KÖTÜ HUYLU HASTALIKLARDA KEMiK TUTULUMU
Yaklaşık 100 yıldır kötü huylu hastalıklarla kas-iskelet sistemi rahatsızlıkları arasında ilişki olduğu biliniyor. İşte en fazla kemik tutulumu yapan kötü huylu hastalıklar
En sık karşılaştığımız konu, kanserin kemiğe metastazı. Metastaz bir kanserli doku hücresinin vücutta kan ve lenf yolu gibi çeşitli araçlarla uzak bölgelere yayılması olayına deniyor. Kemik metastazı yapan kanserler arasında sıklık sırasıyla meme, prostat, tiroid, akciğer ve böbrek kanserleri yer alıyor. Bazı kemik metastazları kemikleri eritirken, bazıları da tam tersi aşırı kemik oluşumuna neden oluyor. Kanserlerin çoğu kemikte erimeye yol açarken prostat kanseri ve bazı tiroid kanserleri, aşırı kemik oluşumuna yol açabiliyor.
Kemiğe metastazın en önemli bulguları arasında ağrı geliyor. Bu ağrı kemikteki yapısal hasara, periost denilen kemiğin kabuk kısmının zarar görmesine ya da sinir sıkışmasına bağlı olabiliyor. Metastazlar kemikte travma olmadan kırığa da yol açabiliyor.
Omur metastazları
Ağrı, bel fıtığının tersine hareketle değil yatarken ortaya çıkıyor. Ağrı ortaya çıktığında tedaviye başlanmazsa bir sonraki aşama ayaklarda kuvvet azlığı oluyor. Bunu his kaybı, mesane ve bağırsak fonksiyonlarında bozulma izleyebiliyor. Kemik kırıklarında hastanın yaşam beklentisi üç ayın üzerindeyse cerrahi öneriliyor.
Kanserli hastalarda eritromelalji denilen ataklar halinde seyreden ağrı, kızarıklık, ayaklarda ısı artışıyla giden bir tabloya da rastlanabiliyor. Romatoid artritin kötü huylu hastalıklara sıkça eşlik ettiği biliniyor. Uzun süredir romatoid artrit nedeniyle tedavi alan bir hastada, hastalık ilaç tedavisine rağmen hızlı bir şekilde ilerliyorsa kanserden şüphe edilmeli.
Skleroderma: Bu romatizmal hastalıksa ağız derisinde büzülme, parmak derisinin büzülerek parmakların ince bir hale gelmesi ve de yemek borusunda büzülme, yutma zorluklarıyla ortaya çıkıyor. Bu hastalıkta meme, akciğer, yemek borusu ve çeşitli lenf kanserleri birlikte izlenebiliyor. Bu hastalığın tespitinden sonra rutin kontrollerde meme ve akciğer kanseri açısından taramaların yapılması önemli.
Vaskülit: Damarların iltihaplanmasıyla giden bir romatizmal hastalıkta olan vakülitte lösemiler sık izleniyor. Ayrıca kanser tedavisinde kullanılan çeşitli ilaçlar da vaskülitlere neden olabiliyor.
Metastaza bağlı eklem tutulumları
En sık tutulan eklem diz. sonrasında kalça, dirsek, el bileği ve el geliyor. Karsinamatöz poliartrit denilen rahatsızlıkta kanserin ortaya çıkmasından 10 ay kadar sonra eklem tutulumu izleniyor. Bu tutulum, romatoid artritteki simetrik eklem tutulumunun aksine asimetrik. Lösemik artritse çocuklarda yüzde 12-65, erişkinlerde yüzde 4-13 oranında görülüyor. Özellikle çocuklarda löseminin başlangıcında eklem tutulumu, ısı artışı, kızarıklık ve ateşli romatizmal hastalıklarla karışabiliyor. Akut lösemide eklem tutulumu olmadan bel ve kuyruk sokumu ağrısı görülebiliyor. Bu kemik iliğinin genişlemesine bağlı.
Pankreas kanserinde karın ağrısı ve pankreas iltihabından önce pannikülit denilen yumuşak doku lezyonları ortaya çıkabiliyor. Bu lezyonların dikkatli bir hekim tarafından önceden saptanması pankreas kanserinde erken tanıya yardım ediyor. Yine hekimliğin bir gözlem sanatı olduğunu eserlerinde ortaya koyan Hipokrat, MÖ 400’lü yıllarda çomak parmağı tanımladı.
Bu şekil bozukluğunda tırnakla tırnak yatağı arasında normalde 15 derece olan açının düzleştiği görülüyor. Akciğer ve yemek borusu kanseri, Akdeniz lenfoması gibi kötü huylu hastalıklara eşlik edebiliyor.