ABD’nin Batı Şeria kararına büyük tepki

ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun, Batı Şeria’da yer alan Yahudi yerleşim birimlerini artık “yasa dışı görmedikleri” yönündeki açıklaması büyük ses getirirken, dünya kamuoyunda tepkiyle karşılandı. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, “Hiçbir ülke uluslararası hukukun üstünde değildir” ifadesini kullandı. Çavuşoğlu, Twitter’dan yaptığı paylaşımda, “Hiçbir ülke uluslararası hukukun üstünde değildir. Ben yaptım oldu anlayışıyla yapılan açıklamaların da uluslararası hukuk bakımından hiçbir geçerliliği olmayacaktır” değerlendirmesinde bulundu.

Dışişleri Bakanlığı’nın yazılı açıklamasında ise, “İsrail işgali altındaki Kudüs ve Golan Tepeleri’ne yönelik hukuk dışı tasarruflarıyla tüm uluslararası toplumu karşısına alan ABD yönetiminin, bu kez Batı Şeria’daki yasa dışı yerleşim yerlerinin hukuka aykırı olmadığı iddiasında bulunması, İsrail’in yasa dışı eylemlerini meşrulaştırmaya yönelik pervasız ve hukuk tanımaz tutumunun yeni örneğidir” denildi. Açıklamada, Türkiye’nin, uluslararası toplumun sorumluluk sahibi üyeleriyle Filistin’in bağımsızlığı ve kardeş Filistin halkının meşru haklarını savunmayı sürdüreceği vurgulandı.

‘Hukuk ihlali’

Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği, BM’nin Filistin topraklarındaki Yahudi yerleşim yerlerinin “uluslararası hukukun ihlali” olduğu yönündeki duruşunda değişiklik olmadığını duyurdu.

Rusya da “Washington, aldığı kararla Ortadoğu ile ilgili uluslararası yasalar temelini bozmaya ve Filistin-İsrail ilişkilerindeki gerginliği artırmaya yönelik adımlar atıyor” ifadelerine yer verildi.

Trump ne yaptı?

Donald Trump yönetimi olarak, Barack Obama dönemindeki politikayı değiştirdiklerini belirten Pompeo, ABD’nin Batı Şeria’yla ilgili uzun yıllardır sürdürdüğü yaklaşımın, barışın sağlanmasında işe yaramadığını savunmuştu. Trump yönetimi daha önce de Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanımış, elçiliği buraya taşımıştı. Trump Golan Tepeleri’nde İsrail’in egemenliğini tanıdıklarını açıklamıştı. İsrail’in 1967’de işgal ettiği Batı Şeria’da 250’ye yakın Yahudi yerleşim birimi bulunuyor. Uluslararası hukuka göre, işgal altındaki topraklarda bulunan tüm Yahudi yerleşim birimleri yasa dışı kabul ediliyor.

ABD içinde de tepki var

ABD’li siyasetçiler ve yetkililer, Trump yönetiminin Batı Şeria kararına tepki gösterdi. ABD’de 2020’deki başkanlık seçimlerinin aday adaylarından Vermont Senatörü Bernie Sanders, “İşgal altındaki topraklardaki Yahudi yerleşimleri yasa dışıdır. Bu uluslararası hukukta ve birçok BM kararında açıkça belirtilmiştir. Donald Trump, bir kez daha ABD’yi izole etmekte ve aşırılıkçı tabanını tatmin etme uğruna diplomasiyi baltalamaktadır” ifadelerini kullandı.

ABD Kongresi’nin ilk Müslüman kadın vekillerinden Ilhan Omar da açıklamasında, Martin Luther King’in “Her şeyin sonunda, düşmanlarımızın sözlerini değil, dostlarımızın sessizliğini hatırlayacağız” sözlerine yer verdi. Omar, “Yahudi yerleşimleri uluslararası hukuku, ABD’nin on yıllardır süregelen dış politikasını ve Filistin halkınının insan haklarını ihlal etmektedir. Barış ihtimaline inanan herkes şu anda sesini yükseltmelidir” çağrısı yaptı.

Netanyahu’dan ‘kazanım’ açıklaması

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, ABD yönetiminin tartışmalara neden olan kararının ardından işgal altındaki Batı Şeria’nın güneyinde yer alan Gush Etzion Yahudi yerleşim birimini ziyaret etti. Gush Etzion’da incelemelerde bulunan Netanyahu, burada yaptığı açıklamada, Washington yönetiminin Batı Şeria’daki Yahudi yerleşim birimlerini artık yasa dışı olarak görmeme kararından dolayı ABD Başkanı Donald Trump ve Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’ya bir kez daha teşekkür etti. Trump yönetiminin aldığı kararın İsrail açısından büyük önem taşıdığını söyleyen Netanyahu, “Bugün İsrail için çok önemli. Bu kazanım (ABD’nin kararı) nesiller boyu sürecek” ifadesini kullandı.

Yıkım kararı sonrası protesto

İsrail güçleri, Batı Şeria ve Doğu Kudüs’te Filistinlilere ait 3 evi “ruhsatsız” olduğu gerekçesiyle yıkarken, Filistinli bir aileyi de kendi evlerini yıkmaya zorladı. Görgü tanıklarından alınan bilgiye göre, Batı Şeria’nın El Halil kentinde bulunan El-Arrub Mülteci Kampı’nda iki ev, İsrail askerlerince yıkıldı. İsrail askerleri, yıkım öncesi bölgeyi kordon altına alarak evin çevresine kimseyi yaklaştırmadı. Bölgede yıkıma tepki gösteren Filistinliler ile İsrail askerleri arasında arbede yaşandı. Birleşmiş Milletler İnsani Yardım Koordinasyon Ofisi (OCHA), geçen yıl İsrail yönetiminin Doğu Kudüs’te Filistinlilere ait 177 evi yıktığını duyurmuştu. Belediyeler çoğu zaman yıkım masraflarını evi yıkılan kişilerden tahsil ediyor.