‘Çözüm için yol yarılandı’

Ermenistan Dışişleri Bakanı Eduard Nalbantyan, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün Erivan’ı ziyaret ederek büyük bir olgunluk gösterdiğini, iki ülkenin sorunlarının çözümünde yolu yarıladığını söyledi.
Aralarında Milliyet muhabirinin de bulunduğu yabancı gazetecilerle görüşen Nalbantyan, ”Gül’ün gelişi büyük, çok önemli bir olaydı, manşetlerde yer aldı. Gül’ün başkanımız Sarkisyan’ın davetini kabul etmesi çok olgun bir davranıştı. Türklerle Ermeniler diplomasiye yeni bir kavram kazandırdı. Eskiden ‘ping pong diplomasisi’ vardı, şimdi ‘futbol diplomasisi’nden söz ediliyor” dedi. Ermeni bakan, soruları şöyle yanıtladı:

Gül’ün ziyareti geride ne bıraktı?
Elbette, amacın sadece futbol maçı seyretmek olmadığını herkes biliyordu. Amaç aramızdaki sorunları çözecek bir ortam yaratmaktı. Türk Dışişleri Bakanı Ali Babacan’la hemen o gece görüşmelere başladık ve 2.5 saat görüştük. Babacan çok pragmatik, çok açık, çok kararlı bir kişi.

Türkiye ile ilişkileri normalleştirmekten ne anlıyorsunuz?
Diplomatik ilişki kurulmasını ve ortak sınırın açılmasını anlıyoruz. Sorunları çözmekte kararlıyız. Eğer iki dışişleri bakanı baş başa bu kadar uzun süre görüşüyorsa ciddi ilerleme sağlanmış demektir. Zaten iki ülkede kamuoyunun yüzde 70-80’i Gül’ün ziyaretini destekledi. Gerçi iki tarafta da değişime karşı çıkan bazı eski kafalılar da var.

Türkiye’nin soykırımı kabul etmesi sizin için bir önkoşul mu?
Dışarıdan bakanlara şaşırtıcı gelebilir ama böyle bir önkoşulumuz yok. Bence bu Türk tarafının kafasında yarattığı bir tabu. İlişkiler normalleşince o konuyu da konuşacağız. Çünkü, ne şimdi ne de gelecekte hiçbir Ermeni yönetimi soykırımı reddetmez.

Toprak talebiniz var mı?
Ermenistan’ın Türkiye’den toprak talebinin olduğunu hiç duydunuz mu?

New York’ta Türk, Ermeni ve Azeri dışişleri bakanlarının üçlü görüşmesinden söz ediliyor?
Ben üçlü görüşmeye karşı değilim. Türkiye Karabağ sorununun çözümünde yardımcı olabilir. Ama her şey Minsk Grubu çatısı altında olmalı.

Türk-Ermeni ilişkilerinin düzelmesinin Moskova’yı rahatsız edeceği söyleniyor?..
Bu değerlendirmelerin neye dayandığını anlamıyorum. Sınır açılınca Rusya da demiryolunu kullanmaya başlayacak. Türk-Ermeni ilişkilerinin gelişmesi bölge istikrarına, güvenliğine katkıda bulunur. Hatta Türk gazeteleri sınırın açılması halinde ticaret hacminin bir milyar doları bulabileceğini yazıyor.

Karabağ’da çözüm yakın mı?
Barış görüşmelerinde çok ciddi ilerleme sağladık. Sadece siyasi irade gerekiyor. Azerbaycan lideri Aliyev’in son açıklamasında ilk kez güç kullanmaktan söz etmemesi çok olumlu. Ama Azeri kamuoyunun yüzde 35’inin Karabağ için savaştan yana olması da bir o kadar ürkütücü.

‘Türkiye tehdit ama...’
Kâğıt üzerinde Azerbaycan’la hâlâ savaş halinde olan Ermenistan’ın askeri doktrininde “dış tehdit”ler arasında Türkiye de yer alıyor.
Ermenistan Savunma Bakanı Seyran Oganyan, yabancı gazetecilerle görüşmesinde Azerbaycan’ı sürekli silahlanmakla suçladı.
Oganyan, Milliyet’in sorusu üzerine, askeri doktrinde Ermenistan’a yönelik tehdit oluşturan ülkeler arasında Türkiye’nin de bulunduğunu söyledi.
Oganyan, ”Ancak Türk Cumhurbaşkanı Gül’ün Erivan’a gelmesi ilişkilerimizin normalleşmesinin yolunu açtı. Yani Türkiye’nin bizim için tehdit oluşturması değişebilecek bir durum” dedi.
Ermeni Bakan, NATO’ya üye olmayı düşünmediklerini, Rus askerlerinin ülkedeki varlığını düzenleyen anlaşmada süre sınırlamasının bulunmadığını söyledi.

Erivan notları:
Manukyan’ın şatosu!
Erivan sokaklarında rast gele yapılan ankette Türkiye ile ilişkilerin geliştirilmesine karşı olan hemen hemen hiç kimse çıkmadı. Anna ve Tara adındaki genç kızlar, ”Gül’ün gelmesini çok normal karşılıyoruz” dedi. Bir başka genç kız ise, ”Türkiye ile aramız neden kötü olsun? Sınır açılmalı. Bu bizim geleceğimiz için çok önemli” diye konuştu.
Erivan’daki futbolseverler iki ülke milli takımları arasında oynanacak rövanş karşılaşmasından umutsuz. Bir Ermeni ”Türkiye tartışmasız favori”, bir başkası “Dostluk kazansın” dedi.
Moskova’dan Erivan’a gelen yabancı gazeteciler arasında BBC’nin Azerice servisinde görevli Eldar İsmailzade de var. Ermeniler uzun süre sonra ülkeye gelen ilk Azeri gazeteciye tepki göstermedi ama Karabağ’ın kesinlikle Ermeni toprağı olduğunu söyledi.
5-6 yıl öncesine göre Erivan’da büyük değişim var. Sokaklarda havalı sürat denemeleri yapan lüks arabalar, yaya geçidini görünce gaza daha bir hırslı basıyor!
Rusya’da sonradan görme zenginlere kısaca “Yeni Rus”, Ermenistan’da ise “Yeni Ermeni”deniliyor. İşte “Yeni Ermeni”lerden biri olan Sergey Manukyan’ın şehrin dış kesimlerinde şato benzeri lüks ötesi bir evi var ki, görenlere parmak ısırtıyor.
Erivan ne kadar değişse de Bakü ve Tiflis’in gerisinde kalmış. Bunun nedeni abluka altındaki Ermeni ekonomisinin bir türlü sıçrama yapamaması.