745 yıl sonra yer aynı, amaç farklı! Irak'taki Moğolların ardındaki 4 çarpıcı gerçek
20.12.2022 - 07:01 | Son Güncellenme:
Çöllerdeki 40 derecelik sıcaklık yüzünden oldukça zorlanıyorlardı. Tam 745 yıl sonra yine aynı topraklardaydılar. Bir önceki ziyaretlerinin aksine bu defa savaşmak için değil, 'barış' için gelmişlerdi. Irak'ın 2000'li yılların başındaki işgalinde tarih bir kez daha tekrarlanıyor ancak bu kez her şey 180 derece farklı şekilde ilerliyordu. İşte Irak'taki Moğol kuvvetlerine dair şaşırtan 4 çarpıcı gerçek.
Derleyen: Oğuzcan Atış / Milliyet.com.tr - İnsanlık tarihi kadar eski Orta Doğu, tarihi ve stratejik özelliğiyle dünya sahnesinde önemli bir yer tutarken bugüne kadar bu coğrafyada yaşanan birçok savaş bölgeyi adeta kan gölüne çevirdi. Takvimler 2003'ü gösterdiğinde Orta Doğu bir kez daha savaşın dehşetini en derinden hissetti. ABD liderliğinde oluşturulan uluslararası koalisyon, 1990-1991 yılındaki Biricini Körfez Savaşı'nda ağır bir yenilgi alan Saddam Hüseyin'i devirmek için harekete geçti ve "Irak'ı özgürleştirme operasyonu" olarak adlandırılan işgal sonucunda ABD'nin 43'üncü Başkanı George Walker Bush, ABD'nin 41'inci Başkanı olan babası George Herbert Walker Bush’un başlattığı 'işi' bitirerek Saddam iktidarının tabutuna son çiviyi çaktı. Irak, yaşananlardan sonra bir daha asla eskisi gibi olmadı ve ülkedeki kaos büyüyerek neredeyse tüm bölgeyi içine aldı. Irak’ı işgal etmek için oluşturulan görev gücüne birçok ülke katıldı.
2003 yılında Irak’ın işgal edilmesi için ABD liderliğinde oluşturulan görev gücünde dünyanın hemen her bölgesinden yaklaşık 40'a yakın ülkenin askeri görev aldı. Bu ülkelerin neredeyse tamamı daha önce hiç bulunmadığı yabancı bir coğrafyadaydı. Ancak içlerinden birisi tam 745 yıl önce aynı coğrafyada aynı amaçlarla bulunmuş ve yüz binlerce kişinin ölümüne sebep olan büyük bir kıyımın yaşandığı Bağdat kuşatmasında şehri adeta yerle bir etmişti. Ancak bu seferki geliş nedenleri eskisinden çok daha farklıydı.
GELEN TEKLİF ABD'Yİ ŞAŞIRTTI
Demokrasi ve istikrar vaadiyle Irak'ı işgal etmek için oluşturulan görev gücüne katılan birçok ülke bu kararı ABD’nin daveti üzerine aldı. Fakat bazı ülkeler davet almadan dahi görev gücüne katılmayı teklif etti. Doğu Asya'da bulunan Moğolistan da bu ülkelerden birisiydi. Çevresinde bulunan devasa orduların Irak işgaline katılmamasına rağmen Moğolistan’ın bu teklifi ABD’li yetkililer tarafından şaşkınlıkla karşılandı.
Tarihi boyunca Sovyetler Birliği ile yakın ilişkiler geliştiren, gözlerden uzak bir ülke konumundaki bu Asya ülkesi, Soğuk Savaş dönemi bittiğinde iki dev komşusu Rusya ve Çin karşısında ayakta kalmak ve kendini korumak için ABD ile giderek büyüyen bağlar geliştirme gayretindeydi. 1924-1992 yılları arasında egemen olan sosyalist Moğolistan Halk Cumhuriyeti, Sovyetler'in dağılmasından etkilendi ve 1992'de serbest piyasa ekonomisine geçiş yapılarak günümüzde de devam eden Moğolistan adını aldı.
BAĞDAT'IN ONLAR İÇİN AYRI BİR ÖNEMİ VARDI
Ordusunu yurt dışı görevi için savaş bölgesine göndermeye karar veren Moğol yetkililer bir ilke imza atmıştı. Daha önce Kazakistan ve Bangladeş'teki ufak çaplı tatbikatlara katılan ve yaklaşık 15 bin gönüllünün oluşturduğu Moğolistan ordusu ilk kez bir çatışma hattında bulunacaktı. Ancak geçmişe bakıldığında Moğol ordusu için Irak ve özellikle de Bağdat'ın ayrı bir önemi vardı.
Takvim yaprakları 1258 yılını gösterdiğinde kayıtlara 'Bağdat Kuşatması' olarak geçen ve Moğol zaferiyle sonuçlanan olayda Moğol ordusu Bağdat surları önünde kuşatma yapmıştı. 22 Ocak-13 Şubat 1258'de Cengiz Han'ın torunu Hülâgû Han komutasındaki Moğol kuvvetleri Bağdat'a girdiğinde Abbasi hilafeti kanlı bir şekilde sona erdi, şehir harap edildi ve neredeyse tamamı yıkıldı, binlerce Bağdatlı yaşamını yitirdi.
İşte bu kuşatmadan tam 745 yıl sonra Irak'a giren Moğol kuvvetleriyle ilgili tarihe geçen 4 çarpıcı gerçek.
