hatta istifasını isteyebilir. Bunlar doğal şeyler ama askerlerin demokrasiyle, seçimle iş başına gelmiş bir hükümete bırakın darbe yapmayı, istifa çağrısında bulunması bile kabul edilemez” ifadelerine yer verdi.

Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, “Ermenistan’daki darbe girişimini kınıyoruz. Darbeler her zaman demokratik süreçleri inkıtaya uğratmış ve kaosa neden olmuştur. Ermenistan’da sürecin ivedilikle normale dönmesini temenni ediyoruz” ifadelerini kullandı.

AK Parti Sözcüsü Ömer Çelik de “Her zaman olduğu gibi tüm darbe girişimlerine karşıyız. Bölgemizde istikrarsızlaştırıcı olayların artmasını istemiyoruz” mesajını paylaştı.

CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel ise Twitter’dan, “Ermenistan’da yaşanılan gelişmeleri endişeyle takip ediyoruz. Seçilmiş hükümete karşı yapılan darbe girişimini kınıyoruz” dedi.

‘Kadife devrimci’ ve eski bir gazeteci

Ermenistan’da 2018 yılında “Kadife Devrim kazandı” diyen ve değişim vaat ederek iktidara gelen Başbakan Nikol Paşinyan, şu sıralar koltuğunu koruma mücadelesi veriyor. 1975 yılında Azerbaycan sınırındaki Ljevan’da doğan Paşinyan, 1991 yılında Erivan Devlet Üniversitesi’nde gazetecilik eğitimine başladı. Üniversite öncesinde de özellikle Dağlık Karabağ için gerçekleştirilen gösterilere ve protestolara katılan Paşinyan, üniversiteyi bitirmek üzereyken siyasi nedenlerle okuldan atıldı. 1990’larda gazeteciliğe başlayan,  “Armenian Time” adıyla gazete çıkaran Paşinyan’ın siyaset serüveni ise, 2007’deki parlamento seçimlerinde adaylıkla başladı.

2007’deki seçimlerinde istediği sonucu elde edemeyen Nikol Paşinyan, 2008 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde, ülkenin ilk cumhurbaşkanı Levon Ter Petrosyan’ın kampanya ekibinde yer aldı. Paşinyan, siyasi görüşlerinden çok etkilendiği Petrosyan’ın seçimi kaybetmesi üzerine, hile yapıldığı gerekçesiyle düzenlenen protestolara öncülük etti. Gösteriler sert bir şekilde bastırılırken, Paşinyan hakkında soruşturma açıldı. Bir süre kaçak yaşayan ve 2009’da yakalanan Paşinyan, 7 yıl hapis cezasına çarptırıldı, ancak 2011’de genel afla serbest bırakıldı. Bir yıl sonra Ter-Petrosyan’ın liderliğindeki muhalefet blokunun içinde parlamentoya giren Paşinyan, daha sonra bu bloktan ayrılıp kendi hareketini kurdu.

Paşinyan, 2018’de Sarkisyan hükümetine istifa çağrısı yapan protesto gösterilerinin de baş aktörü oldu. Sarkisyan’ın istifası ile sonuçlanan gösteriler sonrasında Paşinyan, ülkedeki diğer muhalif partilerin de desteğini alarak 8 Mayıs 2018’de başbakan seçildi. 

2020’de koronavirüs salgını ve Dağlık Karabağ çatışmalarıyla Ermenistan mali açıdan zora girdi, ekonomi daraldı. Karabağ’da Azerbaycan ile imzaladığı anlaşma ise, onun ülkede ciddi şekilde eleştirilmesine yol açtı.