Bir devir kapandı

NEVSAL ELEVLİ LONDRA - İngiltere Kraliçesi II. Elizabeth dün hayata gözlerini yumdu. 70 yıllık hükümdarlığın ardından ülkede bir devir kapandı. Buckingham Sarayı’nın dün sabah sağlık durumunun “endişe verici” olduğunu duyurduğu 96 yaşındaki Kraliçe’nin hayatını kaybettiği açıklaması İngiltere’yi yasa boğdu.

Sabah yapılan alışılmadık açıklamanın ardından ülkede bir endişe durumu hakim oldu. Yapılan sağlık kontrollerinin ardından Kraliçe Elizabeth’in bulunduğu Balmoral Kalesi’nde tıbbi gözetim altına alındığı açıklandı. Bu açıklama endişe yaratırken, Kraliyet ailesinin birer birer Balmoral’a doğru yola çıktığı haberlerinin gelmesiyle Kraliçe’nin sağlık durumu hakkındaki soru işaretleri daha da büyüdü.

Buckingham Sarayı, saray önünde gerçekleşecek geleneksel muhafız değişimini de iptal etti ve konuyla ilgili bir duyuru asıldı. BBC’nin yayın akışını değiştirerek haberi vermesi de ciddi bir gelişme olduğunu gösteren bir hareket olarak yorumlandı.

Halk gözyaşlarına boğuldu

Akşam saatlerinde ise üzücü haber duyuruldu; Buckingham Sarayı, “Kraliçe bu öğleden sonra Balmoral’da huzur içinde öldü. Kral ve Kraliçe Eş bu akşam Balmoral’da kalacak ve yarın Londra’ya dönecek” açıklamasını yaptı. BBC ekranlarında Kraliçe 2. Elizabeth’in ölümünü duyuran haberin verilmesinin ardından Kraliçe’nin fotoğrafları eşliğinde ulusal marş çalındı. Kraliçe’nin çok sevdiği Balmoral’da hayatını kaybetmiş olması dikkat çekti. 

Kraliçe’nin ölümü ve hazırlıklar “Londra Köprüsü Operasyonu” olarak adlandırılıyordu. Bununla birlikte Kraliçe’nin İskoçya’da hayatını kaybetme ihtimaline dair planlar ise “Unicorn Operasyonu” olarak adlandırılmıştı. Dün bu ihtimal gerçekleşti ve plan uygulamaya konuldu. Londra’da Buckingham Sarayı önünde toplanan halk, Kraliçe’nin ölüm haberinin duyulmasıyla gözyaşlarına boğuldu. Saray önünde dalgalanan Birleşik Krallık bayrağı yerel saatle 18:30’da yarıya indirildi. Elizabeth’in naaşının bugün başkent Londra’ya götürüleceği belirtildi.

Tüm aile geldi

Uzun süredir sağlık sorunları yaşadığı bilinen 96 yaşındaki Kraliçe Elizabeth’i ziyaret eden aile üyeleri arasında başta Kraliçe’nin 4 çocuğu, Prens Andrew, Prens Edward, Prenses Anne ve Prens Charles yer almıştı. Diğer Kraliyet ailesi üyeleri arasında ise Cambridge Düşesi Kate Middleton ve çocukları Prens George, Prenses Charlotte ve Prens Louis, Cornwall Düşesi Camilla’nın Balmoral Kalesi’ne geldiği bildirilmişti. Kraliçe’nin torunları Cambridge Dükü Prens William ve Sussex Dükü Prens Harry’nin ise Balmoral’a doğru yola çıktıkları belirtilmişti.

Görevi her zaman önce geldi

Çok sevdiği İskoçya’daki Balmoral Kalesi’nde 96 yaşında hayatını kaybeden İngiltere tarihinin “en uzun süre tahtta kalan monarkı” olan Kraliçe 2. Elizabeth, 70 yıllık görev süresi boyunca 15 İngiltere başbakanı gördü. Daha iki gün önce yeni başbakan Liz Truss’ı kabul eden Elizabeth, dün de Kanada’daki olaylar için Kanada Başbakanı Justin Trudeau’ya iyi dileklerini iletmişti. Kraliçe Elizabeth alçak gönüllü ve halkına düşkündü. Kendisiyle ünlü Ascot at yarışlarında bir kaç kez bir araya gelmiştik.

