Afganistan’da gelecek korkusu

ABD Başkanı Joe Biden’ın, Afganistan’daki ABD askerlerinin 11 Eylül 2021’e kadar tamamen geri çekileceğini açıklamasının ardından, ülkenin geleceğiyle ilgili bir belirsizlik hali ortaya çıktı. Biden’ın tüm ABD askerlerinin çekileceğini açıklaması, farklı kesimlerden farklı tepkiler aldı. Kimi analistler, asker çekme kararının geride belirsiz bir Afganistan bırakacağı görüşünü savunuyor. Sahadaki izlenim de, Taliban’ın önemli bir kısmında hüküm sürdüğü ülkenin geleceği için iç açıcı değil.

BBC’nin Afganistan’da görüştüğü Taliban üyeleri, Biden’ın açıklamasının ardından zafer ilan ederken, Afgan hükümeti ve destekçilerine karşı bir girişimden endişe ediliyor. “Savaşı kendilerinin kazandığını, ABD’nin kaybettiğini” söyleyen Taliban üyeleri, ABD’nin çekilmesinin ardından Afgan hükümetine bağlı kişilere yönelik adım atacaklarını ifade ediyor.

Afgan kadınlarsa, ABD’nin ülkeden geçilmesinin ardından Taliban’ın dönüşünden korkuyor. “The Guardian” gazetesine konuşan kadınlar, 20 yıllık kırılgan kazanımların ardından kadın eğitiminin bir kez daha tehdit edilmesinden endişe duyduklarını söyledi. Karar sonrası ülkedeki kadınların Taliban’ın kontrolü ele geçirmesi, şiddetin artması, İslami yönetime geçiş ve buna bağlı olarak eğitim gibi kazanımlarını kaybetme endişesi yaşadığı belirtildi. Birleşmiş Milletler istatistiklerine göre Afganistan’da kadınlar ve çocuklar başta olmak üzere sivillere yönelik şiddet, son yılda artmaya başladı. Ülkede Taliban kontrolündeki bölgenin durumunun da son 20 yıldır daha kötü olduğu belirtildi.

Terör tehdidi gelir

ABD istihbaratının geçen hafta yayımladığı raporda da, koalisyonun desteğini çekmesi halinde Afgan hükümetinin Taliban’a karşı mücadelede zorlanacağı ifade edildi.

ABD istihbarat kurumları El Kaide veya diğer terör gruplarının Afganistan topraklarını kullanarak ABD’ye kısa sürede bir tehdit oluşturmayacağı yönünde raporlar hazırladı. Ancak ABD Kongresi’nin Afgan Çalışma Grubu, çekilmenin ABD’ye yönelik terör tehdidini 18 ay ile 3 yıl içinde yeniden ortaya çıkarabileceğini belirtmişti. Kongre’ye sunulan “2021 ABD İstihbaratı Tehdit Değerlendirmesi Raporu”nda da Afganistan’da barış beklentilerinin düşük olduğu ve Taliban’ın savaş alanındaki kazanımlarını sürdüreceği vurgulandı.

Yardımlar sürecek

Bazı Afgan yöneticilerse barıştan umutlu. Afganistan Milli Uzlaşı Yüksek Konseyi Başkanı Abdullah Abdullah, yabancı güçlerin ülkeden çekilmesinin “Afganistan’ın iflası anlamına gelmeyeceğini” söyledi. Abdullah, çekilme sonrası uluslararası toplumun Afganistan’a yardımının süreceğini belirterek, “Taliban’ın, Afgan halkının temel arzusu olan kalıcı ve onurlu barışa uymasını bekliyoruz. Savaş yoluyla kazanabileceklerini sanıyorlarsa bu bir hata” dedi. Abdullah, Taliban’ın Doha Anlaşması’na uyarak şiddeti azaltması gerektiğini kaydetti.

Afganistan hükümeti de, güvenlik ve savunma güçlerinin mevcut tehditlere karşı Afganistan’ı savunma kapasitesine sahip olduğunu belirtiyor.

Tüm bu gelişmelerle birlikte, barış süreci kapsamında Türkiye’de düzenlenecek konferansın önemi arttı. Konferansın, Türkiye, Katar ve BM eş düzenleyiciliğinde, 24 Nisan-4 Mayıs’ta Afganistan İslam Cumhuriyeti ve Taliban temsilcileri arasında gerçekleşmesi öngörülüyor.

Blinken’den destek ziyareti

Afganistan’ın başkenti Kabil’e sürpriz ziyaret gerçekleştiren ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani ile ülkeden askerlerin çekilmesi konusunu ele aldı.

Afganistan devletinin, askerlerin çekilme sürecinde gereken desteği vereceğini ifade eden Gani, Afgan güvenlik ve savunma güçlerinin vatanlarını savunabilecek gücünün olduğunu belirtti. ABD Dışişleri Bakanı Blinken de askerlerin Afganistan’dan çekilmesinin, iki ülke arasındaki stratejik ilişkilerin zayıflaması anlamına gelmeyeceğini, ABD’nin Afganistan hükümeti ve halkına verdiği taahhüdüne bağlı kalacağını dile getirdi.