Okul başarısı için sağlıklı ve doğru beslenme şart

Central Hospital’dan Beslenme ve Diyet Uzmanı Deniz Şafak, “Okul çağında edinilen beslenme alışkanlığı, ileri yaşlardaki beslenme düzenini de etkiler” diyor.

Doğru beslenmek zihin performansını da arttırır

Çocukların sağlıklı ve düzenli bir beslenme düzenli oluşturması, büyüme ve gelişmelerinin yanı sıra okul başarıları için de gereklidir. Özellikle kahvaltı alışkanlığı edinmek bu yaşlarda oldukça önem taşır. Vücudun ihtiyaç duyduğu en gerekli besin kaynakları bu öğünde karşılanır. Çocukların kahvaltıda tüketeceği içecek ise süt olmalıdır. Ancak çocuk süt tüketmiyorsa içine bal, pekmez veya 1 tatlı kaşığı kakao da konulabilir.

Peynir, ekmek ve yumurta da çocuk kahvaltısının temelini oluşturur. Bu nedenle çocuğa seveceği krep ya da krep formunda tostlar hazırlanabilir. Son yıllarda çocukların kahvaltı tercihleri arasında tahıllı gevrekler büyük yer tutuyor. Ancak gevrek seçerken çok şekerli olmayan ve tam tahıllı gevreklerin tercih edilmesi gerekir. Çocuğun kahvaltı yapamadığı zamanlarda ise peynirli küçük bir sandviç hazırlanabilir.

Doğru beslenen çocuklarda zihin performanslarının daha iyi olduğu yapılan çalışmalarla da kanıtlanmıştır. Çocuklara ara öğünlerde abur cubur, bisküvi, çikolata yerine meyve, fındık, ceviz ve badem gibi hem vitamin hem de mineral içeren sağlıklı besinlerin yedirilmesi gerekir. Çocukların okul döneminde fiziksel aktiviteleri de yoğun olduğundan bu besinler onlar için doğru enerji kaynağı olacaktır.

Beslenmede rol model olmak önemli

Çocukların beslenme alışkanlıklarını doğru yönde değiştirmek kolaydır ancak bu durum biraz vakit alabilir. Bu noktada ailenin çocuğa rol model olması oldukça önemlidir. Bir yiyeceği sadece çocuğa yedirmeye çalışmak yanlış bir davranıştır. Çocuk aynı zamanda aile masasında da bu yiyeceklerin herkes tarafından yendiğini görmek ister.

Beslenme alışkanlığı kazandırılmak istenilen çocuk asla zorlanmamalıdır. Ona yiyeceği besinlerin sağlayacağı faydalar anlatılmalıdır. Çocuk böylece kendini baskı altında hissetmeyecek ve severek yemek yiyecektir. Çocuğun vitamin ihtiyacını karşılayabilmesi için sebzelerden en az 2-3 çeşit, meyvelerden de 3-4 çeşit tüketmesi önerilir. Ayrıca yetişkinler gibi çocukların da bazı besinleri seçme özgürlükleri olduğu unutulmamalıdır.

Çocukların besin ihtiyaçlarının doğru karşılanması, fiziksel gelişimleri kadar akademik başarı ve zihinsel gelişimleri için de gerekir. Okul çağındaki çocuklara özellikle yağlı tohumlar sınıfındaki fındık, ceviz ve badem mutlaka verilmelidir. Bu kuruyemişler çocuğun okul başarısını olumlu etkileyeceği gibi gün içerisinde gerekli olan enerji ihtiyaçlarını da karşılar. Balık sezonunun açıldığı şu günlerde de taze balıkların haftada 1-2 kez tüketilmesi gerekir. Yanında bol salata da unutulmamalıdır.

Aşağıdaki örnek beslenme çantası menüleri çocukların öğle yemeği ve sonrası için uygundur. Böyle bir menüde çocuğun bütün besin guruplarındaki ihtiyaçları karşılanır.

