ABD'de koronavirüs yardımları sona ererken milyonlarca işsizi zor bir dönem bekliyor

Brendon Humberston'ın haftalık işsizlik yardımı, aylar süren bekleyişin ardından ödenmiş, 750 dolarlık çek nefes almasını sağlamıştı.

Koronavirüs salgını başlamadan önce bir Meksika restoran zincirinde çalışan 19 yaşındaki Brendon, salgınla birlikte işinden olmuştu. Ama işsizlik yardımı sayesinde kirasını öder, alışverişini yapar, hatta biraz tasarruf yapma imkanı bulmuştu.

Şimdi bu gelirin büyük kısmını yitirecek. ABD hükümetinin koronavirüs salgını nedeniyle işsizlik yardımına ek olarak yaptığı 600 dolar haftalık ek ödeme 31 Temmuz'da son buluyor.

Brendon'ın alacağı yardım haftada 150 dolara inecek. "Oldukça korkunç. Bizim kuşak pamuk ipliğine bağlı" diyor.

Ekonomistler, koronavirüs salgınının yol açtığı ekonomik tahribata karşı 2,4 trilyon dolarlık bir harcama öngören ABD hükümetini, daha fazlasına ihtiyaç olduğu konusunda uyarmıştı.

Demokratlar 3 trilyon dolarlık yeni bir paket önerdi; ancak Cumhuriyetçiler bunu reddetti ve ek yardım paketi olup olmayacağı ve miktarına dair bir anlaşmaya varılamadı.

Brendon gibi işsizlik yardımı alan 30 milyon Amerikalının durumu bu tartışmanın aciliyetini gösteriyor.

Kongre Mart ayında işsizlik yardımına haftada 600 dolar takviye yapma kararı aldığında ortalama yardım ödemesi neredeyse üç katına çıkmış oldu. Bu yardımı alanlara, ülkedeki medyan ortalama ücret olan haftalık 975 dolara neredeyse eşdeğer bir ödeme yapılır olmuştu.

Cumhuriyetçiler ek ödemenin, işsizleri çalışmamaya teşvik ettiğini söylüyor. Şu an işsizlik yardımı alanların üçte ikisinin, çalıştıkları dönemdekinden daha fazla gelir sağladıklarını gösteren araştırmayı buna gerekçe gösteriyorlar. Zira bunların çoğu düşük ücretli işlerde çalışıyordu.

'İş yok'

Brendon, bu kaygıların temelsiz olduğunu söylüyor. Oregon eyaletinde onlarca iş başvurusu yaptığını, ama sonuç alamadığını, salgın nedeniyle işverenlerin işçi almak istemediklerini söylüyor.

"Hangi işi bulayım? İş yok, hiçbir yerde iş yok" diyor.

ABD'de işverenler Şubat ayından bu yana 15 milyon istihdama son verdi. Mayıs ve Haziran aylarında kısıtlamalar gevşetilip hükümetin ücret desteği ile işe alımlar başlamış olmasına rağmen durum böyleydi.

Hükümet desteği tükenmek üzere ve vaka sayıları artarken ikinci bir işten çıkarma dalgası baş göstermiş bulunuyor.

Geçen hafta işçi çıkaracağını açıklayan şirketler arasında LinkedIn, Nike ve Dow kimya şirketi yer alıyor. Bunlara ek olarak pek çok küçük şirket de işçi çıkarıyor.

Ekonomik risk

Uzmanlar, tüketici harcamasına dayalı ekonomilerde işsizlik yardımı ek ödemesini kesmek için iyi bir dönem olmadığı uyarısı yapıyor. Bazı ekonomistler, bu durumda ekonomik büyümenin en az yüzde 2 oranında azalacağını söylüyor.

Harvard Üniversitesi'nde ekonomist ve Peterson Uluslararası Ekonomi Enstitüsü'nde araştırmacı Karen Dynan'a göre "Bu noktada ekonominin canlanması büyük bir risk altında".

İngiltere'nin de dahil olduğu bazı ülkeler Temmuz ayında ek ekonomik önlemler ilan etti.

Profesör Dynan, ABD'de kasım ayında yapılacak başkanlık seçimleri öncesinde, işsizlik ödemeleri konusunda Kongre'nin bir tür uzlaşmaya varacağını öngörüyor. Zira Amerikan işgücünün neredeyse beşte biri işsiz durumda.

Dynan işletmelerin ve yerel yönetimlerin de desteğe ihtiyaçları olduğunu ve bu konuda daha fazla adım atılması gerektiğini söylüyor.

İşsizlik yardımına başvuranların ve gönüllü kuruluşlardan gıda yardımı alanların sayısı artıyor. Salgın nedeniyle geliri azalıp da kira ödeyemeyenlerin evden çıkarılmasını yasaklayan uygulama da yakında sona ereceği için evsiz kalacakların sayısında da büyük bir artış bekleniyor.

İşsizlik yardımı başvurularına yardımcı olan bir Facebook grubunu yöneten Courtney Henley, ek yardımların sonu yaklaşırken insanların "büyük bir panik" yaşadığını söylüyor.

New York'ta etkinlik organizatörlüğü yapan Henley de salgından beri bu yardımı alıyor. Dijital toplantı organizatörlüğünü kapsayacak şekilde yeni bir iş örgütlenmesi yapmaya çalışan Henley, müşterilerinin küçük işletmeler olduğunu ve onların da salgından olumsuz etkilendiğini söylüyor.

"Daha önce yaptığım şeylerin çoğunu şimdi yapamaz haldeyim. İşsizlik yardımı ek ödemesi kalktığında faturalarımı ödeyemem" diyor.

Ekonominin durumu konusunda Cumhuriyetçilerin "gerçekçi" olmadığını söyleyen Henley, "Ekonomi tam olarak açılmadı. İnsanlar hala iyileşme döneminde. Hükümetin Amerikan işçilerini açlığa terk etmeyeceğini ümit ediyoruz" diyor.

Kaynak: BBC Türkçe