Havanın giderek daha fazla ısındığı şu günlerde cilt kanserleri ve güneşlenme ilişkisini tekrar yazmak istedim. Malumunuz D vitaminin önemi pandemi sürecinde bir kez daha anlaşıldı. Ancak D vitamini uğruna gerçekten güneşte kalmalı mıyız? Güneş koruyucu kremler yeterli mi? D vitamini alma uğruna cilt kanserlerini çağırıyor olabilir miyiz? Cilt kanserlerinin en sık görülen kanser türü olduğu düşünülürse, konu hakkında farkındalığımız ve önlem almamız daha da önem arz ediyor.
Cilt kanserleri
Hepsinin ölümcül olduğunu söyleyemeyiz, ancak en azından sizi kanser tanı ve tedavisi ile karşı karşıya getirebilir. Cilt kanseri gelişmesinde en önemli risk faktörü güneş ışınlarıdır ve kanser, yüz, boyun, kollar, bacaklar, kulaklar, boyun ve eller gibi güneş ışınlarının en fazla temas ettiği yerlerde daha çok görülür. Mesleği gereği uzun süre güneşte kalanlarda, her yaz bronzlaşma uğruna saatlerce güneşlenenler ve çok sık solaryuma girenler en yüksek riski taşıyan gruplardır. Açık tenlilerde risk biraz daha fazla olsa da her cilt tonunda görülebilir.
Cilt kanserinden korunmanın da en etkili yolu güneşe maruziyeti azaltmak ve güneş koruyuculardır. Güneş koruyucuların en az 30 faktör olması, açıkta kalan tüm bölgelere 2-3 saate bir periyodik olarak uygulamak önemlidir. Birçoğumuz kullanıyoruz ancak, ısrarla yaptığımız bazı hatalar var. Bunları özetlemek gerekirse;
Tarihi geçmiş ürün kullanmak
Az kullanmak ve uyguladığımız yere homojen dağıtmamak
Her iki saatte bir tekrarlamamak
Sadece güneşli havalarda kullanmak
Sadece güneş koruyuculara güvenmek
Amerikan Dermatoloji Cemiyeti, güneş koruyucuların yeterli olmadığını giysilerimizin de en az güneş koruyucular kadar önemli olduğunu belirtiyor. Mümkünse hafif ve uzun kollu gömlek, pantolon, geniş kenarlı şapka ve UV korumalı güneş gözlüğü kullanmak gerekiyor. Ayrıca daha etkili koruma için etiketinde ultraviyole koruma faktörü (UPF) numarası olan giysilerin seçilmesi öneriliyor.
Çocuklarda güneş kremleri
Çocuklara erişkinin küçük formu diye bakmamak gerekiyor. Ciltleri olgunlaşmadığı için, erişkinde kullanılan güneş kremlerinin çoğu çocuklarda kullanılmaz. En az 50 koruma faktörü, vitamin ve mineral için kremler tercih edilmeli, her iki saatte bir ve denize girdikten sonra tekrarlanmalı, çocuğun güneş alan bölgelerine homojen bir şekilde uygulanmalıdır. Çocukların güneşe erişkinden daha hassas olduğunu, dolayısıyla güneş koruyucu ve uygun kıyafet seçiminin daha da önemli olduğunu bilmemiz gerekiyor.
Bırakın D vitamini takviyelerden gelsin!
Bu köşeden beni takip edenler, ağızdan alınan vitamin ve mineral takviyelerinin böbreğimiz ve karaciğerimizi yormaktan başka bir işe yaramadığını düşündüğümü ve kesinlikle rutin kullanımına karşı olduğu bilirler. Ancak ağız yoluyla desteğini almak zorunda olduğumuz iki takviyeden biri ve belki de en önemlisi D vitaminidir. D vitamini nasıl temin etmek gerektiği hakkında ciddi bir kafa karışıklığı var. Çünkü bilim sürekli değişiyor ve gelişiyor, bugün “Evet” dediğine yarın “Hayır” diyebiliyor. D vitamini de bundan nasibini alanlardan biri. Eskiden, “Ne olursa olsun güneşe çıkmayın ve mutlaka güneş koruyucu kullanın” diyorduk. Sonra, D vitaminin özellikle bağışıklık sistemi için önemi daha iyi anlaşıldı ve “Bu ihtiyacı karşılamanın en sağlıklı yolu el, yüz, kol ve ayakları haftada 3-4 kez, 15-20 dakika güneşlendirmek” dendi. Şimdi ise özellikle dermatologlar, cilt kanseri için kesin uyarıyor, “Güneşe koruyucu olmadan çıkmayın ve D vitamini gerekiyorsa takviye olarak alın” diyorlar.
D vitamini ayrıca büyük deniz balıklarında, tahıllarda, yoğurt ve yumurtada bulunuyor. Yeterli oranda alamadığınızı düşünüyorsanız en doğru yol, kan düzeylerini ölçtürüp ihtiyacınız olan miktarı takviye ile karşılamak. Ama takviye almaya başladığınızda düzeyini sadece D vitaminine bakarak karar vermek doğru bir yaklaşım olmayabilir. Takviye alındığında kan düzeyi mutlaka yükseliyor ancak bu, vitaminin hücrelere geçtiği ve uygun şekilde kullanıldığı anlamına gelmiyor. Bu sebeple mutlaka kalsiyum ve paratiroid hormon seviyeleri ile birlikte değerlendirmek gerekiyor.
Yaşamın kaynağı olan güneş söz konusu olduğunda bile fazlasının zarar verdiğini unutmayalım. Bilimin ışığında, sağlıklı günler…