Plantar Fasiit cinsiyet, yaş, ırk ve aktivite düzeyinden bağımsız olarak ortaya çıkabilir. Özellikle 40-60 yaş arası kadınlarda ve fiziksel aktivitesi yüksek olan kişilerde sık görülür
Plantar Fasiit
Plantar faysa denilen bağ ayak taban kemiğinden başlar ve ayağın önüne doğru yelpaze şeklinde uzanır. Yürüme ve koşma esnasında aşırı yüklenme ve tekrarlamalı travmalar sonucu bağ dokunun kalkaneus denen topuk kemiğine yapışma yerinde meydana gelen dejenerasyonla karakterizedir. Yetişkinlerde bu bölgedeki ağrının en sık nedenidir. Cinsiyet, yaş, ırk ve aktivite düzeyinden bağımsız olarak ortaya çıkabilir. Özellikle 40-60 yaş arası kadınlarda ve fiziksel aktivitesi yüksek olan kişilerde sık olarak görülür. En sık neden sinsi ilerleyen tekrarlamalı darbeler ve aşırı kullanımdır. Kas güçsüzlüğü, yumuşak doku sertliği gibi faktörler bu duruma eşlik edebilir. Ayağın plantar fleksör ve intrinsik kaslarında sertlik görülebilir. Risk faktörleri arasında antrenman hataları, uygunsuz ayakkabı kullanımı, sert yüzeyler, kubbe ayak (pes kavus), düz tabanlık (pes planus), ayak kaslarındaki güçsüzlük ve esneklikte azalmadır.
Ayakta dururken ağrı görülür
Üzerine basıldığında topuk altında ağrı olması başlıca şikayettir. Dinlenme sonrası şikayetler artar, biraz yürümeyle azalır, akşama doğru tekrar şiddetlenir. Obez, orta yaş hastalarda sık görülür. Atletlerde tekrarlayan travmaya bağlı, topuğa sertçe basma sonrası, fazla oturup kalkmayı gerektiren işlerde çalışanlarda, yürüme mesafesi, yüzeyi veya ayakkabı giyiminde değişiklik olması sonucu görülebilir.
Bu duruma topuk kemiğinin altındaki yastıkçığın iltihabı da eşlik edebilir. Genellikle yaşlı kişilerde tekrarlayan travma, uygunsuz ayakkabı kullanımı, ani kilo alımı, uzun yürüyüşler, topuğa sert basma sonrası görülebilir. Özellikle ayakta dururken ağrı görülür. Plantar fasiit olan vakaların yaklaşık yarısında topuk dikeni görülmektedir ancak çoğu vakada semptom vermez.
Aşil germe egzersizleri
Tedavide istirahat, koşma ve zıplamadan kaçınma, germe, NSAİİ, tabanlık kullanımı, gece splintleri, fizik tedavi modaliteleri uygulanır. Enjeksiyon iki kereden fazla önerilmemektedir. Ayak iç kasları güçlendirme ve nazik Aşil germe egzersizleri önerilmektedir. Ekstrakorporeal şok dalga tedavisi 6 ay konservatif tedaviye yanıt alınamayan ve cerrahi yöntemleri tercih etmeyen hastalarda uygundur. Uygulamada lokal anestezi gerekebilir. Kan dolaşımını artırır ve gerekli bağışıklık yanıtı ortaya çıkarır, dokuda yeni hasara neden olarak iyileşme yanıtının başlamasına neden olur, hasarlı sinirler üzerine etki ederek ağrıyı azaltır.
Tibialis Posterior
Tendiniti
Tibialis posterior tendonu ayak kavsinin sağlanmasına yardımcı olur. 45-65 yaş arası kadınlarda sık görülür. Ters basma, pes planus, ayak kavis düşüklüğü, obeziteyle ilişkilidir. Hipertansiyon, obezite, ayak bileği iç tarafına travma veya cerrahi öyküsü, steroid enjeksiyonu, romatolojik hastalıklar gelişimine katkıda bulunabilir. Ayakta yorgunlukla beraber, ayak bileği iç tarafında sinsi başlangıçlı ağrı ve şişlikle karakterizedir. Travmatik veya dejeneratif olabilir. Ayak bileği iç tarafına alınan darbe veya burkulma yaralanması sonrası yırtılma görülebilir. Ön ayak kısmında güçsüzlük dolayısıyla ayak tabanına yayılır. Ayağa arkadan bakıldığında normalden fazla parmak görülür.
İç kama, özel yapım özellikle kavis destekli tabanlık, ciddi vakalarda 4-6 hafta özel ayak bilekliği kullanımı, ilk 2-3 günde buz uygulanması, buz masajı, NSAİİ (nonstreoid antienflamatuar ilaçlar- antiromatizmal ilaçlar), enjeksiyon, gereğinde cerrahi tedavi seçenekler arasındadır. Germe ve ayak iç kaslarını güçlendirme egzersizleri önemlidir.