Cilt hastalıkları çok çeşitli nedenlerle ortaya çıkabiliyor. Çoğu zaman altta yatan hastalığın araştırması uzun sürüyor ve bu süre içerisinde hastalığın şiddeti artıyor. Bu yazımızda romatolojik hastalıklarda sıkça görülen cilt lezyonlarına değineceğiz
Romatoid artrit hastalığında özellikle travma ve basınca maruz kalan bölgelerde cilt altı dokuda nodül denilen yumrular meydana gelir. Bu nodüller hareketli olabilecekleri gibi, dokulara yapışık da olabilirler. Romatoid artritli hastaların beşte birinde bu tip nodüller izlenebilir. Özellikle metatroksat denen öncelikle kanser hastalarında kullanılan ve son yıllarda romatoid artridi olanlarda tercih edilen ilacın etkileri sonucunda nodül sayısında artış olabilir. Bu hastalıkta ‘vaskülit’ denilen damar iltihabının ortaya çıkmasıyla özellikle el parmaklarının uçlarında damar tıkanmasına bağlı lezyonlar izlenebilir.
Sjögren sendromu
Deride kuruluk ve damar tutulumuyla ortaya çıkar. Kuru deri denilen durum hastaların yüzde 50’sini etkiler. Çeşitli vücut salgılarının azalmasıyla göz ve ağızda kuruluk oluşur. Bu kuruluk sonucunda ağız ve dilde kırmızılık, pullanma ve sonrasında küçük yaralar (fissür) gelişir. Tükrük bezi gibi salgı yapan bezlerde büyüme izlenir. Özellikle bacak bölgesinde toplar damar denilen kirli kan damarlarının tutulmasıyla ülser adlı yüzeysel yaralar oluşur. Sjögren sendromu birçok romatizmal hastalığa eşlik edebilir. Hekimlerin hepatit-C konusunda uyanık olması gerekir.
Sedef hastalığı
Deride keskin sınırla ayrılmış gümüş beyaz pullu tabakayla kabarık plakların birlikteliği sonucunda olur. Bu hastalık genelde 20-30’lu yaşlarda başlar. Saçlı deride, dirsekler, dizler, bel ve kalça bölgelerinde daha sık görülür. Lokal formları tek bir parmağı tutup egzamayla karışabilir. Genellikle mekanik bir uyarı, güneş ışınları ya da ilaca bağlı alerjik reaksiyonlar sonucunda olabilir. Bu hastalıkta tırnaklar da etkilenir. Tırnak tabakası sarı ya da kahverengi bir renk alır. Tırnak altında çeşitli mantar enfeksiyonları gelişir. Sedef hastalarının beşte birinde de artrit oluşur. Bu hastalıktaki kireçlenme yumuşak doku enfeksiyonlarıyla (bursit, tendinit) birlikte olabileceği gibi ankilozan spondilit benzeri omurga tutulumlarına yol açabilir.
Tekrarlayan polikondritis
Vücuttaki değişik kıkırdak yapıların farklı zamanlarda tutulumu ve iltihaplanmasıdır. Bu hastalıkta eklemlerle birlikte dış ve iç kulağın kıkırdak kısımları, kalp damar sistemi, gözler tutulabilir. Etkilenen bölgenin kıkırdak kısmında ani başlangıçlı kızarıklık, şişlik ve hassasiyet ile 1-2 hafta içinde şikayetler geriler. Haftalar veya aylar sonra nüks edebilir. Sarkık burun ve kulak gibi şekil bozuklukları gelişebilir. Bu hastalarda aft, ürtiker gibi deri bulgularının yanında göz sinirinin iltihaplanması (optik nörit) ve aort yetmezliği de ortaya çıkabilir.
Skleroderma sorunu
Derideki kolajen liflerinin değişimi sonucunda parmak derisinde sertleşmesiyle tespit edilebilir. Derideki bu bozulma ileride parmak uçlarında ülser oluşumuna hatta parmak uçlarının kaybına kadar gidebilir. Raynaud fenomeni denen deride kızarma beyazlaşma ve morarma da bu hastalığa eşlik edebilir. Derideki sertleşme yüzü de etkiler ve sabit bakışın eşlik ettiği maske benzeri ifadesiz yüz, alnın kırıştırılamaması, gaga burun ve ağız hareketlerinin kısıtlanmasıyla diş dokularının kaybı izlenir.
Bu yazımızda romatolojik hastalıklara eşlik eden cilt lezyonlarının sadece bir kısmını inceledik. Bu hasta- lıklarda cilt lezyonları eklem tutulumlarından daha önce görülebileceği için fizik tedavi ve rehabilitasyon hekimlerinin ile romatologların dermatoloji uzmanlarıyla işbirliği içinde çalışmaları, cilt lezyonları konusunda da daha duyarlı olmaları gerekmektedir.