iŞTAHSIZ BEBEĞiNiZ ANOREKSiK OLABiLiR

Son 15 yıldır bilinen ‘bebeklik anoreksisi’, erken bebeklik döneminden itibaren beslenmeye çok az ilgi gösteren ve yetersiz miktarda yiyen çocukların sorunu. Beslenme, bebek ve anne-baba arasında ‘kısır döngü’ haline gelen bir savaşa dönüşüyor. Ayrıca, bebeğin az miktarda yemesiyle kaygı düzeyi artan ebeveynlerin, uygunsuz davranışlar geliştirmesine yol açıyor. Bu davranışlar, beslenme sırasında bebeğin oyuncaklar ya da televizyonla dikkatini dağıtmaktan, zorla beslemeye kadar değişiyor. Aslında bu süreçte açlık duygusunun gelişimi engelleniyor ve çocuk besin alımını açlık - tokluk (içsel uyaranlar) yerine dışsal uyaranlarla düzenlemeyi öğreniyor. İstanbul Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi ve Sosyal Pediatri Derneği Başkanı Prof. Dr. Gülbin Gökçay, konuyla ilgili sorularımızı yanıtladı.

Bebeklik anoreksisi nedir?
Doğumdan sonra 6 ay-3 yaş arası ortaya çıkan, organik ya da gelişimsel nedene bağlanamayan yeme reddi ve büyüme-gelişme geriliği için kullanılan bir tanımdır. Normal gelişen bebeklerde beslenme sorunlarının sıklığı yüzde 25-45 arasında değişmektedir. Yetersiz kilo alımı, yemeyi reddetme, kusma gibi ağır sorunlarsa bebeklerin yüzde 1-2’sinde görülür.

Doğuştan mı gelir??
Bebeklik anoreksisi anne sütüyle beslenen bebeklerde daha az görülür ya da daha hafif seyreder. Bebeklik anoreksisini açıklamak için farklı modeller geliştirilmiştir. Bu modellerin temelinde bebeğe, ebeveyne ve bebek-ebeveyn ilişkisine ait özelliklerle erken dönem beslenme davranışları önemli rol oynamaktadır.

Uyku sorunları eşlik ediyor

Hangileri daha yatkındır?
Yemenin içsel uyaranlarla (açlık-tokluk) düzenlenmesi gerekirken, dışsal müdahalenin aşırı derecede mevcut olması, bebeklik anoreksisinin gelişiminde önemli rol oynar. Bebeklik anoreksisi olan çocukların daha kolay uyarılma durumu vardır. Beslenme sırasında dikkatlerinin çabuk dağılması, ilgilerinin hızla kaybolması ve buna bağlı olarak yeme reddinin ortaya çıkmasının nedeninin, yeme için gerekli olan ‘daha sakin duruma’ geçişteki zorluklarından kaynaklandığı, aşırı uyarılabilirliklerinden dolayı da bedensel uyaranlarını (acıktıklarını) fark edemedikleri düşünülmüştür. Bu çocuklarda uyku sorunları da görülmektedir.

Annenin rolü nedir?
Annenin bebeğe beslenme konusunda baskı yapması, bebeğin kendini beslemesine izin verilmemesi, anoreksiye zemin hazırlar. Bebeklik anoreksisi olan çocukların sağlıklı beslenenlere göre daha güvensiz bağlanma ilişkileri sergiledikleri biliniyor. Güvensiz anne-bebek ilişkisiyle bebeklik anoreksisinin şiddeti arasında doğru orantılı bir ilişki olduğu görülmüştür.

Annedeki depresyon riski artırıyor

Çocuktaki tipik belirtileri nelerdir?
Bebeklik anoreksisi olan çocuklar anneleri tarafından zor, uyumu güç, fazla ilgi isteyen, ve inatçı olarak değerlendirilmiştir. Ayrıca bunlar depresyon, kaygı, bedensel şikayet ve sinirli davranışlar sergiler.

Hangi çocuğa anoreksik denir?
Bebekler bir yaşına doğru hareketlenerek daha az kilo alırlar ve daha az yerler. Bu durum, doğal gelişimin bir parçasıdır. Bebeğin büyüme eğrisinde düşüş olmaz. Oysa bebeklik anoreksisinde büyüme eğrisinde belirgin bir düşüş gözlenir. Ayrıca bazı hastalıklar da iştahsızlığa yol açar. Bunlar şöyledir: Verem, idrar yolu iltihabı, tiroid, karaciğer, mide, bağırsak ve kalp hastalıkları, doğumsal anomaliler, besin alerjileri, kansızlık, çinko eksikliği, kurşun zehirlenmesi. Yenidoğan ya da süt çocukluğu döneminde ağız veya burundan sonda uygulanan, bu bölgeyle ilgili ameliyat geçirenlerde görülen beslenme sorunları bebeklik anoreksisi başlığı altında ele alınmaz.


Bebeklik anoreksisi için 6 kriter
1- Yeterli miktarda yemeyi en az bir aydır reddetmek.
2- Yeme reddinin üç yaşından önce ortaya çıkması.
3- Açlık belirtileri hakkında konuşmamak, yemeğe ilgisiz ancak
çevre veya bakım veren kişiye yoğun ilgi göstermek.
4- Belirgin büyüme geriliğinin olması.
5- Yeme reddinin travmatik bir olayı takiben gelişmemiş olması.
6- Yeme reddinin altta yatan tıbbi bir hastalığa bağlı olmaması.

Hareketlİ, meraklI, oyunu seven çocuklar
-Yaşıtlarından daha hareketlidirler. Ebeveynlerin çoğu bu çocukların canlı, oyunu seven, çevreye karşı ilgili ve meraklı olduklarını, fakat acıktıklarını belli etmediklerini ve yemekle ilgilenmediklerini belirtir.
-Bu çocuklar beslenmeye karşı ilgilerini çabuk kaybeder ve yemek yerine ebeveynle konuşmayı, onlarla oyun oynamayı tercih ederler.
-Öğün sırasında bebek, yemekten sadece birkaç lokma alır ve daha fazla yemeyi reddeder. Eğer ebeveyn beslemeye devam ederse bebek ağzını açmaz, kusar ya da sofradan kaçar.
-Ebeveyn vazgeçene kadar, bebek ağlar ve yıkıcı davranışlarını artırır.