26.10.2023 - 15:37 | Son Güncellenme:
Milliyet.com.tr
Güney Kafkasya'da Eylül ayında Ermeni ayrılıkçıların döşediği mayınların patlamasıyla Azerbaycanlı polisler ve işçiler hayatını kaybetti. Patlamaların ardından Azerbaycan Karabağ'da 19 Eylül'de teröre karşı özel bir operasyon düzenledi. Bir gün süren operasyon sonrası Ermeniler silah bırakma kararı aldı. Karabağ'da silah zoruyla kurulan ve 32 yıl süren işgal rejimi, 28 Eylül 2023 tarihinde öğle saatlerinde imzalanan bir kararname ile son buldu. Karabağ'daki ayrılıkçı Ermenilerin kurduğu rejimin sonunu getiren imzanın atıldığı tarih, üç yıl önce başlayan savaşın yıldönümünden bir gün sonrasına denk geldi.
Resmi verilere göre Karabağ'da 120 bine yakın Ermeni yaşıyordu. Ekim ayının başında bu rakam birkaç yüze kadar düştü. Erivan yönetimi son olarak 29 Eylül itibariyle yaklaşık 93 bin kişinin topraklarına geçtiğini duyurdu. Ermeni sığınmacıların üçte birini çocuklar oluşturuyor. Azerbaycan İçişleri Bakanlığı Sözcüsü Elşad Hacıyev ise Karabağ'da yaşayan Ermeni halkın Azerbaycan vatandaşlığı almak için başvuru yaptığını söyledi.
Azerbaycan lideri İlham Aliyev ile Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ile normal şartlarda 5 Ekim'de İspanya'da buluşacaktı. Zira taraflar arasında yalnızca ateşkes anlaşması vardı, barış müzakerelerine geçilmesi gündemdeydi. Ancak Aliyev toplantıya katılmadı. Azerbaycan medyası, Bakü yönetiminin Türkiye'nin toplantıya mutlak surette katılmasında ısrarcı olduğunu, söz konusu önerinin reddedilmesi üzerine Aliyev'in İspanya'ya gitmekten vazgeçtiğini yazdı. Haberlere göre, Fransa ve Almanya Türkiye'nin masada olmaması için özel bir çaba sarf etti.
Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan gün içerisinde yaptığı açıklamada Azerbaycan'la kapsamlı bir barış anlaşması üzerinde anlaşmaya varabileceğini ve otuz yıl süren düşmanlığın son bulabileceğini kaydetti. Gürcistan'da düzenlenen bir konferansta konuşan Paşinyan, 'Azerbaycan ile barış ve ilişkilerin yeniden kurulması için sıfırdan bir anlaşma imzalayabilirim' dedi. Paşinyan ayrıca burada bölgedeki gerilim nedeniyle on yıllardır tıkanan kara ve demiryollarını tekrar hayata geçirmek için 'Barış Kavşağı' projesini açıkladı. Ermenistan hükümeti tarafından da paylaşılan fotoğrafta söz konusu kavşakla birlikte Karadeniz, Akdeniz, Körfez bölgesi ve Hazar Denizi'ne açılan yollar gösterildi. Haritanın başlığında ise 'Ermenistan hazır' ifadesi kullanıldı.
Ermenistan-Azerbaycan-Türkiye arasındaki bağlantıya yer verilen haritada 7 adet durak belirlendi. Haritaya göre 3 ülke arasında 4 tren yolu bulunuyor ve bunların restore edilmesi gerekiyor. Söz konusu tren yolları şöyle; Nrnadzor-Agarok, Hrazdan-Kayan (aralarında 123 kilometre bulunan Ermeni köyleri), Yeraskh-Azerbaycan-Gümrü-Türkiye.
Politico'ya konuşan AIR Düşünce Kuruluşu'nun Başkanı Vasıf Hüseyinov konuyla ilgili 'Yıllardır Ermenistan-Azerbaycan arasındaki gerilim Güney Kafkasya'nın potansiyelinin kullanılmasına engel oldu' dedi. Ermeni uzmanlar ise olası barış anlaşması sonrası Erivan yönetiminin beklentilerinin düşük olduğunu kaydetti. Ermenistan Bölgesel Demokrasi ve Güvenlik Merkezi Başkanı Tigran Grigoryan 'Barış anlaşmasına çok önem veriliyor. Anlaşma imzalansa bile çözüm sunmayabilir. Azerbaycan istediğini alana kadar Ermenistan'a baskı yapmaya devam edecek'
Öte yandan Başbakan Paşinyan geçtiğimiz hafta Azerbaycan’la barış anlaşmasının bu yılın sonuna kadar imzalanabileceğini söyledi. Ermenilerin Karabağ'da kağıt üstünde kurduğu sözde rejimin varlıkları da 1 Ocak 2024 itibariyle son bulacak.