Romatoid artrit tedavisinde hasta eğitimi çok önemlidir. Bu hastalar en çok, kalıcı bozukluklar ve sakat kalma endişesi taşır. Bu hastalara verilecek psikolojik destek çok önemlidir. Kişilere hastalığının her hastada aynı şekilde ve hızda ilerlemediğini, bazen duraklamalar görülebildiğini bazen de tamamen ortadan kalkabildiğini anlatmak gerek.
Kesin iyileşme mümkün olmasa da uygun tedavilerle hastalığın ilerlemesinin yavaşlatıldığı, ciddi deformitenin önlenebildiği söylenmelidir.
Sadece ilaçla tedavi edilemez
Romatoid artrit için tek bir tedavi uygulaması yeterli değildir. Hastalığın tedavisinde her hasta ve dönem için değişebilen uygulamaların olabildiği hastalara anlatılmalıdır. Yani bu da şu demektir: Romatoid artrit sadece ilaçla tedavi edilemez.
Bu tedavi programlarının amacı hastalığın ilerlediği dönemde oluşan sorunlara karşı da tedbir alınmasıdır. Burada da önemli olan hastalarda kas gücünün ve eklemlerdeki hareket açıklığının korunmasına yönelik çalışmalardır.
Hastalarda ödemlerin oluşmasının engellenmesi, uygun beslenmenin sağlanması bu hastalıktan doğacak olan yan sorunların da düşünülerek hastanın genel durumunun korunmasıdır. Ayrıca hastalardaki eklem bozukluklarının düzeltilmesi ve sakat kalan hastaların rehabilitasyonu tedavinin öncelikleridir. Bu da şu demektir: Bu konuyla uğraşan romatologlar bir fizik tedavi ve rehabilitasyon uzmanının tam desteğini almalıdır.
Romatoid artritli hastaların asıl şikâyetleri ağrıdır. Bu da eklem, kas ağrıları ve de tutukluk olarak kendini gösterir. Bunun için her tedavi programında ilk yapılacak uygulama ağrının giderilmesineçalışmaktır. Burada ilaçlar, fizik tedavi ve yük verilmeyen istirahat şekilleri ağrının giderilmesinde yapılması gerekenlerdir.
Ağrının giderilmesinde ağrı kesici ilaçlar ve anti - romatizmal ilaçlar kullanılır. Aspirin hâlâ romatoid artritin başlangıç tedavisinde tercih edilen ilaçtır. İkinci tercih ise içinde kortizon olmayan anti - romatizmal ilaçlardır. Bu ilaçların da bir çok yan etkisi vardır. Özellikle yaşlı ve sistemik hastalıkları olan hastalarda çok dikkatli kullanılması gerekir.
Kortizon kullanırken dikkat!
Bu ilaçları da kullanırken başlangıçta en düşük dozu denemek uygundur. Bazen de zorunlu olarak kortizonlu ilaç uygulamaları yapılır. Kortizonlu ilaç uygulamalarında yapılması gereken en önemli işlev hastada tuzsuz diyet uygulamasıdır.
Tansiyonu yüksek hastalarda, şeker hastalarında tetikleyici rolü olduğundan kortizon kullanırken çok dikkatli olunmalıdır. Yoksa bu uygulama istenmeyen sonuçlar doğurabilir.
Fizik tedavi şarttır!
Romatoid artritli hastaların tedavisinde en önemli uygulamalardan birisi de fizik tedavi ve rehabilitasyon programlarıdır. Bu programlar hastaların ağrı ve eklemlerindeki sertliklerinin giderilmesinde en ciddi uygulamalardan biridir. Ayrıca yapılacak uygun egzersizlerde eklem sertliklerinin ortadan kaldırılmasında ve eklem hareket açıklığının korunmasında kullanılan en iyi yöntemlerdir.
Romatoid artritin başlangıç safhalarında uzun istirahat çok önemlidir. Bazı hastalara kısa dönem yatak istirahatleri de verilebilir. İstirahat ve egzersizlerde hastayı rahatsız etmeyen dengeli programlar uygulanmalıdır.
Ödemli bir eklemin aşırı kullanımı ağrıya yol açsa da özellikle yük taşıyan eklemlerin uzun süreler hareketsiz kalması o bölge eklemlerinde tam kireçlenmelere sebep olabilir.
Kum torbaları, ayak ve yatak tahtaları eklemleri uygun pozisyonda tutup sakatlığı önleyen tedbirlerdir. Burada egzersizler çok önemlidir. Çünkü bu hastalarda ağrıdan dolayı kas kullanılmadığı için kas atrofileri oluşur. Ve buna bağlı kas gücü kayıpları. Bunların da yerine konması gerekir.
Egzersizler zorlayıcı olmadan hastanın ağrısını artırmadan, çok dikkatli yaptırılmalıdır. Bu hastalıkta daha ileri kullanılması gereken ilaçlar da vardır. Bu ilaçların riskleri çok fazladır. Eğer hastada sakatlık riski daha ön planda gidiyorsa bu yan etkileri fazla olan (toksik) ilaçlarda kullanılabilir.
Burada benim sık kullandığım bir örnek vardır: “Daldaki kuşu sapanla vurabiliyorsan, onunla vur. Çünkü o kuşu tüfekle de, bombayla da, füzeyle de vurabilirsin.”
Bu, tüm hastalıkların tedavisinde düşünülmesi gereken bir yöntemdir. En az ilaçla çözümlenebilecek bir sorunu çok fazla ilaç kullanımıyla çözmeye kalkmak tedavide sakıncalı bir davranış biçimidir.
Küçük taşlar atalım
Bu tedavilerde attığımız taşlara (kullandığımız ilaçlara) çok dikkat etmeliyiz. Küçük taşlar atmanın yararı var, hastalar zarar görmesin diye...
Çünkü sebebi belli olmayan bir hastalığı tedavi ediyorsunuz. Ve hastada ortaya çıkan belirtilere göre tedavi verebiliyorsunuz. Romatoid artritteki belirtiler yalnız bir organ ve dokuya ait olmadığı için o dönemlere uygun tedavilerin verilmesi gerekir. Onun için romatizmal hastalıkların tedavisinde bir ekip çalışması şarttır. Ne tek başına bir fizik tedavi uzmanı, ne iç hastalıkları uzmanı, ne de romatolog ya da ortopedist bu sorunun üstesinden tek başına gelebilir. Gerektiğinde göz, cilt ve psikiyatri uzmanının da desteği alınmalıdır.