Gut biraz da zengin hastalığı
Gut, kanda ve vücut dokularında ürik asit konsantrasyonunun yükseldiği bir metabolizma bozukluğudur.
Gut artriti dediğimiz, eklemlerde ürik asit kristallerinin birikmesinin sonucu oluşur. İki türlü gut vardır. Birincisi genetik olarak doğuştan gelen metabolik bozukluk olarak kendini gösterir. İkincisi ise başka bir hastalığın sonucu olarak veya bazı ilaçların uzun süreler kullanımı sonucu ortaya çıkan gut.
Doğuştan metabolizma bozukluğuna bağlı oluşan gut, genellikle erkeklerde görülür. Yüzde 90 oranında erkeklerde ergenlik yaşına kadar hiçbir belirti vermeyebilir.
Kadınlarda ise ileri yaşlara kadar belirti vermeyebilir.
Aşırı yemek, aşırı alkol gut krizinizi tetikleyebilir
Gut artritinde kanda yüksek ürik asitin bulunması sorumlu tutuluyorsa da atağı tetikleyen başka kimyasal ve fizyolojik değişikliklerinde olduğu düşünülmelidir. Bir ani oluşan gut krizinde fazla alkol, aşırı yeme, soğuğa maruz kalma,ameliyat, idrar söktürücü ilaçlar vücuttan sıvı kayıplarının oluşu gibi çok faktörün tetikleyici etkisi olduğu düşünülmektedir. Gut krizi en çok ayak baş parmağının olduğu yerde görülür. Hasta bunu o parmağının şişmesi ve kızarıklığı ile algılar.
Gut krizi çoğunlukla gece başlar ve şiddetli ağrılıdır. Etkilenen eklem çok şişer. Sıcak, kırmızı, hassas ve aşırı ağrılı bir hal alır. Eğer müdahale edilmezse bu akut gut krizi 3 - 4 gün sürer. Eğer birden fazla ayak eklemi tutulmuşsa bu sorun, 3 - 4 hafta devam edebilir.
Böbreğe hasar verir
Parmaklardaki ödem azaldıkça o bölgedeki deride pul pul dökülür ve soyulma görülür. Sonrasında eklem normale döner, bir sonraki atağa kadar belirtisiz kalır. Gut krizi atakları birkaç sene devam ederse ve devamlı kanda ürik asit yüksekse, tutulan bölgede tofüs denilen şişlikler oluşur. Tofüsler gutun kronik hal aldığının temel belirtisidir ve gut hastala-rının yüzde 50’sinde görülür. Tofüsler eklem kıkırdağına ve yanında kemiğe hasar vererek orada kalıcı bir artrit oluştururlar.
Bu tutulan eklemlerin hareketleri sınırlıdır ve ağrılıdır. Çekilen grafilerde kemikte zımba ile delinmiş gibi görüntüler oluşur.
Bu tofüsler ayak parmaklarının dışında el ve ayak parmaklarının bağlarında (tendonlar), topuk bağlarında, dış kulağın kıkırdağında ve böbrek dokularında da oluşabilir.
Böbrekte ürat kristallerinin birikmesi sonucu böbrekteki ürat taşlarına ve ayrıca gut nefritine neden olurlar. Demek ki böbreğe de önemli harabiyet verirler.
İlaç kullanımı
Birkaç küçük eklemde veya özellikle yaşlı bir insanın ayak baş parmağında bir şişlik oluşmuşsa; özellikle guttan kuşkulanılmalıdır.
Bu atağın erken aşamalarında damardan veya ağızdan verilen kolşisin oradaki ödemin çözülmesini sağlaması gut için kanıttır. Ayrıca anti romatizmal ilaçlarda kullanılabilir.
Gut ayrıca bazı hastalıkların sonucu olarak da fazla ürik asit üretilmesiyle de ortaya çıkar. Vücudun idrarla düşük ürik asit atılması da gut nedeni olabilir. Uzun süreli kurşun zehirlenmelerinde veya uzun süreli idrar söktürücüler (diüretik) kullanımı gut nedeni olabilir. Dolaylı oluşan gut atritlerindeki tedavide klasik gut tedavisi gibidir. Fakat bir farkla; dolaylı oluşan gutlarda öncelikle oluşmanın nedeni olan sorunu veya hastalığı tespit edip ona göre tedaviye yön verilir. Kandaki ürik asit yüksekliği normal seviyelere indirilmeli ve bu seviye de tutulmaya çalışılmalıdır. Bu düzenlemede ömür boyu yapılmalıdır.
Hastalığın ilaç dışında asıl tedavisinde aşırı besin alınımı, özellikle hayvani gıda alınımını en aza
Eğer hasta yukarıda anlatılan disipline girerse, hasta gut ataklarından kurtulabilir. Uygun tedavi ve tedbirlerle hastanın da tam uyumu ile gut her zaman kontrol edilebilir.
RESİMLER: FRANK H. NETTER, M.D. KAS İSKELET SİSTEMİ