AYNA NÖRONLAR ONARILABİLİR Mİ?

İlk kez maymunlarda yapılan çalışmalarda, basit işlevleri yaparken nöronal iletim ve başka maymunlar aynı işlevleri yaparken seyrettiklerinde de ayna nöronal iletimin olduğunu görüldü. Sağlıklı gelişen bir bireyde kişi bir iş yapıyorsa ya da başka bir kişiyi aynı işi yaparken izliyorsa bu sistem devreye giriyor.
Ayna nöronların iletimi düzgün şekilde sağladığında mu dalgaları baskılanıyor: Sağlıklı bir kişi bilinçli olarak elini açıp, kapama şeklinde hareket ettirirse, EEG’de görünen mu beyin dalgası bloke oluyor. İlginç olarak, sağlıklı bir kişi diğerinin davranışının aynısını yapmak için izlediği zaman da mu dalgaları bloke oluyor.
Bu durum da bilim insanlarını insanlarda ayna nöron aktivitesini araştırmaya teşvik etti. İnsanlarda yapılan EEG ve fMRI çalışmalarında ayna nöronların çok önemli rolü olduğu ve mu ritimlerin de yüksek seviyede bir koordinasyonu sağladığı tespit edildi.

Otistiklerde durum nasıl?
Otistik bireylerde ayna nöronlar yalnızca kendileri bir iş yapıyorlarsa devreye giriyor, mu ritim baskılanıyor, başkaları bir şey yaparken izlediklerinde devreye girmiyor. Araştırmacılar EEG kayıtlaması sırasında otistik çocuklardaki mu dalgasının bir başka çocuğun yaptığını izlediğinde bloke olmadığını, ancak kendi başına bir hareket yaptığında bloke olduğunu tespit etti. Bu sonuç da araştırmacılara şunu düşündürttü: Otistik bireyler başkalarının amaçlarını, yapmak istediklerini anlamıyor ve böylece iletişim sorunları ortaya çıkıyor.

Umut verici gelişme
Araştırmacılar, otistiklerde baskılanması bozulan mu beyin dalgası, neurofeedback (NF) yöntemiyle düzenlendiğinde umut verici gelişmeler elde etti. Otistiklerin ön ve arka beyin bağlantı bozukluğunu bulup bunu düzenleyecek şekilde NF uygulaması yapan araştırmacılar, iletişim ve sosyalleşme sorunlarında yüzde 40 oranında, tekrarlayıcı davranışlarda azalma ve nöropsikolojik testlerde de dikkatte, kavramada ve motor planlama becerilerinde sıralamayı sağlayabilmenin arttığını gösterdi.
Bu sayede otizm ölçümleme sorularında otistik çocukların şikayetlerinde yüzde 26-48 arasında azalma yaratabildiler.
Beyin dalgalarını magnetoensefalogram’la kayıtlayan araştırmacılar, otistik çocukların yüzde 95 doğrulukla ayırt edilebileceğini gösterdi. Bu aşamada, erken teşhis ve müdahale oldukça önemli. Beyinde daha sağlıksız iletimler tam oluşmadan müdahalenin olumlu sonuç geliştireceği düşünülüyor.

NF yöntemi
NF, kişilerin biofeedback aleti vasıtasıyla bilinçaltı sistemiyle çalışan beyin dalgası aktivitelerini bilgisayar ekranına yansıtıp, işitsel/görsel geribildirim yardımıyla beyin dalgalarını kontrol etmelerini deneme yanılma yöntemiyle öğretmektir.
Yapılan bir çalışmada, 3 yaşındaki erkek çocuğu konuşmada gerileme, sosyalleşememe, tekrarlayıcı konuşma, ellerini ve avuçlarını sıkma gibi tekrarlayıcı hareketler, göz kontağı kuramama, çocuklarla oynayamama, oyuncaklarıyla bir dakikadan fazla oynayamama şikayetleriyle otizm tanısı almış. Beyin dalgaları dijital EEG’yle kayıtlanıp veri tabanında kendi yaş grubuyla karşılaştırıldığında tüm kortekste çok fazla beta dalgası tespit edilmiş. NF ile beta dalgası azaltıldığında şikayetlerinde anlamlı gelişmeler olmuştur.
Hepinize sağlıklı günler dilerim...