Bir zamanlar Karadeniz’de ekmek arası yenilen ‘cik cik’, İtalyanların vazgeçilmez yiyeceği haline gelmiş. çocukluğumda avladığım ‘vongole’ler şimdi lüks restoranlarda satılıyor
Öğrencilik yıllarımda yaz tatilimi doğduğum ve büyüdüğüm yer olan Çanakkale’de geçirirdim. Özellikle Gelibolu Yarımadası’nda Eceabat-Kilitbahir bölgesi benim en sevdiğim, zamanımın önemli bölümünü geçirdiğim yerdi. Balığa çıkmadan bir gün önce ertesi günün yemlerini hazırlar, akıntının en yoğun olduğu bölgelerde denize girip midye çıkarırdık. Midye tarlalarına çıplak ayaklarla basar, daha sonra da ayaklarımıza batan deniz kestanelerini ucunu yakarak sterilize ettiğimiz toplu iğneyle çıkartırdık. Midyelerin keskin uçları da hep ayaklarımızı yaralardı. Midye tarlalarının üzerinde en çok zargana, melanur, karagöz, sarpa gibi balıklar dolaşır ve av verirlerdi.
Günün birinde çocukken önemsemediğimiz bu midyelere Fransa’nın, Belçika’nın en lüks lokantalarında rastlayacağımı hiç aklıma getiremezdim. Çünkü biz midyeleri kum keselerini bile temizlemeden, sahilden topladığımız tahta parçalarını bir köşecikte yakıverip bulduğumuz tenekenin üzerinde pişirirdik. Üzerine biraz limon (bulabilirsek) sıkıp hemen oracıkta yerdik. Ama şimdi biliyorum ki bu ürünler doğanın bize sunduğu besin ve gastronomik değeri en yüksek nimetler.
Afrodizyak kralı
Şimdi gelelim vongoleye... Vongole kum midyesi demektir. Kum midyeleri çok küçüktür. Halk arasında “Cik cik” olarak anılır. Afrodizyak olduğu söylenir, fosfor zenginidir, besin değeri yüksektir. Makarna soslarında, pizzaların üzerlerinde, balık çorbalarında, balık buğulama yemeklerinde tamamlayıcı ve lezzet veren bir ürün olarak kullanılır. Ömürleri beş yıl gibi kısa bir süredir ve beşinci yıl sonunda kendilerini imha ederler.
Avlanma metodu değişti
Özellikle Batı Karadeniz bölgesinde 10 metreyi geçmeyen derinliklerde avlanır. Biz bu güzel ürünü geç bulduk, az kalsın çabuk kaybediyorduk. Çünkü eskiden çok ilkel yöntemlerle avlanırdı. Sandalın arkasına bağlanan taraklarla kum midyelerinin bulunduğu tarlalar taranırdı. Tarağın önüne gelen canlı, yavru ne varsa katledilirdi, bütün canlılar zarar görürdü. Bu yöntem terk edildi. Günümüzde su basıncıyla çalışan kepçeler, midye tarlasına su serpiyor ve midye kumdan ayrılıp, kepçe içinde toplanıyor. Başta İtalya olmak üzere bazı Avrupa ülkelerinde kullanılmakta olan kum midyelerinin önemli bir bölümü, Gölbaşı ilçesinde ünlü bir Ankara firması tarafından hazırlanıyor.
Dünyada yemek yemeyi zevk haline getirenler, bilinenlerden farklı sıra dışı bir yemek akımının özlemi içinde. Bu akımı takip edip de vongole’yle tanışmamak mümkün değil. Ben İtalya’da tanıştım ama kum midyelerinin yaşadığım şehirden gönderildiğini öğrenince daha çok etkilendim. Bir zamanlar Karadeniz’de ekmek arası yenilen ‘cik cik’, İtalyanların vazgeçilmez yiyeceği.
Aklınızda bulunsun kum midyelerini temizlerken kum keselerini midyeden iyice arındırın, genişçe bir kabın içine bol su ve iki yemek kaşığı tuz koyarak en az bir saat bekletin. 4-5 kez soğuk sudan geçirin. Adı üzerinde kum midyesi! Satın alırken de kabuklarının kapalı ve kırık olmamasına dikkat edin.
KUM MİDYELİ LINGUINI
Hazırlanışı: Bir tencerede temizlenmiş kum midyelerinin etli kısımlarını bol suyla haşlayın, bekletin. Bir tavaya zeytinyağının yarısını koyup, kızdırın. Üzerine haşladığınız kum midyelerini ekleyin. 1-2 dakika yüksek ateşte çevirin. Kabuklarını soyduğunuz domatesi ve döverek incelttiğiniz sarımsağı ekleyin, tuz, karabiber ve acı biberi katarak 10 dakika pişirin. Makarnayı ayrı bir tencerede kaynamış suyun içerisinde sekiz dakika pişirin, sıcak suda süzün, bekletin. Büyük bir tavada kalan zeytinyağını kızdırın, üzerine makarnayı ve kum midyelerinin olduğu karışımı, ince ince kıydığınız fesleğeni ekleyin, 1-2 dakika çevirin. Ayrı bir tencerede 3-4 dakika haşladığınız kum midyeleriyle süsleyerek servis edin. Afiyet olsun.
Malzemeler
* 250 gr. temizlenmiş kum midyesi
* 15 adet kabuklu kum midyesi
* 1 paket linguini
* 2 adet orta boy domates
* 2 diş sarımsak
* 4 yemek kaşığı zeytinyağı
* 1/4 demet fesleğen
* 1 çay kaşığı acı biber
* Yeterince taze çekilmiş karabiber ve tuz