Kafatasını açmadan beyin ameliyatı

Son 10 yılda bin 500'e yakın endoskopik beyin ameliyatı yapan Acıbadem KozyataÇı Hastanesi Çocuk Beyin Cerrahisi Uzmanı Prof. Memet Özek, yaptıkları ameliyat sayılarının Avrupa'nın çok üstünde olduÇunu belirtiyor. Prof. Özek, üç yıldır alanın duayeni olarak kabul edilen dört profesörün katılımıyla meslektaşları için uluslararası bir kurs düzenliyor. YaptıÇı ameliyat sayısı ile dünyada endoskopiyle çocuk beyin cerrahisi alanında en fazla ameliyat yapan beş cerrah arasında yer alan Prof. Dr. Memet Özek, endoskopik beyin ameliyatlarıyla ilgili sorularımızı yanıtladı. Tıbbın pek çok alanında kullanılan endoskopik ameliyat yöntemi ameliyatların çok daha kısa sürmesini, hastanın ise daha çabuk iyileşmesini saÇlıyor. Endoskopik yöntem, en sıklık çocuklardaki "hidrosefali" (kafatası içinde su birikmesi) vakalarında kullanılıyor. Ancak son yıllarda bel ve boyun fıtıÇı ameliyatlarında da yer bulmaya başladı. Bugün endoskopik yöntemle bel fıtıÇı ameliyatı yapılan hasta, aynı günün akşamı taburcu edilebiliyor. Endoskopinin deÇişik tıbbi branşlarda gelişmeye başlamasıyla doÇal olarak beyin cerrahisinde de son 10 yılda oldukça sık kullanım alanı buldu. Endoskopik cerrahi, beyin cerrahisinde geleceÇi olan bir yöntem. Bugün yaptıklarımızın muhtemelen yüzde 35 - 40'ını gelecekte hep endoskopla yapacaÇız. Endoskopinin beyin ameliyatlarındaki yeri nedir? DiÇer organlardan farklı olarak beyin dokusundaki endoskopide, içinde su olan bir ortamda dolaşıyorsunuz. ÖrneÇin hidrosefali dediÇimiz kafada sıvı birikmesinin tedavisi eskiden "şant"la yapılırken bugün endoskopik yöntemlerle yapılmakta. Daha sonra endoskopik yöntem, içinde su olmayan beyin bölgelerinde de kullanılmaya başlandı. Beyin ameliyatlarında neler deÇiştirdi? Artık sadece hidrosefalinin tedavisinde deÇil, doÇuştan varolan beyin içindeki kistlerin tedavisinde yeni kullanılmaya başlandı. Daha sonra acaba bu tümörlerde de kullanılabilir mi diye düşünüldü. Son 2 - 3 yıl içinde de beynin her bölgesindeki deÇil ama belli bölgelerinde yerleşmiş olan tümörlerde de kullanılmaya başlandı. Yine eskiden burundan mikroskop yardımıyla yaptıÇımız ameliyatlarda endoskop kullanılabilir mi diye düşünülerek bu konuda da kullanım alanına girdi. Tabii ki gelişmenin sonu yok. Daha sonra bazı omurilik ameliyatlarında kullanımı gündeme geldi. Endoskopik yöntem hangi beyin ameliyatlarda kullanılıyor? Evet bu ameliyatlarda da endoskop kullanılmaya başlandı. Bugün endoskopik yöntemle yapılan bel fıtıÇı ameliyatını sabah endoskopla yaptıÇınız zaman hastayı o akşam, en kötü ihtimalle ertesi gün evine gönderebilirsiniz.Bunun dışında kafatası kemiklerinin erken kapanması nedeniyle kafatası şekil bozukluklarında da eÇer hasta bir ya da iki aylık bebekken getirilirse kullanım alanı yine var. Bel boyun fıtıkları gibi mi? Hastayı hastanede daha az sürede tutmak açısından yani finansal yönden avantajı var. İkincisi, hastanın vücudunda yaptıÇınız doku tahribatını daha sınırlı kılabiliyorsunuz. Çünkü endoskop dediÇimiz, yarım santimetre ya da dört milimetre kalınlıÇında içinde optik kamera sistemi olan bir boru sayesinde içeriyi görebiliyoruz. Eskiden gözümüzle görebilmek için çok daha geniş bir alanı açıyorduk. Dolayısıyla endoskopik cerrahi kullanım alanına girdikçe amacımız, "minimal invaziv cerrahi" dediÇimiz insan vücudunda olabildiÇince az doku harabiyeti yaratıp kısa zamanda işi tamamlamak oldu. Tabii vücutta daha az harabiyet yarattıÇınızda doÇal olarak hastanın ameliyat sonrası iyileşme dönemi ve hastanede kalış süresi de çok kısalıyor. Yine şantların enfeksiyon riski var ama endoskopide bu risk yok. Endoskopik yöntemin getirdiÇi en büyük avantaj nedir? Daha önce takılan şantların olumsuz bir tarafı şu. Bugün için bir şantın fiyatı 800 - 1200 dolardır. Bir yılda takılan 100 şantın 15 tanesi, o yıl içinde şu veya bu nedenden deÇişmek zorunda kalır. Bunu yaşam süresine yaydıÇınızda, hayatını sürdürebilmek için vücuduna şant taktıran bir hasta, bu işten dolayı ömür boyu üç kez daha bu ameliyatı geçirecek demektir. Biz zengin bir ülke deÇiliz. Bunun alternatifi olarak bir endoskopik ameliyat yaptıÇınızda bunun maliyeti, bir şant ameliyatının yarısı kadardır. Tabii en önemlisi hasta ömür boyu hidrosefali sorunundan kurtuluyor. Bu yöntemin ekonomik açıdan üstünlüÇü nedir? Endoskopik ameliyatlar sonrası hasta en fazla 1 - 2 gün hastanede yatıyor. Ama bu eskiden 5 - 7 günü buluyordu. Bu ameliyatlar sonrasında hasta kaç günde taburcu ediliyor? Bu ameliyatların yapıldıÇı merkezlerin sayısı bir elin parmaklarından az. Sanırım 4 - 5 merkez var. Ülkenin salt saÇlık finansmanı açısından endoskopik cerrahinin Türkiye'de geniş kullanım alanı bulması lazım. Ülkemizde kaç merkezde bu ameliyatlar yapılabiliyor? Endoskopi tekniÇi aÇırlıklı olarak hidrosefali vakalarında kullanılıyor. Bu vakaların dışında, tümör ve kistlerin çıkarılmasında, boyun ve bel fıtıÇında, sinostoz adı verilen kafatası kemiklerinin erken kapandıÇı hastalıÇın ameliyatla tedavisinde de kullanılıyor. Endoskopik cerrahi nerelerde kullanılıyor?