Geçen hafta Sofa Hotel’de bir sergi gezdim; Beyaz Müzayede’nin kurucusu Aziz Karadeniz ile...
Sergide bu akşam Zorlu Center Performans Sanatları Merkezi’nde gerçekleşecek müzayedede satışa çıkacak eserleri birlikte inceledik.
Orhan Peker’in 400-600 bin TL fiyat aralığında satışa sunulan ‘Özden, Komşu ve Başka’ adlı başyapıtından, Fahrelnissa Zeid’in 300-450 bin TL tahmini fiyat aralığıyla satışa çıkan ‘Çerkez Gelini’ne kadar ön plana çıkan eserler var.
YILDA 4 MÜZAYEDE
Sergiyi gezdikten sonra Aziz Karadeniz’le sanat piyasasını konuştuk, anlattıkları şöyle...
“1990’lı yıllarda Türkiye’de çok çağdaş sanat eseri alıcısı yoktu. Eser almak istediğinizde çok kolay ve çok makul rakamlara alabiliyordunuz. O tarihlerde bir profesyonel olarak maaşımla alamadığım Türk ressamı yoktu. Fakat çağdaş sanatı ne kadar kolay alabiliyorsanız, satmanız da o kadar zordu...
Fiyatlar yüksek olmadığı için müzayede evleri, çağdaş sanat eserlerini satışa koymaya çok hevesli olmuyordu. Bunun iki sebebi vardı. Birincisi çağdaş sanat eserleri duvarda daha fazla yer kaplıyor. İkincisi fiyatları da düşüktü. Çağdaş sanatın ikincil piyasasının olmamasını bir eksiklik olarak kabul ediyordum. Yılda bir kez müzayede yapmak için yola çıktık. Yurt dışında sadece çağdaş sanat üzerine müzayede çok yaygındı, bizde ise yoktu. Öyle büyük bir ilgi oldu ki; 2006’da yılda bir müzayede hedefiyle yola çıkmışken daha ilk yılda gelen talep üzerine, ikinci müzayedeyi de yaptık. Sonra piyasada likiditeyi artırmak için galerilerin de talebi üzerine yılda 4 müzayede yapmaya başladık.
Çağdaş sanata artan ilginin doğal bir sonucu oldu bu. 2000’li yıllar çağdaş sanat için çok önemli yıllardır Türkiye’de...
90’lı yıllarda çağdaş sanata meraklı koleksiyoner sayısı 10 kişiyi geçmiyordu.
2000’li yıllarda İstanbul Modern’in kurulmuş olması; 2005’ten sonra daha atak, daha dinamik galerilerin oluşması, bizim de çağdaş sanat müzayedeciliğine başlamamızın etkisiyle çağdaş sanata ilgi bir anda arttı.”
MÜZAYEDE FİYAT DÜŞÜRÜR MÜ?
Malum, bazı sanatçılar müzayedelere tepkili; eserlerinin fiyatlarını müzayedelerin düşürmesinden şikayetçi.
Aziz Karadeniz, böyle bir şeyin mümkün olamayacağını anlatıyor. “İkinci el ne kadar güçlü olursa piyasanın hacmi o kadar artar” görüşünde.
“Bir sanatçı ve galerici eserleri istediği fiyattan satışa çıkarabilir ama eserler o fiyatlardan satılmıyorsa yapacak bir şey yok. Müzayedelerde eserleri gerçekçi satış fiyatlarından satışa çıkarmak gerekiyor. Çünkü amaç satmak. Ayrıca satıştan aldığımız komisyonla çalıştığımız düşünülürse; sanatçıların işlerinin fiyatlarını düşürmek bize de zarar verir, böyle bir şeyi yapmamız mümkün değil” diyor.
Söz yurt dışındaki müzayedelere gelince, Aziz Karadeniz sağlıklı bulmadığını söylüyor.
Körler sağırlar birbirini ağırlar durumu hakkında ise konuşmak istemiyor. “Zaten Sotheby’s artık sırf Türk çağdaş sanatına ayrılan müzayedeyi yapmıyor” diyor.
Yerli koleksiyonerlerin artık yabancı sanatçıların eserlerine yönelmesi hakkında ise “Şu anda yerli sanatçıların işlerini almak daha mantıklı, yurtdışında piyasa ve döviz yükseldiği için” diyor.
HANGİ SANATÇILAR VAR?
Bu akşam saat 19.00’da Zorlu Center PSM’de gerçekleşecek müzayedede hangi sanatçıların işleri var?
Modernlerden Nejad Melih Devrim, Mübin Orhon, Zeki Faik İzer, Erol Akyavaş, Burhan Doğançay, Adnan Çoker, Ömer Uluç, Ferruh Başağa, Yüksel Arslan, Komet, Mehmet Güleryüz, Ergin İnan, Alaettin Aksoy, Neşe Erdok, Timur Kerim İncedayı ve Fikret Mualla...
Çağdaş sanatçılardan ise Canan Tolon, Kemal Önsoy, Ramazan Bayrakoğlu, Selma Gürbüz, Gülay Semercioğlu, Balkan Naci İslimyeli, Ahmet Oran, Haluk Akakçe, Yaşam Şaşmazer ve Murat Pulat...