Bilgisine ve yeteneğine çok güvendiğim sevgili arkadaşım Dr. Canan Öztürk’e yine saç dökülmesini sordum. Canan Öztürk bir dermatolog ve gerçekten en güvendiklerim arasında... Ben bir hastama kanser tanısı koyduğumu ve tedaviye başlayacağımı söylediğimde bana ilk sorduğu soru: “Saçım dökülecek mi?” Kemoterapinin saç dökülmesi ve bulantı ile özdeşleştiğini söylemek yanlış olmaz sanırım. Yeni nesil ilaçlar ve immünoterapilerle bu yan etkiyi daha az görüyoruz ama yine halen standart kemoterapi uyguladığımız hastalarda en sık gördüğümüz ve en rahatsız edici şikayetlerden biri. Görünürde bir sağlık problemi olmayanların da aslında en sık şikayetlerinden biri saç dökülmesi. Tekrar tekrar sormayı ve yazılmayı hak eden konulardan biri dolayısıyla da...
Sağlıklı saç dökülür mü?
Saç tellerinin belli bir yaşam döngüsü vardır. Belirli aralıklarla uzar ve dökülür. Ancak bu dökülmenin belirli bir miktarı vardır. Günde ortalama 100 tel, banyoda 150 tele kadar saç dökülmesi normal kabul edilebilir. Tabii ki bunu tek tek saymak çok mümkün değildir. Aslında özellikle yastıkta, yerlerde ve banyoda saçımızı çok fazla görüyorsak, inceldiğini ve miktarının azaldığını hissediyorsak o zaman mutlaka önlem almalı ve doktora başvurmalıyız.
Niye dökülür?
Saç dökülmesinin birçok nedeni vardır. Özellikle kadınlarda sık görülen yaygın saç dökülmesidir. Birçok nedeni olabilir. Önemli bir ameliyat geçirmek, ateşli veya viral hastalık geçirmek, sıkı diyetler yapıp hızlı kilo vermek... Bunun dışında doğumdan yaklaşık üç ay sonra saç dökülmesi olabilir.
Tiroid hormon bozuklukları, B12 vitamin eksikliği, çinko ve biyotin eksikliği, vitamin D düşüklüğü, demir eksikliğine bağlı kansızlık, bazı psikiyatrik ilaçların ve tansiyon ilaçlarının kullanımı sonrasında saç dökülmesi görülebilmektedir.
Bazen saçımızda, yuvarlak boşluklar şeklinde açılmalar ortaya çıkabilir. Saçkıran olarak adlandırılan bu tablo genellikle stres sonrasında ortaya çıkmaktadır. Ancak bazen tiroid hormon bozuklukları ve vitamin eksiklikleri de saçkırana neden olabilmektedir.
Erkek tipi saç dökülmesi nedir?
Erkek tipi saç dökülmesi (androgenetik alopesi), özellikle erkeklerde gördüğümüz ancak son zamanlarda kadınlarda da görülen, genetik olarak ortaya çıkan dökülmedir. Saçın ön ve bazen tepe kısmında açılmalar şeklinde görülebilmektedir.
Son dönemlerde çok sık olarak gördüğümüz erkek tipi saç dökülmesi genellikle genetik olarak yatkın bireylerde ortaya çıkmaktadır. Ancak özellikle bel bölgesinde yağlanma ve kilo alma sorunu olan kişilerde insülin direnci açısından mutlaka testler yapılmalıdır.
Kadınlarda erkek tipi saç dökülmesine eşlik eden adet düzensizliği varsa mutlaka yumurtalıklarda kist araştırılmalı ve hormon testleri istenmelidir.
Kemoterapi alanlar...
Bir diğer saç dökülme tipi, özellikle kemoterapi tedavisi alanlar hastalarda görülen, ani saç kaybıdır. Kemoterapi tedavisi sırasında ilaçların etkisiyle saçlarda, kaş ve kirpiklerde dökülme görülebilir. Bu tip saç dökülmesinde, tedavi bittikten sonra ortalama 2-3 haftada yeniden çıkmaya başlar. Saçın uzama hızı kişiden kişiye göre değişmektedir. Ancak bir yılda ortalama 15-20 cm.’ye kadar uzayabilir.
Beslenmenin önemi
Beslenmede, et, tavuk, balık, sebze ve yeşillik, avokado, zeytinyağı, somon, elma, portakal, ceviz, nohut ve mercimek gibi bakliyatlar mutlaka olmalıdır. Özellikle insülin direncini artıran beyaz un, şeker gibi yiyeceklerden, fast food gıdalardan uzak durulmalı. Yine asitli gıdalardan, şeker içeriği yüksek içecek ve yiyecekler mümkün olduğu kadar tüketilmemeli. Egsersiz mutlaka hayatımıza eklemeliyiz.
Şampuanlar mümkün olduğu kadar saç yapınıza uygun olan, sülfatsız, parabensiz ve katkısız şampuanlardan tercih edilmelidir. Saç dökülmesine eşlik eden bir saç derisi problemi varsa buna yönelikte şampuan kullanılmalı.
Boya seçerken organik olan boyalar tercih edilmeli. Düzleştirici ve fön işlemleri saçımızda hem dökülme hem de kırılmalara neden olmaktadır. Bu işlemleri sık kullanmaktan kaçınmalıyız. Saçın her gün yıkanması uygun değildir. En az iki güne bir yıkanmalıdır.
Tedavide neler yapılıyor?
Erken tedavi önemlidir. Eğer hormonal bir bozukluk varsa bunun tedavi edilmesi gerekir. Vitamin eksikliği veya kansızlık varsa tedavi ile desteklenmelidir. Doktorunuzun önerisi ile saç için özel destek ürünler ve losyonlar kullanılabilir.
Kemoterapi tedavisi alıyorsak tedavi bittikten sonra, eğer onkoloji doktorunuz izin verirse ve hastalığınız remisyonda ise yine destek tedavilerinden ve mezoterapi (saça vitamin enjeksiyonu) gibi işlemlerinden faydalanmak mümkün olabilir.
Saç dökülmesi erken dönemde ve uygun bir şekilde tedavi edilirse durdurulabilir ve tedavi edilebilir bir durumdur. Düzenli yaşam, sağlıklı beslenme ve destek tedaviler ile daha sağlıklı ve canlı saçlara kavuşmak mümkün olabilir.