Sanat piyasasından haberlerim var. Bu hafta çağdaş sanat eserleri için müzayede düzenleyen Beyaz Müzayede Evi’nin kurucusu Aziz Karadeniz’le sohbet ettim. 6 Haziran’da gerçekleştirecekleri 32. Çağdaş ve Modern Sanat Müzayedesi öncesinde sanat piyasasına dair son bilgileri aldım, merak ettiklerimi sordum. Yatırım bankacılığından bu yana tanıdığım Aziz Karadeniz, finans alt yapısı ve sanata olan ilgisini birleştirerek başlattığı Müzayede Evi’yle, hem sevdiği işi yapmanın keyfini yaşıyor hem de Türkiye’de sanatın ikinci el piyasasına yön veriyor.
10 yıl önce, yılda tek müzayedeyle yola çıkan Beyaz Müzayede Evi bugün itibarıyla, yılda dört müzayede düzenliyor. Sadece çağdaş sanat eserleri için yaptıkları müzayedelerle Türkiye’de gerçekleşen klasik de dahil olmak üzere, en büyük ciroya ulaşıyor. Son durumda, her müzayedelerine 2 bin 500 eser başvuruyor. Bir müzayedede 250 civarında eser açık arttırmaya sunuluyor. Peki, sözünü ettiğimiz ciro nedir? 30 milyon TL. Son verilere göre Türkiye’de tüm sanat piyasası 100 milyon dolar’ın altında. Yurt dışında ise, tek bir fuarda örneğin Art Basel’de dört günde 3 - 4 milyar dolar’lık satış gerçekleşiyor. Dünyada ağırlıklı olarak çağdaş sanat eserlerinden oluşan sanat piyasasının büyüklüğü 15 ila 25 milyar dolar seviyesinde bulunuyor. Hal böyle olunca, Türkiye’deki sanat piyasası hâlâ çok küçük kalıyor. Üstelik, 2006 ila 2010 arasında en hızlı yükselişini yaşayan Türk sanat piyasasında, son beş yıldaki düşüş dikkat çekiyor.
Hızlı yükselişin sebebi, 4 - 5 yeni koleksiyonerin yaptığı alımlar olmuş. O dönem, 50 - 60 milyon dolar olan sanat piyasası, yapılan bu alımlarla bir anda sıçramış, yani sığ piyasada bir balon oluşmuş sonra arkası gelmemiş, durgunluk başlamış. Aziz Karadeniz’in anlattıklarından an itibarıyla, sanat piyasamıza dair çıkarımlarım bunlar. Yine de, bana göre böyle zamanlar alım yapmak için daha uygun olabilir. En azından ilgilendiğiniz bir sanat eserini gerçek fiyatlardan satın alma imkanı bulabilirsiniz.
Birkaç öneri
Sanata ilgi duyan ve yeni başlayanlar için birkaç notum daha var;
- Sanata yatırım amaç değil sonuç olmalı.
- Tercihinizi çağdaş sanat eserlerinden yana yapıyorsanız, isabet ediyorsunuz; çünkü çağdaş sanatın tüm sanat piyasasındaki ağırlığı giderek artıyor.
- Yeni başlayanlar önce peyzajı tercih eder. Modern eserler ve figüratif de makul seçimlerdir. Daha başlangıçta “Bunu ben de yaparım” şeklindeki eleştirilere maruz kalmamak için, soyut eserlere en son geçilmesi doğru olandır.
- Müzayededen sanat eseri almak, yanılgı payını ortadan kaldırabilir. Özellikle, Beyaz Müzayede tarafından başlatılan fiyat aralığında kalırsanız, bu fiyatlar eserin müzayedeye gelene kadar gördüğü gerçek fiyatlar olduğu için sizi yanlış yatırımdan kurtarabilir.
- “Çok bilen mi, çok gezen mi” derseniz, sanata yatırım için bilmek kadar görmek de gerekiyor. Mümkün olduğunca fazla galeri ve sergi görmeye çalışın.
18’İNCİ YILIMDA...
Bu hafta ayrıca Magazin Gazetecileri Derneği tarafından ‘Savaş Ay Televizyon Özel Ödülü’ne değer görülmenin mutluluğunu yaşadım. Türkiye’de hâlâ genç olan bir sektörde, televizyonda aralıksız 18 yılı geride bırakırken,
ödüle layık görülmek daha da anlamlı oluyor. Magazinci arkadaşlarıma teşekkür ediyorum. Sevdiğim işi yapabilmek en büyük şansım, darısı tüm çalışanların başına.