1- 'BU SEFERKİ GELİŞ NEDENİMİZ FARKLI'
2003 yılında tarih bir kez daha tekrar edecek ancak bu kez Moğol ordusu harap etmek için değil bölgeye 'barış ve istikrar' getirmek adına Bağdat'taydı. Moğolistan, çok uluslu görev gücüne katılması için Irak’a 180 asker gönderdi. Irak’a gidecek olan Yüzbaşı Byambaa Chinzorig ve komutası altında bulunan birlikler ABD’de tatbikatlara gönderildi. Eğitim sürecinin ardından Moğol ordusu, ABD’nin 'terörle savaş'ına destek olmaya hazırdı. Yüzbaşı Chinzorig, kendisine uzatılan mikrofonlara "Dünyadaki her türlü terörle mücadele faaliyetini destekliyoruz" dedi.
Chinzorig, tarihe yaşananlara atıfta bulunarak, "Moğol güçlerinin Irak'ı ele geçirdiği 13'üncü yüzyılın tarihini hepimiz hatırlıyoruz. Ancak bu sefer geliş sebebimiz tamamen farklı. Bu defa farklı bir misyonumuz var" diye konuştu. Moğolistan'ın Barışı Koruma Harekatı Taburu komutanı Albay Bayagas Erkhembayar ise "Bu 13'üncü yüzyıl gibi değil. Yıllar önce işgale gelmiştik. Bu kez Irak'ı inşa edeceğiz'' dedi.
2- ÇOK ULUSLU BİRLİKLE GÖREV ALDILAR
Moğolistan’ın Irak’a gönderdiği 180 kişilik görev gücü, Polonya tarafından komuta edilen ve yaklaşık 20 ülkenin dahil edildiği çok uluslu birlikte görev aldı. Sayıca az askeri bulunan ülkeler, doğrudan çatışmalara katılmak yerine görev sahaları içinde bulunan yerleşim bölgelerindeki görevlere odaklandı. Moğol askerleri de çoğu zaman çatışmalardan uzak bir ortamda bulunsa da kimi zaman ufak çaplı çatışmaların ortasında kaldı.
2004 yılında Bağdat’ın güneyinde bulunan El-Hille şehrindeki koalisyon üssünü korumakla görevli Moğol askerleri, üsse saldırmaya çalışan intihar bombacılarıyla karşılaştıklarında silahlarını kullanmakta tereddüt etmedi ve yaşanan olay sadece birkaç yabancı askerin yaralanmasıylasonuçlandı. Bunun üzerine Polonyalı birlik komutanı General Mieczysław Bieniek, çatışmaya giren Moğol askerlerinin başındaki Teğmen Ganboldyn Azaya'ya bizzat yanına giderek teşekkür etti.
3- EN CİDDİ SORUNLARI SICAKLIK VE YEMEK OLDU
Kendilerini ilk kez bir çatışma ortamının içinde bulan Moğol askerlerini en çok zorlayan şeylerden birisi diğer birliklerin aksine aşırı sıcaklar oldu. Eksi 40 derecelik havada görev yapmaya alışmış olan Moğol ordusu, Irak çöllerindeki 40 derecelik sıcakla karşılaştığında şartlara uyum sağlamakta oldukça zorlandı.
Görev bölgesindeki hava şartları sebebiyle yazlık üniformayla donatılan Moğol birlikleri, Irak’a ülkelerinde kullandıkları siyah deri botlarla gelmişti. Botların Irak şartlarında kullanışsız olması sebebiyle daha sonra Moğol askerleri ABD ordusu tarafından tedarik edilen hafif çöl botları kullanmaya başladı. Koalisyon gücünün Irak ordusundan ele geçirdiği El-Hille’de bulunan klimalı çadırlarda istirahat ettiler. Ancak bu çadırlarda serinlemek isteyen birlikler sık sık elektriklerin kesilmesi nedeniyle bir hayli zorluk yaşadı. Yüzbaşı Chinzorig, sıcaklar hakkında konuşurken, "Aşırı soğuğun bundan daha iyi olduğunu söyleyebilirim, aşırı sıcak olduğunda bundan kurtulmanın bir yolu yok. Bazen elektrik kesiliyor ve biz sadece terliyoruz" dedi.
4- 'YEMEKLER KÖTÜ DEĞİL AMA BİZ ET SEVİYORUZ'
Sıcaklık dışında üsteki yemekhane menüsünden de memnun olmayan Moğol askerler, yemeklerdeki et oranının çok az olmasından şikâyetçiydi. Moğol birliğinin komutanına göre yemeklerde çok fazla sebze tercih ediliyordu. Sorunun çözülmesi için harekete geçildi ve koalisyon gücünde bulunan Moğol birliğine fazladan kurutulmuş sığır eti tedarik edildi. Böylelikle Moğol askerlerinin geleneksel yemeklerini pişirebilmeleri sağlandı. Yüzbaşı Chinzorig, askerlerinin yaşadığı yemek problemini, “Burada daha çok Amerikan ve Avrupa yemekleri var. Kötü olduklarını söyleyemem ama biz biraz daha fazla et seviyoruz” sözleriyle dile getirdi.
Irak’ta bulunan Moğolistan askerleri, 2008 yılında ABD birliklerinin de Irak’tan çekilmeye başlamasıyla birlikte ülkedeki görevlerini sonlandırarak Moğolistan’a döndü. Moğolistan Silahlı Kuvvetleri, sonraki yıllarda Kosova, Sudan, Afganistan gibi dünyadaki birçok problemli noktada ve savaşların yıkımına maruz kalmış coğrafyalarda barışın ve huzurun kalıcı olarak yerleşmesini sağlamak için çalışan Birleşmiş Milletler Barış Gücü'nde görev almaya devam etti.
