YAŞAM KALiTESiNİ YÜKSELTMEK
Hastalıkta veya sakatlıkta yaşam kalitesini yükseltmek kolay olmaz. Çünkü bu insanlar çevreden alınan yardımla hayatlarını sürdürürler. Durumları incelendiğinde pek çoğunun sakatlığa rağmen bazı yardımcı araçlarla kendi işlerini yapabilir hale geldiği görülmüştür. Fizik tedavi ve rehabilitasyon uzmanları, fizyoterapistler engellilereevinde, çalışma hayatında ve sosyal ortamda günlük yaşantıyı kolaylaştıracak bilgiler vermelidir. Hastaları; engelliler, yatalaklar ve tekerlekli sandalye kullananlar olarak üçe ayırabiliriz. Bunlardan yatalak olanların kendi başlarına yemek yeme, yatağın içinde oturma, yer ve durum değiştirme gibi birkaç işi öğrenmeleri yeterli olur. Buna karşılık tekerlekli sandalye kullananların ve yürüyebilenlerin, sağlam olanların kullandığı araçlardan yararlanabilmeleri için daha fazlasını öğrenmesi gerekir.
Karyolaya bağlanmış ip ve kayışlar, hareketli yataklar, uzun ya da kalın saplı diş fırçaları, yerden bir şey almak için uzun kıskaçlar, önden fermuarlı bol ve pratik giysiler, elastik bağlı ve fermuarlı ayakkabılar, yürüme araçları, özel mutfak ve ev temizliği araçları, sadece elle kullanılabilen otomobiller engellilerin günlük yaşantılarını kolaylaştırabilir.
Rehabilitasyonda amaç, uzmanların çalışmalarını birleştirerek engellileri tedavi etmek, bu amaca ulaşmak mümkün değilse de yaşamlarını sağlam olanlara eşdeğer kılmaktır. Ve buradaki çalışmalar fizyoterapistlerin yaptıracağı egzersizlerle başlar. Minder, denge ve kas güçlendirici egzersizlerle merdiven çıkmayı örnek verebiliriz.
Hastanedeki yaşamın evdekinden farklı olduğu düşünülüp, ev havası verilmiş odalarda eğitim yapılmalıdır. Elektrik düğmelerinin fişleri engellilerin erişebileceği yüksekliktedir. Mutfak eşyalarının, giysilerin, kitapların bulundukları yerler oturan bir hastaya veya engelliye göre ayarlanmıştır. Kapılar tekerlekli sandalyenin geçebileceği genişliktedir. Pencereler dışarısının görülebileceği alçaklıktadır. Bu odaların hazırlanış amaçlardan biri de engellilerin ve yakınlarının eve döndüklerinde yapmaları gereken değişiklikleri göstermektir.
Engelliler, zamanla ve ailelerinin yardımlarıyla birçok sorunun üstesinden gelebilir. Daha önceki gözlemlere, bilimsel yöntemlere ve rehabilitasyon konusunda uzmanlaşmış kişilere dayanarak bu yöntemler öğrenilmelidir. Bu uygula- malar öğretilirken engellilerin ruh durumları da göz önünde bulundurulmalıdır.
KAYNAK: REHABİLİTASYON
PROF. ORHAN SENGİR
YENİ BİR BAŞLANGIÇ
1. Öncelikle, başta eklem ve kaslar olmak üzere vücudun her yanı gözden geçirilir. Ayrıca engellinin tedavilere karşı isteği ve tepkisi incelenir.
2. Günlük yaşantıyla ilgili uğraşılardan hastaya en yararlı ve fazla zaman harcanmadan öğrenilebilecek olanları sırayla ele alınır.
3. Engelli tarafından yapılabilen bölümler tekrarlanır. Sonra yapılamayanların başarılması için çaba harcanır. Özel tekniklerden sonuç alınmayacaksa yardımcı araçlar kullanılır. Böylece uğraşların tümü engelliye öğretilmiş olur.
4. Öğretilenlerin gerçek hayat koşullarında ve değişik ortamlarda ara verilmeden kullanılması önerilir ve engelli bu amacını gerçekleş-tirebilmesi için devamlı desteklenir.
Gündelik gereksinimler
a. Yatakta yapılanlar; yatak içinde oturma, yer değiştirme, dönme
b. Tekerlekli sandalyeyle yapılanlar; yataktan tekerlekli sandalyeye, buradan tuvalet ve banyoya geçiş
c. Kendi kendine bakım; tuvalet, diş fırçalama, saç tarama, giyinme, yemek yeme
d. Yürümeler; ev içinde ve dışında
e. Sosyal uğraşlar; toplantılar, radyo ve televizyon kullanımı
f. Meslekle ilgili uğraşlar ve geziler