Beslenme uzmanlarına güvenilebilir mi?
Bayram bayram moralinizi bozmak ya da Canan Karatay’lık taslamak istemem.
Ama ABD’de yeni ortaya çıkarılan tarihi belgelerden (Bkz. Jama Internal Medicine ve New York Times) bahsetmeden edemeyeceğim.
Şeker şirketlerinin 1960’larda bilim adamlarına para ödeyerek kalp hastalıklarında “doymuş yağları” sorumlu gösterdiğini gösteriyor bu belgeler.
56 yıl önce, şeker ve yağların kalp hastalıkları üzerindeki etkisini araştıran Harvard Üniversitesi’nin üç uzmanına tam 50 bin dolar ödenmiş ve biz hâlâ bunun sonuçlarını çekiyoruz.
New York Times’a göre gıda endüstrisinin beslenme bilimi üstündeki etkisi bugün de sürüyor.
Bu da demek oluyor ki şu anda beslenme uzmanlarının yaptığı açıklamaları da çok ciddiye almamak gerekiyor.
Kokainden daha çok bağımlılık yapıyor
Bu belgeler vesilesiyle çok etkileyici bir filmi hatırlatmak isterim: ‘That Sugar Film’.
Bugüne kadar beslenmeyle ilgili yapılmış en çarpıcı belgesel, Morgan Spurlock’un ‘Supersize Me’sinden bile daha şaşırtıcı.
“Sağlıklı beslenmeyle ilgili düşüncelerinizi değiştirecek” diyor fragmanında, gerçekten de sonunda değiştiriyor.
Hugh Jackman ve Stephen Fry’ın da desteğiyle.
Avustralya ve ABD’de geçen belgesel şekerin zararlarını anlatıyor, tam 6 haftalık bir deneyle.
Sadece sebze, meyve ve proteinle beslenen sağlıklı biri Damon Gameau.
6 haftalık farklı bir beslenme programına başlıyor.
Hayır, abur cubur ya da fast food yemiyor.
Tam tersine, üstünde sağlıklı, organik, az yağlı yazan ürünlerle, sebze ve meyve sularıyla besleniyor.
Normalde aldığı kalori 2300, bu deney sırasında aldığı kalori de 2300.
Ama 6 haftada 8 kilo alıyor, karaciğer değerleri normalken bir anda yağlanma başlıyor. Yorgunluktan başını kaldıramaz, her yerde uyuklayan bir adam haline geliyor.
Daha önce düzenli olarak yaptığı sporu artık yapacak hali kalmıyor.
Ve bütün bunlar sadece sağlıklı olduğu iddia edilen, sağlıklı olarak pazarlanan gıda ürünleriyle oluyor.
Aldığı besinlerin kalorileri değil ama şeker oranları farklı.
Avustralya’da yetişkinlerin günlük beslenmede ortalama şeker alımı 40 kesme şeker. Damon Gameau da bu
6 haftada günlük 40 kesme şeker alıyor.
4 gram şeker bir kesme şekere eşit ve içtiğimiz meyve ve sebze suyundan meyveli yoğurda kadar çok sağlıklı olduğunu düşündüğümüz her şeyde çok yüksek oranda şeker var. Örneğin, sabah yenilen bir küçük kase müsli ve meyveli yoğurt ve bir bardak meyve suyuyla 20 adet kesme şeker kadar şeker yüklemesi alıyorsunuz.
Bunun sonucunda insülin seviyeniz yükseliyor, düşüşe geçtiğinde ise stres hormonu olan adrenalin salgılamaya başlıyorsunuz ve canınız daha çok şeker istiyor, enerjinizi yükseltmek için.
Daha çok şeker tükettikçe de bir kısır döngüye giriyorsunuz, bunun sonucunda sadece enerji seviyeniz değil, ruh haliniz de değişiyor.
Filmde yapılan deneylerde görüyorsunuz, farelere kokain ve şeker veriliyor.
Acı ama gerçek sonuç, fareler kokaine değil, şekere bağımlı oluyor.