AB ve ABD seçimleri

Avrupa Birliği’nde (AB) tatil rehaveti devam ederken, yılın ikinci yarısına yönelik çalışmalar başladı bile. Dış politikada Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) Kasım ayında düzenlenecek olan seçimlere odaklanmış olan AB, iç politikada da yeni nesil koronavirüsün ikinci dalgasıyla karşı karşıya kalması halinde sergilemesi gereken tutumu şekillendirmeye çalışıyor.

Brüksel’de ABD seçimlerinde Demokratların adayı Joe Biden’in kazanma ihtimalinin yüksek olduğu düşünülüyor. Bu çerçevede ABD-AB ilişkilerinin nasıl şekilleneceği de şimdiden tartışılıyor.

Umulanın aksine ABD’deki yönetim değişikliğinin esasta fazla bir değişikliğine neden olması beklenmiyor. Nitekim Başkan Donald Trump’ın NATO’nun Avrupalı müttefiklerinden talep ettiği külfet paylaşımı yeni bir unsur değil. Savunma alanında Avrupa’nın payına düşeni yapması eski Başkanlar Jimmy Carter, Ronald Reagan, Bill Clinton, hatta koltuğu Trump’a terk etmeden önce Barack Obama’nın da dile getirdiği bir konuydu. Joe Biden’ın Beyaz Saray’ın yeni kiracısı olmasıyla ABD’nin bu konudaki politikasında bir değişiklik beklememek gerekiyor. Ancak kuşkusuz usül açısından Biden’ın bu konuyu biraz daha nezaketle, diplomatik teamüller içerisinde dile getirmesi beklenebilir.

AB’nin yakından takip ettiği bir diğer konu ise İran’ın nükleer zenginleştirme programına son veren anlaşma. Trump bu anlaşmadan tek taraflı olarak çekildi. Oysa anlaşma Obama döneminde yapılmıştı. Joe Biden da ‘başkan yardımcısı’ sıfatıyla bu anlaşmaya destek vermişti. Dolayısıyla ABD’nin İran’ın nükleer zenginleştirme programına son veren anlaşmaya yeniden katılıp katılmayacağı da kuşkusuz önem arz eden bir konu ve cevabı Brüksel’de çok merak ediliyor. Biden’ın Suriye veya Libya konusunda Trump’dan farklı bir politika izlemesi beklenmiyor.

Trump’ın çekildiği anlaşmalardan ‘Orta Menzilli Füze Anlaşması’ artık geçerliliğini yitirdi. ABD’nin ‘Açık Semalar Anlaşması’na da dönme ihtiyacı yok. Ancak Biden yönetiminde ABD’nin çevre konularını kapsayan ‘Paris Anlaşması’na yeniden taraf olup olmayacağı da AB tarafından merak edilen konular arasında yer alıyor. Biden iktidarının ABD’nin Afrika’dan askeri açıdan çekilme sürecini yavaşlatmayacağını düşünen AB, Washington yönetiminin Almanya’daki askeri varlığını azaltmaya yönelik olarak süreci yavaşlatabileceğini hatta durdurabileceğini düşünmüyor değil. Oysa Pentagon’daki askeri yetkililer ile Avrupa Müttefik Kuvvetler Başkomutanlığı’ndaki plan prensip sorumluları, Soğuk Savaş’ın sona ermesi ve NATO ile AB’nin genişleme politikaları sayesinde Almanya’nın artık kriz bölgelerine kanat ve cephe ülke olmaktan çıktığını hatırlatarak NATO’nun merkezinin Doğu’ya kaydığını ifade ediyorlar. Bu çerçevede ABD’nin Avrupa’daki askeri varlığının da aynı şekilde doğuya kaymasının doğal bir yeniden yapılanma olduğunu ifade eden askeri yetkililer, ABD’nin Almanya’daki stratejik varlığının devam edeceğini hatırlatıyorlar.

Biden yönetiminin Çin ve Güney Doğu Asya politikası da yine Brüksel’de merak konusu. AB, Japonya ve Pasifik ülkeleriyle işbirliğine yönelik olarak Trump döneminde başlatılan ikili anlaşmaların devam edip etmeyeceğinin Biden yönetiminin Güney Doğu Asta politikasına endeksli olacağı kanısında.

Sonuç olarak Joe Biden’in ABD Başkanı olarak seçilmesi, Washington-Brüksel ekseninde son dönemde yaşanan gerginliklerin azalmasına neden olacak. Beklentilerin daha gerçekçi ve politikaların öngörülebilir olmasını sağlayacak. Ancak ABD’nin devlet politikalarından sapmasına veya büyük eksen değişikliğine neden olmayacak.

AB’de liderler tatillerini ülkelerinde geçirdiler

Avrupa Birliği’ne üye ülkelerde geleneksel olarak liderler yaz tatilini fırsat bilip ülkelerinden biraz uzak bir diyarda dinlenmeye çekilirler. Yeni nesil koronavirüsden dolayı liderler bu sene ülkelerinde kaldılar veya komşu ülkelere seyahat etmekle yetindiler. Örneğin her sene yaz tatilini ABD’de geçiren Hollanda Başbakanı Mark Rutte bu sene ülkesinde kalmayı tercih etti.

Avrupa Birliği Konseyi Başkanı Charles Michel ise Brüksel’i terk ederek yaz tatilini Fransa’nın güneyinde geçirmeyi tercih etti. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron tatilini ülkesinde bulunan yaz malikânesi Bregançon kalesinde sürdürürken, Bulgaristan, Hırvatistan, Belçika Başbakanları da başkentlerini pek terk edemediler.

Yaz tatilinin sıcak gündemi ve sıcak günlerinde ülkelerinde kalan liderler, Kovid-19 krizi devam ettikçe dümenin başında olduklarını hissettirmeyi tercih ettiler. Bu sayede yönettikleri ülkenin gündeminden düşmeyen liderler Lübnan’ın başkenti Beyrut’daki patlamadan, Belarus’daki Cumhurbaşkanlığı seçimlerine kadar dış politika gündemine doğrudan hakim olabildiler. İç politikada da gündem Kovid-19, artan vakalar ve ikinci dalga tehlikesi ile geçti.

Bu çerçevede liderler için yaz dönemi tatil sayılır mı bilinmez, ancak yaz sonrası AB liderlerini ABD seçimlerinden Almanya seçimlerine kadar sıcak bir gündemin beklediği kesin. Olası ekonomik çalkantılar da cabası.

Macron tatilini yaz malikânesi Bregançon kalesinden geçirirken, burada Angela Merkel’i de kabul etti.