İnternet/oyun bağımlılığında çocuğumuz için neler yapabiliriz?

Teknoloji, bilgisayar ve internet, insan yaşamını başta iletişim olmak üzere birçok açıdan olağanüstü derecede etkilemiş görünüyor. İnternet kullanımı da diğer bağımlılıklar gibi sağlıklı sınırların dışına çıkıldığında bağımlılık geliştirebilir. Kişi için depresyon, asosyalleşme, kendi bakımı ile ilgilenmeme, okul ve iş başarısında düşme gibi sorunlara neden olabilmektedir.

Prof. Dr. Kültegin Ögel; “İnternet bağımlılığı da tıpkı alkol-madde bağımlılıklarında olduğu gibi, bağımlılığın ana bileşenleri olan daha fazla oyun oynama (tolerans), engellendiğinde sinirlilik, huzursuzluk, gerginlik (yoksunluk) ve ara vermesine rağmen tekrar sorunlu oyun oynamaya başlama (relaps) gibi fiziksel ve psikolojik belirtiler görülmektedir.”

Ögel; kişinin internet kullanımı ile ilgili verdiği sözleri tutamaması, süre konusunda zorluklar yaşaması, “Ben kontrol ederim.”, “İstersem oynamam.”, “Bir kereden bir şey olmaz.” gibi söylemleri, problemin başladığına işaret ettiğini belirtiyor. Bununla birlikte hobilerden uzak durmak ve hareketsiz yaşam, olumsuz ve bağımlı arkadaş çevresi, ders başarısının düşük olması, iletişim becerilerinin az olması, teknolojiyi olumsuz ve bilinçsiz kullanan ailelerde yetişen bireyler internet/oyun bağımlılığı risk açısından risk altında olduğunu bildiriyor.

Psikolog Kinyas Tekin ise, internet oyun bağımlılığında neden aileler ile çalışılması gerektiğini şu sözlerle ifade etmektedir; “İnternet/oyun bağımlısı bireylerin ailelerine yönelik yapılan çok sayıda çalışma, bu ailelerde işlev bozukluğu olduğunu gösteriyor. Bu bireylerde en sık ebeveynlerinden memnun olmama, onlarla sürekli çatışma yaşama ve özellikle babayla daha az ilişki kurmanın görüldüğü, bu durumun da oyun bağımlılığına zemin hazırladığı tespit edilmiştir.”

Tekin; bunlarla beraber daha birçok faktörün oyun bağımlılığına zemin hazırladığını belirtmektedir. Örneğin tek çocuk olma ya da tek ebeveyn ile yaşama, ebeveynleri uyuşturucu kullanan ya da kullanmaya teşvik eden ailelerde yetişe, aileleriyle yeterince zaman geçiremeyen, aktivite yapamayan gençlerin yüksek risk altında olduğunu belirtmektedir.

Benzer şekilde, internet/oyun problemi üzerine yapılan çok sayıda çalışmanın en önemli bulgusu zayıf bir ebeveyn-çocuk ilişkisi olduğunu söyleyebiliriz. Ailelerde daha az ebeveyn denetimi, daha az destek, daha az iletişim, daha az sıcaklık ve sevgi, daha fazla cezalandırma ve reddetme gibi tutumlar gençlerin aileden daha fazla yabancılaşmasına zemin hazırlamaktadır. Ayrıca çocuklukta fiziksel ve cinsel suistimal, güvensiz bağlanma, mükemmeliyetçi ve başarılı çocuk beklentisi ile oluşan kültürel ve aile baskısı da internet oyun bağımlılığına zemin hazırladığını çalışmalar göstermektedir.

Önlemeye yönelik olarak, ebeveynlerin oyun bağımlılığı geliştikten sonra oyun kısıtlamaya yönelik çabaları, çocukların oyun oynama oranını ikiye katladığı tespit edilmiştir. Ayrıca ebeveynlerin oyundaki kısıtlamalarının, ebeveyn-çocuk ilişkisinin kalitesinden bağımsız olarak, 1 yıl sonra sorunlu oyun üzerinde bir etkisi olmadığı bulunmuştur.

İnternet/oyun bağımlılığı üzerine yapılan çalışmaların sonuçları bu sorunla mücadele etmek için yapılan müdahalelerde ailelerin yer alması gerektiğini vurgulamaktadır. Aile temelli yaklaşım içeren çalışmaların başarılı sonuçlar verdiği belirtilmektedir.

Prof. Dr. Kültegin Ögel ve ekibi kişiye özgü bir tedavi modeli olan “İnternet/Oyun Bağımlısı Bireylerin Ailelerine Yönelik Grup Terapi Eğitim Programı” uygulamaya başladılar.

Bu program kapsamında cevap bulacağımız sorular:

•Kime internet bağımlısı diyoruz?
•Çocuğunuz gerçekten bağımlı mı?
•Çocuğunuz interneti çok kullanıyorsa ne yapmak gerekir?
•Doğrula ve yanlışlar nelerdir?
•Kardeşlerine nasıl davranmalısınız?
•Küçüklerin de internete çok düşmemesi için neler yapabilirsiniz?

Çocukları internet bağımlısı olan ya da risk altında olan ebeveynlerle grup terapisi formatında yapmayı planladığımız tedavi programımızda aileler eğitim, deneyim ve etkileşim yoluyla çocuklarına interneti doğru kullanmak, kendi kendini denetleme yoluyla internet bağımlılığını analiz etme ve internet kullanımı için hedefler belirleme, kendi kendine bilişsel, duygusal ve davranışsal kontrol tekniklerini geliştirme, zamanı etkili bir şekilde yönetme, stresi azaltmak, fiziksel ve zihinsel sağlığı yönetme, kişiler arası ilişkilerin geliştirilmesi, alternatif etkinlikler bulma, geleceğe yönelik planlar yapma gibi temel beceri kazandırmış olacaklardır.

Bu tedavi programında hedefimiz, aile içinde oluşmuş eski ve şimdiki problemler üzerine çalışmak, aileye iletişim becerileri kazandırmak, çocuklarına kural ve sınır koyma, sorumluluk verme ve sorumluluklarını sürdürme becerisi kazandırmak, ailenin çocuklarına yeni hobiler, aktiviteler bulmaları için teşvik etmelerini sağlamaktır.

Aileleri teknoloji ile savaşmak yerine, çocuklarını anlamalarını ve asıl soruna odaklanarak çözüm bulmalarını hedeflemekteyiz.