Dünya üzerindeki en eski orman yangınına dair kalıntılar bulundu
28.06.2022 - 10:00 | Son Güncellenme:
430 milyon yıl önce yeryüzünde yalnızca birkaç bitkinin bulunduğu dönemde yükselen alevler, 8 metreye kadar uzayabilen dev mantar ormanını küle çevirdi.
Dünya üzerindeki en eski orman yangınına dair kalıntılar Galler'in güneyinde tespit edildi. Keşif, çok çok yaşlı bir çamur taşının içinde kömürleşmiş kalıntıların bulunması ile gerçekleşti.
Eski derken de 430 milyon yıl öncesinden, Dünya tarihindeki Silüryen Dönem'den bahsediyoruz.
O dönemde ancak birkaç öncü bitki toprak üzerine çıkmayı başarmıştı. Peki tutuşan ve kömürleşen şey neydi? Bunun büyük bir ihtimalle dev mantarlardan oluşan bir orman olduğu düşünülüyor.
Paleobotanikçi Ian Glasspool, "Silüryen Dönem'deki bitki örtüsü bugünkünden çok farklıydı" diyerek açıklıyor:
"Bu dönemde odunsu bitkiler henüz oluşmamıştı. Bitki örtüsünün büyük kısmı oldukça kısaydı. Ama bu dönemde bir dev vardı ki kalan her bitkiyi cüce gösteriyordu. Prototaksit isimli gizemli bir fosildi bu… 8 metreye kadar uzayabildikleri gibi, genişlikleri de 1 metre civarındaydı. Bu dev mantar, yukarıya doğru uzanıyordu."
BBC'ye konuşan Glasspool, bu mantarların ağırlığının 10 tona çıkabildiğini de söyledi.
Glasspool'a göre, bu esrarengiz organizmalar tutuştu ve kömürleşmiş kalıntıları geride bıraktı.
Keşfin yapıldığı çamurtaşı, Galler'in başkenti Cardiff'in dışındaki Rumney'de yer altından çıkarıldı.
Yangın kalıntılarının, bugün artık Britanya Adaları olarak bilinen kara parçaları Güney Yarımküre'deyken yere düştüğü düşünülüyor.
Bulunan kalıntı, deniz kenarında bir oluşumun izlerini taşıyor. Bu da kalıntıların denizle buluştuğu anlamına geliyor. Bu da kendi içinde yangının büyüklüğü konusunda açıklayıcı izler taşıyor. Prototaksit yangının izlerinin denize taşan kalıntılarda yer almasının yangının büyüklüğü konusunda işaret verdiği değerlendiriliyor.
Benzer bir yangına dair izler Polonya'nın Kielce bölgesinde de bulundu.
İkisi beraber değerlendirildiğinde Dünya üzerindeki en eski yangına ait tarih 10 milyon yıl geriye gidiyor.
Bilim insanları Silüryen Dönem'de Dünya'da bulunan oksijen seviyesine ilişkin de tahminler yapıyor.
Bugün havada yüzde 21 oranında oksijen yer alıyor. Ancak erken dönemde bu çok daha az bir miktardaydı.
Paleobotanikçi Ian Glasspool "Yangınların oluşabilmesi için üç şeye ihtiyaç var: yanıcı madde, tutuşturacak bir etken (bu örnekte büyük ihtimalle yıldırım) ve atmosferde en az yüzde 16 oranında oksijen" diyor.
Glasspool bu gibi keşiflerle zaman içinde atmosferdeki oksijenin nasıl geliştiğini de verilendirebildiklerini söylüyor.
Kaynak: BBC Türkçe
