Çevik, kurnaz ve biz insanlara göre acımasız sayılabilecek turna balığı; hemcinslerini hatta yavrularını bile yiyen bir köpek balığına dönüşebilir
Tatlı suların en yırtıcı canlısı turna balığına Avrupa’da “Tatlı su köpek balığı” denir. Genelde sazan, tatlı su levreği, aterina gibi balıklara saldıran turna balığı, kendi hemcinslerine de saldırıp, hatta ileriye gidip yavrularını bile yer.
Bulunduğu ortamda başka hiçbir canlının yaşamasına izin vermeyen turna balığı, çok hırçın ve acımasız bir balık olarak ün salmıştır.
TERKOS GÖLÜ’NDE BOLDU
Turna balığı ile ilk kez İstanbul’da Terkos Gölü’nde tanıştım.
Eylül ayında sonbahar tatbikatına çıkar 15 gün arazide yaşardık. Çadırda doğa yaşamı, insanı maceraya sürüklüyor.
Bir akşamüzeri göl kıyısında resmi arazi kıyafetimle dolaşırken yanıma heyecanlı bir adam geldi. Bir şeyler anlatmaya çalışıyordu ama dilsizdi. Gölü işaret ediyor, kollarını kaşındıran bir şeyler olduğunu belirtiyordu. Ayrıca parmaklarıyla ‘çok güzel, lezzetli’ işareti yapıp bol miktarda yakaladığını anlatmaya çalışıyordu.
Kaşındıran canlının tatlı su ke-reviti, çok güzel ve bol var dediğinin ise turna balığı olduğunu çözdüm sonunda.
Eski bir kayığı vardı göl sakininin. Hemen suya indirip beni dolaştırdı. Ertesi gün kendisine o zamanlar çok kıymetli olan Amerikan parka, uzun postal, uzun yün don ve yün çamaşırlarla pek çok miktarda konserve yiyecek hediye edince çok daha fazla samimiyet doğdu aramızda.
Her gün kovalar dolusu turna balığı yakalıyor ve birliğimin askerlerine balık ziyafeti veriyordum.
Denize hasret kalınca
Yıllarca denizin içinde yaşayıp sonra Ankara’da kalınca kendimi karaya vurmuş balina gibi hissettiğimde; Kesikköprü Barajı'na gidiyor ve benim gibi balık tutkunu bir arkadaşımın teknesiyle açılıp bol miktarda turna balığı yakalıyordum.
EŞİNİ BİLE AFFETMİYOR
Bir yaşında yeşil olan turna balığı, iki yaşında kül rengini alır, üç yaşında ise sarımtırak olur.
Erkek turna balıkları, dişilere göre daha küçüktür ve yumurtlama mevsimi geçince, dişiler erkeklere saldırıp onları yerler.
Duyarlı, çevik ve kurnazdır... Avının yaklaştığını hemen anlar ve nadiren elinden kaçırır.
ETİ LEZZETLİDİR
* Yumurtaları çok makbul olan turna balığı aralık, ocak, şubat ve mart aylarında avlanırsa eti sıkı ve lezzetlidir, sindirimi kolaydır.
* Berrak sularda yaşadıkları için hoş bir tadı olan turna balıkları çoğunlukla göllerde yaşar. Bazen derelere de girer.
* Sapanca civarında turna balığına ‘oklama’ adı verilir. Eskiden turna balıklarının büyük bölümü yumurtalarıyla birlikte tuzlanıp Balkan ülkelerine ihraç edilirdi.
* Turna balıklarının denizlerde yaşayan türleri de var. Fotoğrafını koyduğumuz turna, deniz turnası.
Ege’nin güney kısımlarında ve Akdeniz’de yaşayan deniz turnasını yakaladığınızda temizleyip iç organlarını suya bırakırsanız, çok kısa sürede bol miktarda yakalayabilirsiniz.
* Göldeki ördek yavrularını bile pusuya yatıp yakalayan turna balıklarının avcılığı da heyecan verici.
Her balıkçının yakalama hayallerini süsleyen, kendi türlerinin en büyüklerinden 'trofe' diye tabir edilen balıklar var. Barajların bazılarında turnaların trofesini bulmak nadir de olsa mümkün.
UZUN ÖMÜRLÜ CANLI TÜRLERİ
Balık bilimi kitaplarında turna balığının uzun süre yaşadığı ve 100 yaşını geçtiği anlatılır.
Alt çenesi, üst çenesinden bir hayli uzun olan turna balığının burnunun
ucu kaz gagasını anımsatır. Ağzındaki sivri dişlerin keskinliğini ve gücünü
yakaladığınızda oltayı çıkarırken denemeye kalkışmayın sakın.
TEREYAĞDA TURNA balığı
Malzemeler: n 1 kg. turna balığı n 4 yemek kaşığı tereyağı n 1 su bardağı zeytinyağı n 5-6 adet tane karabiber n 1 çay kaşığı sebze tozu n 3-4 adet defne yaprağı n Yeterince tuz
Yapılışı: Balığı temizleyip orta kılçığını alın ve iyice açın. Kabın içinde zeytinyağı, defne yaprağı, tane karabiber, sebze tozunu karıştırıp balığı bu karışımda 30 dakika dinlendirin. Tavada tereyağını eritin ve tuzladığınız balığın derisiz yüzünü dört dakika pişirdikten sonra çevirip iki dakika daha pişirin. Afiyet olsun.