1. Beslenme Çantası Menüsü

• Tam tahıllı ekmekle hazırlanmış sebzeli, tavuklu sandviç

• Ayran

• 1 dilim kek

Et, sebze, süt-yoğurt ve tahıldan sağlanacak olan vitamin ve mineraller çocuğun dengeli beslenmesi için gereklidir. Menüde bulunan kekin evde hazırlanmış olmasına özen gösterilmelidir. Böylelikle çocuğun kantin alışverişlerinin de önüne geçilebilir.

2. Beslenme Çantası Menüsü

• Çikolatalı krep

• Süt

• Meyve

Aslında çikolata çocukların beslenmesinde çok tercih edilen bir besin değildir. Ancak tüketim alışkanlıkları göz önüne alındığında çikolatanın çocukların hayatında önemli bir yeri olduğu görülür. Bu nedenle sadece tadını değiştirecek kadar az çikolatayla krepler hazırlanabilir. Krepin içerisinde çocukların protein ve B gurubu vitamini ihtiyacını karşılayan süt, yumurta ve un bulunur.

Krepin yanı sıra beslenme çantasında lifli sebzeler ve meyveler mutlaka bulundurulmalıdır. Çocuklara sebzeyi sevdirebilmek için önce az porsiyonlarla başlanmalı daha sonra oran giderek arttırılmalıdır.

3. Beslenme Çantası Menüsü

• Peynirli tost veya sandviç

• 1 ayran

• Küçük salata veya söğüş

• Kuru meyve karışımı

Çocukların ekmek alışkanlıklarını beyazdan tam tahıllı olanlara çevirmek gerekir. Çünkü tam tahıllı ekmekler hem B gurubu vitaminleri bakımından daha zengin hem de bağırsakların çalışması için daha uygundur. Peynir seçimi çocuğa bırakılmalıdır. Protein ve kalsiyum kaynağı olan peynir, çocuklar tarafından seçilirse tüketimi daha kolay olur.

Kuru meyveler, fındık, ceviz ve bademden hazırlanacak bir karışım, çocukların enerji ve tatlı ihtiyacını karşılamak için yeterlidir. Bu tür dengeli yağ asitleri içeren yağlı tohumlar (fındık, ceviz, badem) çocuğun zihinsel faaliyetleri için özellikle önerilir.

4. Beslenme Çantası Menüsü

• 2-3 dilim börek (peynirli veya sebzeli olabilir)

• Evde yapılmış az şekerli meyve kompostosu

• Sütlaç ya da puding gibi sütlü bir tatlı

Börek genellikle tüm çocukların sevdiği ve tüketimi kolay bir yiyecektir. Enerji veren karbonhidratlar içindeyse önemli bir besin kaynağıdır. Börek hazırlanırken süt ve yumurta gibi proteinler kullanılırsa besin değeri daha da yüksek olur. Ayrıca şekerli ve boyalı içecekler yerine evde hazırlanmış, içerisinde meyve de bulunan az şekerli kompostolar çocuklara içecek olarak verilebilir. Süt- yoğurt ihtiyacını karşılamak için de az şekerli sütlü bir tatlı alternatif olarak kullanılabilir.

5. Beslenme Çantası Menüsü

• Ton balığı ve söğüşlerle hazırlanmış bir sandviç

• Taze hazırlanmış meyve suyu

• Kurabiye

Balıktan gelen Omega-3 ve Omega-6 gibi yağ asitleri çocukların zihinsel gelişimi açısından oldukça önemlidir. Beslenme çantası için hazırlanacak ton balıklı bir sandviç iyi bir alternatif olabilir.

Meyve yemeyi sevmeyen çocuklara meyve suyu verilebilir. 2-3 farklı meyve karışımından oluşan meyve suyu çocukların birçok vitamin ihtiyacını karşılayacaktır. Çocuklar gün içerisinde fazla enerji harcadıklarından tatlı ihtiyacını da fazla duyarlar. Bu nedenle sevebilecekleri, aynı zamanda da besleyici yiyeceklerle tatlı eksikleri giderilebilir. Örneğin fındıklı, cevizli veya üzümlü kurabiyeler hazırlanabilir.