Henüz 25 yaşında tahta geçti

Kraliçe Elizabeth, 6 Şubat 1952’de babası Kral George’un ölümüyle henüz 25 yaşındayken tahta geçti. Aslında Elizabeth’in amcası Kral Edward ve ailesinin tahtta hakkı bulunuyordu. Ancak Kral Edward’ın daha önce evlilik yapan ABD’li Wallis Simpson ile evlenebilmek için tahttan çekilmesinin ardından kardeşi George’un tacı devralmasıyla hükümdar ailesi el değiştirmiş oldu. Babasının ardından 70 yıl tahtta kalan Elizabeth, saltanatı boyunca Sir Winston Churchill’den Liz Truss’a kadar 15 İngiltere başbakanı, 14 de ABD başkanı gördü. Kraliçe hayatı boyunca 2’nci Dünya Savaşı, Süveyş Krizi, Sovyetler Birliği’nin çöküşü, Soğuk Savaş dönemi, 30 yıl süren Kuzey İrlanda sorunları ve son olarak Ukrayna Savaşı gibi pek çok olaya tanık olurken, saltanatı süresince Birleşik Krallığı oluşturan İngiliz Milletler Topluluğu üyelerinden bazılarının hükümdarlığı altından çıkmasına da şahit oldu.

Aile skandallarıyla uğraştı

Kraliçe Elizabeth, hayatı boyunca aile skandallarını yönetmesiyle de gündeme geldi. Kraliçe ilk olarak, Kraliyet üyelerinin boşanmış bir kişiyle evlenmesinin yasak olmasına rağmen 1953’te kardeşi Prenses Margaret’in Albay Peter Townsend ile evlenmek istemesi nedeniyle zor günler geçirdi. Bu evlilik Kraliçe’nin talebiyle gerçekleşmezken, Prens Charles’ın 1997’de ölen eşi Prenses Diana’yı şu anda evli olduğu Düşes Camilla ile aldattığı iddiası büyük bir skandal olarak tarihe geçti. Düşes Camilla, Prens Charles ile 2005’te evlendiğinde Diana’nın anısı nedeniyle hiçbir zaman konsort Kraliçe olamayacağı açıklanırken, öleceği günün yaklaştığını hisseden Elizabeth şubat ayında “Charles’ın kral olması halinde eşi Camilla’nın ‘Kraliçe’ olmasını istediğini” duyurarak unvan tartışmasına son noktayı koydu. Kraliçe, 2020’de torunu Prens Harry’nin eşi Meghan Markle ile Kraliyet ailesinden ayrılarak ABD’ye taşınma kararıyla sarsılmıştı. Prens Harry ile Markle, ABD’li televizyoncu Oprah Winfrey’e verdikleri röportajda Kraliyet ailesinin kendilerine ırkçı ve adaletsiz davrandığını iddia etmişti. Bu açıklamalara rağmen torununa zeytin dalı uzatan Kraliçe, Platin Jübile kutlamalarına katılması için Harry’yi ailesiyle davet etmişti. Kraliçe Elizabeth son olarak, en sevdiği çocuğu olarak anılan Prens Andrew’un cinsel taciz skandalına karışmasının ardından onun askeri unvanlarını ve Kraliyet himayelerini geri almıştı.

Son fotoğrafı Truss ile

Kraliçe Elizabeth’in sağlık durumu 74 yıllık eşi Prens Philip’in geçtiğimiz yıl nisan ayında hayatını kaybetmesinin ardından hızla kötüleşmişti. Bu yıl haziran ayında Elizabeth’in tahttaki 70’inci yılı “Platin Jübile” etkinlikleriyle kutlanırken, Kraliçe’nin bu organizasyonlardan bazılarına sağlık sorunları gerekçesiyle katılamaması endişelere neden olmuştu. Şubat ayında yakalandığı Kovid-19’un kendisini bitkin bıraktığını belirten Kraliçe, doktor tavsiyesiyle 3 aylık bir dinlenme sürecine girdikten sonra kamuoyunun karşısına bastonla çıkmaya başlamıştı. Mayıs ayında Parlamento’nun yeni yasama yılı açılış törenine 59 yıl sonra ilk kez sağlık sorunları nedeniyle katılamayan Elizabeth, daha sonra da pek çok programını iptal etmeye başlamıştı. Kraliçe, geçen salı günü başbakanlık görevine atanmak için Balmoral Kalesi’nde huzuruna çıkan Liz Truss ile görüşmesinden yayınlanan fotoğrafla en son olarak kamuoyunun karşısına çıkmıştı. Ancak sağlığı kötü olsa bile Kraliçe, devlet başkanı olarak her gün kendisine gönderilen politika belgelerini, Dışişleri Bakanlığı belgelerini, mektupları ve diğer devlet belgelerini okuyarak imzalıyordu.

