Akdeniz’de skandal

Almanya Doğu Akdeniz’de bir skandala imza attı. Yunan bir komutan tarafından sevk ve idaresi gerçekleştirilen İrini Harekâtı’nda görevli bir Alman fırkateyni, Türkiye’den Libya’ya gıda ve boya gibi muhtelif maddeler taşıyan kargo gemisini Doğu Akdeniz’de durdurarak, uluslararası hukuka aykırı şekilde saatlerce aradı. Edinilen bilgiye göre, Türk bandıralı Roseline-A gemisi, taşıdığı insani yardım malzemeleri ile İstanbul’dan demir alarak Libya’ya hareket etti. Gemi, önceki gece Yunanistan Deniz Kuvvetleri’nden bir komutanın sevk ve idaresinde yapılan İrini Harekatı’nda görevli “Hamburg” isimli Alman fırkateyni tarafından Mora yarımadasının güneybatısında uluslararası hukuka aykırı şekilde durduruldu.

İzin almadılar

Deniz hukukuna göre, gemilerde arama yapabilmek üzere gemiye personelin çıkması için bayrak devletinin rızasının alınması gerekiyor. Türkiye’den böyle bir izin almadan Hamburg Fırkateyni’nin personeli, Türk bandıralı gemiye helikopterden iniş yaptı. Bu durum ve Hamburg Fırkateyni’nin gemi çevresindeki hareketleri, personel tarafından cep telefonuyla anbean kaydedildi. Geminin süratini düşürterek, yolundan engelleyen askerler, “Türkiye’den izin almadan yapılanın hukuki olmadığı” yönündeki tüm ikazlara uymayarak, gemideki tüm konteynerleri açarak aradı. Sabahın ilk ışıklarına kadar süren aramanın ardından gemide insani yardım malzemesi, bisküvi gibi gıda maddeleri, boya gibi maddeler dışında bir şey olmadığını anlayan askerler gemiden ayrıldı. Yapılan aramalar da gemi personeli tarafından kayıt altına alındı.

“Hukuka aykırı”

Gemi Misrata Limanı’na doğru seyrine devam ederken, Türkiye’nin konuyla ilgili uluslararası kuruluşlar nezdinde girişimlerde bulunacağı öğrenildi. Güvenlik kaynakları dün konuya ilişkin yaptıkları değerlendirmede, İrini hareketi unsurlarının bayrak devletinin rızası olmadan gemiye çıkmasını hukuka aykırı bir davranış olarak nitelendirdi. Yaşanan skandal nedeniyle geminin saatlerce Akdeniz’de ağır deniz şartlarına maruz bırakıldığını belirten kaynaklar, olay nedeniyle açık denizlerin serbestisi ilkesinin de açık olarak ihlal edildiğini vurguladı.

Dışişleri: Protesto ediyoruz

Doğu Akdeniz’de yaşanan olaya Ankara’nın tepkisi sert oldu. Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, “Yetkisiz ve güç kullanılarak yapılan bu eylemi protesto ediyoruz” denildi. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hami Aksoy, “Kaptanın taşınan kargonun niteliğine dair beyanlarına rağmen, muğlak bir şüphe üzerine başlatılan ve gece yarısı sonrasına kadar devam eden bu müdahale, ancak ülkemizin ısrarlı itirazları üzerine sonlandırılmıştır. Silahlı personel sabaha kadar ticaret gemisinde beklemiş, sabah saat 09:38’de gemiyi terketmiştir. Silah ambargosunu ihlal etmediği görülen gemimizin ağır hava şartları altında saatlerce güzergâhından alıkonulmasını, ayrıca denetleme sırasında personele adeta suçlu muamelesi yapılmış olmasını esefle karşılıyoruz. Yetkisiz ve güç kullanılarak yapılan bu eylemi protesto ediyoruz. Bundan doğabilecek zarar ve kayıplara karşı her türlü tazminat hakkı tabiatıyla saklı olacaktır” ifadelerini kullandı. Aksoy ayrıca AB’nin İrini Harekâtı’nın tarafsızlığının ‘tartışmalı’ olduğunu ifade etti.

Ayrıca Ankara’daki Avrupa Birliği (AB) ve İtalya büyükelçileri ile Almanya Maslahatgüzarı Dışişleri Bakanlığı’na çağırılarak, İrini Operasyonu’nun Türk gemisine yönelik eylemi protesto edildi. Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, “Ticari gemimize ülkemizin açık izni olmadan çıkılması ve denetlenmesi olayı protesto edilmiş ve ilgili ülkelere Nota verilmiştir. Notamızda olayın uluslararası hukuka aykırı olduğu kayıt altına alınmıştır” denildi.

‘Modern bir korsanlık’

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, “AB’nin meşru Libya Hükümeti, NATO ve ülkemizle istişare etmeden başlattığı Irini Harekâtı, son operasyonuyla taraflı olduğunu bir kez daha tescil etmiştir. Darbeci Hafter’e gelen silah desteğini denetlemeyen, aksine meşru Libya hükümetini cezalandırmayı hedefleyen bu tartışmalı harekât çerçevesinde gerçekleştirilen bu hukuksuz müdahaleyi şiddetle kınıyorum” dedi. TBMM Başkanı Mustafa Şentop da “Bu modern bir korsanlık, eşkiyalık ve barbarlıktır. Türkiye, gerekli girişimleriyle bu uluslararası hukuksuzluğun ve edepsizliğin hesabını ivedi bir şekilde soracaktır” ifadelerini kullanırken, AK Parti Genel Başkanvekili Numan Kurtulmuş “Alman fırkateyninden yapılan korsan müdahale kabul edilemez. Uluslararası hukuka tamamen aykırı bu barbarlığa karşı her türlü yasal hakkımızı kullanmaktan çekinmeyeceğiz” değerlendirmesinde bulundu. CHP Sözcüsü Faik Öztrak da “Bu son derece vahim bir gelişmedir. Almanya ve Avrupa Birliği’nin yaptığı uluslararası hukuka aykırıdır. Türkiye’den derhal özür dilenmelidir” dedi. 

Almanya: Dört saat itiraz gelmedi

Alman Savunma Bakanlığı, olaya ilişkin açıklama yaptı. Savunma Bakanlığı Sözcüsü Christian Thiels, geminin Libya’ya uygulanan silah ambargosunu delme şüphesiyle durdurulduğunu belirtti. Sözcü, aramanın yapılabilmesi için geminin bandırasını taşıdığı ülkenin onayının gerektiği, ancak dört saat boyunca ülkeden itiraz gelmemesi durumunda bunun onay olarak kabul edildiğini ifade etti. Türkiye’nin aramanın başlamasından sonra itiraz etmesi üzerine aramanın durdurulduğunu ifade eden Thiels, gemide yasak malzeme tespit edilmediğini de belirtti. Roma’daki İrini Operasyonu Komuta Merkezi’nden yapılan açıklamada ise “Bayrak devleti, geminin incelenmesine izin vermediğini bildirdiğinde, İrini Operasyonu, gemide hiçbir yasa dışı malzeme izine rastlanmayan arama faaliyetini durdurdu” denildi.