06.03.2023 - 09:39 | Son Güncellenme:
Milliyet.com.tr
Yaklaşık 7 milyon insanın yaşadığı Orta Amerika ülkesi El Salvador, Latin Amerika ülkeleri arasında en yüksek cinayet oranına sahip. El Salvador'da 25 Şubat 2023 tarihinde hiç kimse öldürülmedi. Çetelere karşı savaş açtığını ilan eden El Salvador lideri Nayib Bukele, sosyal medya hesabından "25 Şubat gününü tüm ülkede sıfır cinayetle kapattığımızı doğrulayabiliriz. Tanrı'ya şükür" mesajını paylaştı.
Koronavirüsün dünyayı kasıp kavurduğu günlerde El Salvador'da bir günde 22 kişi öldürüldü. Nayib Bukele, Nisan 2020'de mahkumlara bir günlük hücre cezası verdi. Yüzlerce mahkum soyuldu, üzerlerinde yalnızca iç çamaşırı vardı. Tek sıra halinde oturan mahkumların bazıları, koronavirüs korkusundan maske takıyordu. Dünyada sansasyon yaratan görüntülerin bir benzeri, iki yıl sonra tekrarlandı. Mart 2022'de Cuma, Cumartesi ve Pazar günleri 87 cinayet işlenince sokaklarda insan avı başlatıldı.
Gözaltına alınan çete şüphelileri yine üstlerinde yalnızca iç çamaşırlarıyla hapishanelere götürüldü. Bir kez daha 'acil durum' ilan eden Nayib Bukele, hapishaneleri giriş çıkışa kapattı, cezaevindeki çete üyelerine iki günde bir yemek verilmesini emretti. El Salvador, on yıllardır çete savaşlarının bitmediği bir ülke.
Suça karşı savaş' yürüttüğünü söyleyen El Salvador lideri Bukele, yakalanan çete üyelerini tutmak için Kuzey ve Güney Amerika'nın en büyük hapishanesini inşa etmeye girişti. Uluslararası haber ajansı Agence France-Presse (AFP), 40 bin mahkum kapasiteli mega hapishaneye ilk suçluların nakledildiğini bildiriyor.
Mega hapishane'de hapishanede 1970'lerde ABD'nin Los Angeles'ta kurulan ve şeytana taptığı bilinen Mara Salvatrucha çetesinin de olduğu öğrenildi. Çetenin dünya çapında 80.000'e kadar üyesi olduğu ve yalnızca Amerika Birleşik Devletleri'nde 10.000'e kadar aktif faaliyette üyesi olduğu düşünülüyor. Çete, üyeleri 1990'ların başında Los Angeles'tan sınır dışı edildikten sonra El Salvador'da bir merkez kurdu. Mara Salvatrucha, insan ticareti, şantaj, cinayet, kara para aklama, adam kaçırma, soygun, yasadışı göçmenlik, darp ve fuhuş dahil olmak üzere dünya çapında çeşitli yasadışı girişimler yoluyla para kazanıyor.
Tüm bu gelişmeler yaşanırken bölgeden yeni bilgiler gelmeye devam ediyor. Son olarak hapishanede MS-13 ve Calle 18 sayılarının arttığı bildirildi. İki rakip çetenin her an birbirine karşı saldırıya geçebileceği İngiliz basını tarafından yazıldı. MS-13'ün dünya genelinde 50 bin ila 70 bin üyesi olduğu belirtilirken Calle-18'in ise yaklaşık 70 bin üyesi olduğu aktarıldı.
İki çete, uzun yıllardır Orta Amerika'nın en güçlüsü olmak için yarıştı. Defalarca aralarında savaşıp bölgelerini genişletmeye çalıştı. 2015 yılında kayıtlara geçen olay ise çetelerin vahşiliğini gözler önüne serdi. Bir adam, çetelere ödemediği 1 dolarlık haraç yüzünden sokak ortasında kurşuna dizildi.
Her iki çetenin ise Meksika'nın en büyük karteli olan El Chapo'nun liderliğini üstlendiği Sinao ile bağlantısı bulunuyor. İki çete de kan davalarına çok önem veriyor. Kurbanlarını genelde toplu alanlarda öldüren çeteler, hedef gözetmeksizin yaptıkları saldırılarda sivilleri de katlediyor.
Calle-18, son yıllarda reşit olmayan çocukları çeteye alarak resmen bir 'çocuk ordusu' kurdu. Çetenin önde gelen üyeleri pis işleri bu çocuklara yaptırdı ve skandallardan ceza almadı. Calle-18'in bu hamlesi karşısında MS-13 üyeleri acımasızlıklarını saklamadı. Çocuk üyeleri öldürmekten rahatsız olmayan çete üyeleri son yıllarda 15-16 yaşındaki çocukları acımasızca öldürdü. El Salvador hükümeti ise ortaya çıkan cinayetlerle başa çıkmakta zorlandı.
2015 yılında ülkede günlük cinayet oranı 18,2 idi. Hapishanenin ağır koşullarında ise iki çetenin ne yapacağı merak konusu. 15.000 voltluk çitlerle korunan 16 metrelik duvarların içinde mahkumlar, en ktöü şartlarda yaşıyor, dövülüyor ve çeşitli insan hakları ihlaline uğruyor. Bütün iletişim ağlarının kesildiği hapishanede mahkumlar sadece davalarına katılmak için internete bağlanabiliyor.
Öte yandan mahkumların ihtiyaçlarını karşılamaları için kurulan kantinin fiyatları da ortaya çıktı. Her şeyin fahiş fiyata satıldığı kantinde bir kutu kolanın 10 dolar yani 200 lira olduğu belirtildi. Ortalama kazancın 170 dolar olduğu El Salvador'da bu fiyat oldukça pahalı.
İngiliz DailyMail gazetesinin haberinde birçok mahkumun ise sırf çete üyelerine benzediği için hapishaneye düştüğü belirtildi. Korkunç iddianın devamında ise hapishanede şimdiden 100 kişinin öldüğü aktarıldı.
Konuyla ilgili bir açıklama da Uluslararası Af Örgütü'nün Orta Amerika araştırmacısı Irene Cueller'den geldi. Cueller hapishanede insani şartların olmadığını söyledi ve şöyle dedi:
Şubat ortasında açılan 'Mega hapishane' ülkenin güvenlik stratejisinin kilit bir parçası olarak sunuldu. Hükümetin bu planını gözden geçirmesi gerekiyor. İçeride insan haklarına dair hiçbir şey yok.