Kraliçe, eşi Philip’in ölümünden sonra oldukça sarsılmıştı. Buna rağmen görevlerini hiç ihmal etmedi. Her zaman görevlerine öncelik tanıdı. Hatta kız kardeşi Margaret için bile değişikliğe gitmedi ve Margaret sevdiği ile evlenemediği için ömür boyu mutsuz oldu.

Jübile kutlamalarından önce Prens Charles’ın tahta geçeceğini açıklamıştı. Camilla’nın da Kraliçe (Konsort) olmasını istediğini belirterek “Bana verdiğiniz desteği ve sevgiyi ikisine de vereceğinize inanıyorum” demişti. Her ne kadar Camilla’nın kraliçe olması fikri halkı ikiye bölse de, mevcut durumda halkın buna oldukça olumlu baktığı görülüyor. Camilla da zaten her zaman kraliyete verdiği destek ve çalışmalarıyla dikkat çekiyor.

O artık Kral 3. Charles

Ölüm haberinin ardından İngiltere’nin yeni hükümdarı, Kraliçe II. Elizabeth’in 74 yaşındaki oğlu Galler Prensi Charles oldu. Bundan sonra Kral 3. Charles olarak anılacak olan Charles’ın eşi Cornwall Düşesi Camilla ise ‘kraliçe’ oldu. Charles’ın Kral tacını takabilmesi için bazı aşamaların geçilmesi gerekiyor. İlk 24 saat içinde Charles, Kral ilan edilecek. Bu ilk tören St James’s Sarayı’nda Katılım Konseyi önünde gerçekleşecek. Charles’ın taç giyme töreninin ise yakın zamanda yapılması beklenmiyor. Son 900 yıldır taç giyme törenleri Westminster Kilisesi’nde yapılıyor. 1. William orada taç giyen ilk hükümdardı, Charles ise 40. olacak.

Kral 3. Charles’dan annesinin ölümün ardından yapılan açıklamada, “Sevgili annem kraliçenin ölümü benim ve ailemin tüm fertleri için en büyük üzüntü anıdır. Sevilen bir hükümdar ve çok sevilen bir annenin vefatının derin yasını tutuyoruz. Onun kaybının tüm ülkede, farklı ülkelerde ve İngiliz Milletler Topluluğu’nda ve dünyanın her yerindeki sayısız insan tarafından derinden hissedileceğini biliyorum. Bu yas ve değişim döneminde, ailem ve ben, kraliçenin bu kadar geniş çapta edindiği saygı ve derin sevgi hakkındaki bilgimizle teselli olacağız” ifadesi yer aldı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan başsağlığı mesajı

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, hayatını kaybeden İngiltere Kraliçesi 2. Elizabeth için taziye mesajı paylaştı. Erdoğan sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda “Kraliçe II. Elizabeth’in vefatını bugün üzüntüyle öğrendim. Kraliyet Ailesi ile dost ve müttefik Birleşik Krallık halkı ve hükûmetine en içten taziyelerimi sunuyorum” ifadelerini kullandı.

CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu da mesajında şu ifadelere yer verdi: “Kraliçe II. Elizabeth’in vefatını üzüntüyle öğrendim. Yaşamının son gününe kadar çalışan, nice tarih olayına ve dünyadaki değişimlere tanık olan değerli devlet insanını saygıyla anıyor, Kraliyet Ailesi ile Birleşik Krallık halkına başsağlığı diliyorum.”

Dünya liderlerinden taziye mesajları

Kraliçe 2. Elizabeth’in ölümünün ardından dünya liderleri başsağlığı mesajları paylaştı.

Papa: Derinden üzüldüm

Papa Françesko, Kraliçe 2. Elizabeth’in ölümünden “derin üzüntü” duyduğunu belirterek, Kraliçe’nin “ebedi istirahati” ve
Kral olan oğlu Charles için dualarını
sunduğunu açıkladı.

