BALIKLAR DA AĞLAR

Kılıç balığı denizlerimizin en görkemli göçmen balığıdır. Zamansız ve aşırı avlanma, yoğun deniz trafiği ve deniz kirlenmesi maalesef bu muhteşem balığın soyunun tükenmesine neden oldu

Çok eski dönemlerden beri tanınan kılıç balığı, ismini üst çenesinin üzerinde taşıdığı kılıcından alır. Bazı durumlarda bu kılıç vücudunun 2/3’si kadar büyüklükte olabilir. Balıkçıların takvimine göre Hıdrellez veya Aziz Yeoryios Günü’nde Boğaz’da görülür ve akabinde Karadeniz’de çıkar. Silivri panayırı (15 Ağustos) sırasında tekrar görülmeye başlar. Zamansız ve aşırı avlanma, yoğun deniz trafiği ve deniz kirlenmesi bu muhteşem balığın denizlerimizden yavaş yavaş kaybolmasına neden olmuştur.
1930’lu yıllarda Ernest Hemingway ‘İhtiyar Balıkçı ve Deniz’, ‘Akıntı Adaları’ isimli eserlerini, L. Marron tarafından yapılan makineli kamışla ilk kılıç avında onunla birlikte olunca ilham alarak yazmıştır. Tekneye alındıktan sonra önce gözleriyle ölür kılıç balığı. Çok güzel gözleri ağladığı hissini yaratır bakışlarıyla.

Gözü kara şövalye
Çok hırçın balıktır kılıç balığı. Süratli yüzer. Palamut, uskumru, zargana gibi balıkların peşinde koşar. Balina ve köpek balıklarına hatta sandallara bile saldırıp parçalayabilir güvendiği silahıyla. Her iki yanı bilenmiş gerçek bir kılıçtan farkı yoktur silahının. Anadolu Hisarı ve Kanlıca sahili, Çubuklu, Sivriburun, Kavaklar, Sarıyer arasındaki sakin sular eskiden beri bilinen, İstanbul’un kılıç balığı avlama yerleriydi.

Şimşekten korkar
Kılıç balığı sakin havada ve karanlık gecelerde yakalanır. Gündüz ve mehtaplı gecelerde avlanması zordur. Şimşekten çok korkar ve şimşekler gökyüzünü aydınlatınca su yüzüne çıkmaz. Fransa’da ‘imparator balığı’ olarak da anılan kılıç balıkları tıpkı kırlangıç balıkları gibi eşiyle dolaşır. Ama hiç ayrılmazlar birbirinden. Çanakkale ve İstanbul boğazlarında mayıs ayında kendini göstermeye başlar. Aynı dönemlerde Karadeniz’e çıkar. Ağustos ortalarında yine boğaza dönüp palamut defilesinin başladığı günlerde gözükür. Kasım -aralık aylarına kadar kalır Boğaz ve Marmara’da. Ege’ye de iner aynı dönemde. Bu aylar etinin en lezzetli olduğu dönemdir. Sicilyalı balıkçılar çok öykü türetmiştir kılıç balığıyla ilgili. Gemilerin kaburgalarına kılıçlarını sapladıklarını, Sicilyalı balıkçıların kılıç balıklarını gemilerine çekmek için Yunanca bir cümle kullandıklarını, kılıç balığının İtalyanca bir kelime duyduğu anda suya dalıp kaybolduğunu söyleyen bir gezgin, Sicilya mutfağında da çok fazla kılıç balığı tarifi olduğunu vurgular. Avrupa’daki pek çok ünlü restoranda (J Sheekey, Londra Covert Garden dahil) kılıç balığı tatma fırsatım oldu ama büyük balık olduğu için takozlar şeklinde dondurup sakladıklarından lezzeti kayboluyor ve birazcık tavuğu andırıyordu. Türkiye’deki kılıç balıkları hep taze tüketilir. Şişi pek yaygındır. Çocuklar tranç şeklinde üzerine kekik dökülüp bonfile gibi yemeyi tercih ederler. Onlara balık sevdirmenin ilk yoludur bence. Kılıç balığıyla bu kadar açılmışken denize, biraz da yeni lezzetlere açılalım ne dersiniz? Yeni lezzetlerle tanışacağınız bir hafta olsun.

TAHİNLİ KILIÇ

Malzemeler:
* Orta büyüklükte bir kılıç balığından kesilmiş takoz
* 1 su bardağı zeytinyağı
* 1 su bardağı tahin
* 2 adet büyük boy soğan
* 2 adet kiraz domates
* 2 adet limonun suyu
* 1 su bardağı su
* 1 çay kaşığı susam
* Yeterince tuz

Yapılışı:
Balıkçınızdan bir defada tüketilmek üzere orta boy kılıçtan bir takoz kestirin. Derisini çıkarıp, tranç şeklinde filetolar hazırlayın. İyice yıkayıp kurulayın. 1 adet limonun suyuyla ovalayıp üzerlerine tuz serpin. Buzdolabında dört saat bekletip pişirme işlemine başlamadan yarım saat önce dolaptan çıkarın. Üzerlerine zeytinyağı sürüp önceden 200 dereceye ayarlanmış fırında 15 dakika pişirin. Fırının ısısını 170 dereceye düşürün. Kalan zeytinyağında halka halka doğradığınız soğanları kavurup fırın kabındaki balıkların üzerine serpiştirin. Ayrı bir
kapta tahin, limon suyu ve kalan tuzu kıvama gelene kadar su ekleyerek karıştırın. Bu sosu balıkların üzerlerine döküp 10 dakika daha fırında pişirin. Domates dilimleri ve susamla süsleyerek servis yapın. Afiyet olsun.