Almanya: Uzlaşma sembolüydü

Almanya Şansölyesi Olaf Scholz, mesajında Kraliçe 2. Elizabeth’i iki dünya savaşından sonra “uzlaşma sembolü” olarak niteledi. Scholz “İkinci Dünya Savaşı’nın dehşetinden sonra Alman-İngiliz uzlaşmasına olan bağlılığı unutulmayacak” ifadelerini kullandı. Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier de Kraliçe’nin 1965 yılında savaş sonrası Almanya’ya ziyaretini anımsatarak, ziyaretin “İki yıkıcı dünya savaşından sonra paha biçilemez derecede önemli bir uzlaşma sinyali” olduğunu kaydetti.

ABD: Eşsiz haysiyete sahip bir devlet kadını

ABD Başkanı Joe Biden, Beyaz Saray tarafından yayımlanan uzun ve dokunaklı mesajında, Kraliçe’yi “eşsiz haysiyete sahip bir devlet kadını” olarak tanımladı. Biden “Kraliçe 2. Elizabeth, Birleşik Krallık ile ABD arasındaki güçlü ittifakı derinleştiren, eşsiz bir haysiyet ve istikrara sahip bir devlet kadınıydı” ifadelerini kullandı, iki ülke arasındaki ilişkileri “özel kılmaya yardım ettiğini” belirtti. Biden, Beyaz Saray, tüm hükümet binaları, kışlalar ve donanma üslerinde bayrakların yarıya indirilmesi emrini verdi.

Von der Leyen: Devamlılığın ışığı

Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Kraliçe için “Avrupa ve ötesinde savaşa ve uzlaşmaya, gezegenimizin ve toplumların derin dönüşümlerine tanık oldu. Bu değişiklikler boyunca devamlılığın ışığıydı, birçok kişiye güç veren bir sakinlik ve özveri göstermeyi asla bırakmadı. Huzur içinde yatsın” ifadelerini kullandı. Von der Leyen, mesajında Kraliçe’nin kendi gözünde “bir efsane” olduğunu da ekledi.

Borrell: Kaybı tüm dünyada hissedilecek

Avrupa Birliği Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, Kraliçe’nin olağanüstü saltanatının 20. ve 21. Yüzyılın önemli olaylarını yönettiğini belirtirken, “AB, barışın ve uzlaşmanın inşasına yaptığı eşsiz katkıyı takdirle karşılıyor. Kaybı tüm dünyada hissedilecek” ifadelerini kullandı.

Trump: Büyük ve güzel bir kadın

ABD eski Başkanı Donald Trump, Kraliçe’yi “Büyük ve güzel bir bayan” olarak nitelerken, “Barışın muhteşem bir mirasıydı” dedi. Trump, Kraliçe’nin “cömert dostluğunu, büyük bilgeliğini ve harika mizah anlayışını asla unutmayacaklarını” belirterek, “Ne kadar büyük ve güzel bir kadındı, onun gibisi yoktu!” ifadelerini kullandı.

Fransa: ‘Fransa’nın dostuydu’

Fransa Cumhurbakanı Emmanuel Macron, yayınladığı taziye mesajında “Majesteleri Kraliçe II. Elizabeth, 70 yılı aşkın bir süredir İngiliz ulusunun sürekliliğini ve birliğini temsil etti. Onu, Fransa’nın bir dostu, ülkesi ve yüzyılı üzerinde kalıcı bir izlenim bırakan iyi kalpli bir Kraliçe olarak hatırlıyorum” dedi. Fransa’nın başkenti Paris’teki Eyfel Kulesi’nin ışıkları dün karartıldı.

BM’den bir dakikalık sessizlik

Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi ve Genel Kurulu, Kraliçe’ye saygılarını sunmak için bir dakikalık saygı duruşunda bulundu. BM’nin daha sonraki bir tarihte Kraliçe’nin ölümü için resmi bir tören düzenleyeceği de kaydedildi.

‘Tanrı Kral’ı korusun’

Çiçeği burnunda İngiltere Başbakanı Liz Truss, İngiltere’nin Kraliçe 2. Elizabeth sayesinde büyük bir ülke olduğunu belirterek, saltanatı devralan Kral 3. Charles’a bağlılığını sunarak, “Tanrı, Kral’ı korusun” ifadesini kullandı.

Truss, Downing Street’te yaptığı konuşmada “O, bizim en uzun süre hüküm süren hükümdarımızdı. 70 yıl boyunca böyle bir haysiyet ve zarafetle liderlik etmek olağanüstü bir başarıdır” diye konuştu. Kraliçe Elizabeth’in hem ülke içinde hem tüm dünyada sevilen ve hayranlık duyulan bir şahsiyet olduğunu vurgulayan Truss, “O, benim için kişisel bir ilham kaynağı oldu” dedi.